MALİ TABLOLARIN HAZIRLANMASI VE SUNUMU

MSUGT’de temel mali tablolar;

• Bilanço,
• Gelir tablosu,
• Dipnotları ve ekleri olarak verilmiştir.

• Finansal Durum Tablosu (Bilanço)
• Döneme Ait Kapsamlı Gelir Tablosu
• Nakit Akış Tablosu
• Özkaynak Değişim Tablosu
• Dipnotlar

Bu tanımdan hareketle bilanço;

• Bir işletme için düzenlenir.
• Belirli bir tarih itibarıyla düzenlenir.
• Varlık ve kaynakları gösterir.
• Faaliyet döneminin sonucunu gösterir.

Bilanço düzenleme ilkeleri;

• Varlıklara ilişkin ilkeler,
• Kaynaklara ilişkin ilkeler
• Ve özkaynaklara ilişkin ilkeler olmak üzere üçe ayrılır.

Varlıklara İlişkin İlkeler;

1. Dönen ve duran varlıklarda bir yılın ölçüt alınması, 
2. Vadesi bir yılın altına düşen duran varlıkların dönen varlık grubuna aktarılması,
3. Değeri düşen varlıklara karşılık ayrılması, 
4. Dönem ayırıcı aktif karakterli işlemlerin ayrıca gösterilmesi,
5. Vadeli alacakların bilânço günündeki değerleri ile gösterilmesi,
6. Birikmiş amortismanların gösterilmesi,
7. Alacakların özelliklerine göre ayrılması,
8. Kesin olmayan alacaklar için tahakkuk yapılmaması.

Kaynaklara İlişkin İlkeler;

1. Kısa ve uzun vade ayırımında bir yıl ölçüt alınması,
2. Vadesi bir yılın altına düşen borçların kısa vadeli yabancı kaynaklara aktarılması,
3. Tüm borçların gösterilmesi, 
4. Vadeli borçların bilânço günündeki değerleri ile gösterilmesi,
5. Borçların özelliklerine göre ayrılması.

Özkaynaklara İlişkin İlkeler;

1. Özkaynakların işletme sahip ve ortaklarının haklarını göstermesi,
2. Sermaye paylarının özelliklerine göre gösterilmesi,
3. Azalan özkaynakların belirtilmesi,
4. Özkaynağın net gösterilmesi,
5. Zararın özkaynaklardan indirilmesi,
6. Sermaye yedeklerinin gelir olarak gelir tablosuna alınmaması.

Bilanço’nun aktifi, likitide esasına göre sınıflandırılır. Varlıklar, paraya dönüşüm hızlarına göre en çok likitten en az likit değere doğru sıralanır. Aktifler, dönen ve duran varlık olmak üzere iki grupta raporlanır.

Bilanço’nun pasifi ise, kaynakların elde ediliş yeri ve geri ödeme süresine göre sınıflandırılır. İşletme varlıklarını üçüncü kişilerden veya işletme sahip ve ortaklarından sağlayabilir. Kaynaklar, kısa vadeli, uzun vadeli yabancı kaynaklar ve özkaynaklardan oluşur.

Faaliyet Döngüsü: İşleme tabi tutulmak üzere tedarik edilen varlıkların nakit veya nakit benzeri bir unsura çevrilmesi arasında geçen süre olarak tanımlanır.

Hesap Tipi Bilanço: Hesap tipi bilançoda, aktif sol tarafta, pasifte sağ tarafta olmak üzere iki tablodan oluşmaktadır. Aktifte, dönen varlık, duran varlık, pasifte ise sırasıyla kısa vadeli yabancı kaynaklar, uzun vadeli yabancı kaynaklar ve özkaynaklar yer alır. Hesap tipi bilançoda aktif ve pasif kalemlerin karşılaştırılması kolay yapılabilmektedir.

1. Gerçekleşmemiş satışlar, gelir ve kârlar; gerçekleşmiş gibi veya gerçekleşenler gerçek tutarından fazla veya az gösterilmemelidir. Belli bir dönem veya dönemlerin gerçeğe uygun faaliyet sonuçlarını göstermek için, dönem veya dönemlerin başında ve sonunda doğru hesap kesimi işlemleri yapılmalıdır. 
2. Belli bir dönemin satışları ve gelirleri bunları elde etmek için yapılan satışların maliyeti ve giderleri ile karşılaştırılmalıdır. Belli bir dönem veya dönemlerin başında ve sonunda maliyet ve giderleri gerçeğe uygun olarak gösterebilmek için stoklarda, alacak ve borçlarda doğru hesap kesimi işlemleri yapılmalıdır. 
3. Maddi ve maddi olmayan duran varlıklar ile özel tükenmeye tabi varlıklar için uygun amortisman ve tükenme payı ayrılmalıdır. 
4. Maliyetler; maddi duran varlıklar, stoklar, bakım ve diğer gider grupları arasında uygun bir şekilde dağıtılmalıdır. Bunlardan direkt olanları doğrudan doğruya, birden fazla faaliyeti ilgilendirenleri zaman ve kullanma faktörü dikkate alınarak tahakkuk ettirilip, dağıtılmalıdır.
5. Arızi ve olağanüstü niteliğe sahip kâr ve zararlar meydana geldikleri dönemde tahakkuk ettirilmeli, fakat normal faaliyet sonuçlarından ayrı olarak gösterilmelidir.

1. Dönem sonu envanter işlemleri tamamlanır. 
2. Gider hesapları, yansıtma hesapları kullanılarak 6 kodlu gelir tablosu gider hesaplarına aktarılarak kapatılır. 
3. Tüm gelir ve gider hesapları “690 Dönem Kârı veya Zararı Hesabı”na devredilerek kapatılır.

Öz kaynaklar: İşletme sahibi veya sahiplerinin işletme kişiliğinin aktifleri üzerindeki haklarının parasal ifadesidir.

Kısa vadeli yabancı kaynaklar: İşletmenin ilişkide bulunduğu kişi ve kurumlardan sağlanan ve en çok bir yıl içinde ödeyeceği borçlardan oluşur.

Dönen varlıklar: Bir yıl veya işletmenin normal faaliyet dönemi içerisinde paraya çevrileceği veya kullanılacağı tahmin edilen varlıklardır.

Duran varlıklar: Bir yılda veya işletmenin normal faaliyet dönemi içerisinde paraya çevrilmesi veya tüketilmesi öngörülmeyen varlıklarıdır.

Türkiye Muhasebe Standartları’nda (TMS) “Bilanço” yerine “Finansal Durum Tablosu” ifadesi kullanılmaktadır.

Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği’nde Bilanço ilkelerinin amacı; “sermaye koyan veya sonradan kendilerine ait kârı işletmede bırakan sahip ve hissedarlar ile alacaklıların işletmeye sağladıkları kaynaklar ve bunlarla elde edilen varlıkların muhasebe kayıt, hesap ve tablolarında anlamlı bir şekilde tespit edilmesi ve gösterilmesi yoluyla, belli bir tarihte işletmenin mali durumunun açıklıkla ve ilgililer için gerçeğe uygun olarak yansıtılmasıdır” şeklinde açıklanmıştır.

Türkiye Finansal Raporlama Standartları ve KOBİ - Muhasebe Standartlarında finansal durum (bilanço) tablosunun sunumunda iki yaklaşım önerilmektedir. Bunlar, likidite ve faaliyet döngüsü yaklaşımıdır.

Likidite esasına göre sunumun güvenilir ve ihtiyaca daha uygun bilgi sağladığı durumlar haricinde, dönen ve duran varlıklar ile kısa ve uzun vadeli borçlar finansal durum tablosunda ayrı sınıflar şeklinde sunulmaları gerekir. Likidite esasına göre sunuma imkân veren istisnanın uygulanması durumunda ise, tüm varlık ve borçlar yaklaşık likidite düzeylerine göre sıralanarak (en az likitten en çok likitide veya en çok likitten en az likite göre olmak üzere) sunulur.