ENVANTER VE BİLANÇO - Deneme Sınavı - 16

Yangın, deprem ve su basması gibi afetler yüzünden veya bozulma,
çürüme, kırılma, çatlama, paslanma gibi durumlar sonucunda iktisadi değerlerinde önemli bir
azalma meydana gelen emtia ile maliyetlerinin hesaplanması mutat olmayan hurdalar ve
döküntüler, üstüpü, deşe ve ıskartalar emsal bedeli ile değerlenir

Stoklar ilk alışta maliyet değeri ile kaydedilirler. Yurt içinden satın alınıyorsa maliyet değeri:

Türkiye Muhasebe Standartlarının önförmüş olduğu değerleme ölçülerinden tarihi maliyete göre varlıklar elde edildikleri tarihte alımları için ödenen nakit veya nakit benzerlerinin tutarları ile veyaonlara karşılık verilen varlıkların gerçeğe uygun değerleri ile ölçümlenir.

Gerçeğe uygun değer TMS’de “karşılıklı pazarlık ortamında, bilgili ve istekli taraflar arasında bir varlığın el değiştirmesi ya da bir borcun ödenmesi durumunda ortaya çıkması gereken tutar” olarak açıklanmaktadır. Stoklar gerçeğe uygun değer ile değerlenmez.

TMS’de net gerçekleşebilir değerle değerlenebilecek varlıklar stoklardır. İlk muhasebeleştirmede tarihi maliyet bedeli kullanılan stoklar, izleyen dönemlerde ise maliyet bedeli ve net gerçekleşebilir değerden düşük olanı ile değerlenirler.

Bir finansal borç, ilk muhasebeleştirme sırasında gerçeğe uygun değerinden ölçülür.

VUK 275. maddesinde açıklama yapılmış olup, imal edilen malların maliyet bedeli:

Stoklarını AEY’ye göre izleyen işletmeler dönem sonunda stoklarla ilgili dönem içinde 153 Ticari Mallar Hesabı, 600 Yurtiçi Satışlar Hesabı, 610 Satıştan İadeler Hesabı ve 611 Satış İskontoları Hesabı, 760 Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri hesabını kullanır. Dönem sonunda, dönem sonu stoğu dikkate alınarak SMM bulunur ve ticaret işletmelerinde 621 Satılan Ticari Malların Maliyeti Hesabına kaydedilir.

Şerefiye  İlk muhasebeleştirmede maliyet bedeli ile değerlenir. İzleyen dönemlerde ise sürekli değer düşüklüğü testine tabi tutulur ve değer düşüklükleri indirilerek değerlenir.

Ağırlıklı Ortalama Maliyet yöntemi Aralıklı Envanter yönteminde kullanılırken, Hareketli Ağırlıklı Ortalama Maliyet yöntemi Devamlı Envnater yönteminde kullanılır. FIFO ve LIFO maliyetle değerleme ölçüleri her iki kayıt yönteminde de kullanılır.

Stokların envanterinde dönem sonu stokunun saptanması, satılan malların maliyetinin hesaplanması ve kaydedilmesi dışında, muhasebe dışı envanterde karşılaşılan bazı özellikli durumların da değerlenmesi gerekmektedir. Bunlar:

Konsinye satış; kesin satışı daha sonra yapılmak üzere mal gönderilmesi biçiminde gerçekleştirilen, mal bedelinin sonradan ödendiği ve tamamen güvene dayalı bir satış ve ödeme yöntemidir.

Menkul kıymet yatırımları geçici, yani kısa vadeli amaçlar için yapılan yatırımlardır. Menkul Kıymetler Tekdüzen Hesap Planı’nda üç başlık altında yer almaktadır:
110 Hisse Senetleri
111 Özel Kesim Tahvil Senet ve Bonoları
112 Kamu Kesimi Tahvil Senet ve Bonoları

Yeni TTK’nın 329. maddesinde yer alan tanıma göre anonim şirket, sermayesi belirli ve paylara bölünmüş olan, borçlarından dolayı yalnız malvarlığıyla sorumlu bulunan şirkettir. Tanımda geçen pay "hisse senedi" anlamına gelmektedir. Dolayısıyla hisse senedi bir ortaklık belgesidir

Tahviller gerek anonim şirketler ve kooperatifler, gerekse devletin ilgili kurumları tarafından borç temin etmek amacıyla çıkarılan borçlanma senedi niteliğindeki menkul kıymetlerdir. Tahvil, borç senedi niteliğinde olduğu için vade ve vade sonunda ödenecek belirli bir faiz içerir.

Tahvillerin itfa edilmiş maliyet değerinin hesaplanması için Etkin Faiz Yöntemi (EFY) kullanılır.

Genel anlamda işletmelerin ticari faaliyetleri esnasında veresiye mal veya hizmet satışı sonucunda ortaya çıkan ve borçlu tarafın varlıkları üzerindeki hak olarak adlandırılan terim/kavram alacaklardır.

Alacaklar, TMS-39 Finansal Araçlar Standardında, sabit veya belirlenebilir nitelikte ödemelere sahip olan ve aktif bir piyasada işlem görmeyen, türev olmayan finansal varlık olarak tanımlanmaktadır.

Tahsil edilememe riski taşıyan alacaklar şüpheli alacak olarak adlandırılırlar. Bu tür alacaklar, sağlam alacakların izlendiği hesaplardan çıkarılıp, Şüpheli Alacaklar hesabına alınırlar ve bunlar için dönem sonunda karşılık ayrılır.