ENTOMOLOJİ

Çok kısa yaşam süresine sahip olmaları böceklerin güçlü bir popülasyona sahip olduğunu gösterir. Doğru cevap B şıkkıdır.

Hastalıklar böcek popülasyonunu etkileyen çevresel değil, biyolojik faktörlerden biridir. Doğru cevap D şıkkıdır.

Böcekler bu besin zincirinde yüksek orandaki tür çeşitlilikleri (taksonomik çeşitlilik ve çok sayıda olmaları) ve beslenme çeşitlilikleri (bitkilerle beslenenler, diğer böcekler veya hayvanlarla beslenenler, hem bitki ve hem de diğer böcek ve hayvanlarla beslenenler, çürümüş organiklerle beslenenler vs) sebebiyle besin zincirinin çok önemli halkalarını oluştururlar. Doğru cevap C şıkkıdır.

Teorik olarak canlılar önceki halkadan aldıkları enerjinin %90’nını yaşamsal faaliyetleri için kullanırken ancak %10’unu sonraki halkaya aktarır. Doğru cevap B şıkkıdır.

Karınca ve termit askerleri sert yapılı ağız parçalarıyla yuvalarına saldıran düşmanlarını ısırarak uzaklaştırırlar. Doğru cevap B şıkkıdır.

Çekirgeler dokunulduğunda ağızlarından kahverenkli bir salgı çıkarırlarken, pentatomid ve carabidler pis bir koku salgılarlar. Doğru cevap A şıkkıdır.

Bazı mühendis tırtılları kendilerini bulundukları bitkilerin dal veya sürgünlerine benzer bir şekile dönüştürürler. Kallima spp. kendilerini kuru bir yaprağa benzetirler. Doğru cevap D şıkkıdır.

Basınç, böceklerin doğada aşırı artmasını engelleyen klimatik olmayan faktörlerden biri değildir. Klimatik faktörlerden biridir. Doğru cevap D şıkkıdır.

Nem, ısı ve radyasyon böcekleri etkileyen iklim faktörlerindendir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Besin çeşitliliğinin böceklerin yaşam sürelerine üzerinde etkisi yoktur. Doğru cevap A şıkkıdır.

Böcekler hem taksonomik çeşitliliği ve hem de ekolojik fonksiyonları bakımından yeryüzündeki en kalabalık organizma grubudur. Tanısı yapılmış tüm organizmaların yarıdan fazlası sadece böceklerden oluşmaktadır.

Organizmaları etkileyen bu faktörlerden her birine ekolojik faktör denir ve ana hatlarıyla canlı (besin, tür içi ve türler arası ilişkiler) ve cansız (iklime bağlı olan sıcaklık, nem, ışık, yağış, rüzgar vs., iklime bağlı olmayan su, tuzluluk, çeşitli mineraller, oksijen, pH, azot vs. ve edafik yangın, toprak, kirlik vs.) faktörler olarak gruplandırılırlar.

Canlıların birbirlerini tüketmeye göre sıralanmaları ile oluşan ve madde ve enerjinin bu sıra içerisinde bir canlıdan diğer canlıya aktarılması şeklinde oluşan döngüye besin zinciri denir (Şekil 7.3). Bu döngünün en alt basamağında organik ve inorganik mineraller canlı protoplazmaya aktarılır.

Teorik olarak canlılar önceki halkadan aldıkları enerjinin %90’nını yaşamsal faaliyetleri için kullanırken ancak %10’unu sonraki halkaya aktarır. Bu aktarılan enerjiye kullanılabilir enerji denir. Bu kural %10 yasası olarak bilinir ve beslenme ağının her halkasında yaklaşık oranlarda gerçekleşir.

Tek bir konukçuya bağlı olarak beslenme biçimi monofag, aynı cinse bağlı birkaç besinle veya belli bir gruptan birkaç besinle beslenebilme oligofag ve birbirinden farklı besinlerle beslenebilme ise polifag beslenme şeklinde adlandırılır. Böceklerde polifaglık özellikle çöl gibi zor çevresel ortamlarda yaşayan türler için son derece önemlidir.

Makroklima: Buna meteorolojik iklim veya insan iklimi de denir. Toprak yüzeyinden 1.5-2 m. yükseklikteki gözlem istasyonundan alınan iklim değerleridir.

Organizmalar sıcakkanlı (homotermal, holotermal) ve soğukkanlı (değişken sıcaklıklı, heterotermal, poikilotermal) canlılar olarak ikiye ayrılırlar. Böcekler soğukkanlılar içinde yer aldıklarından vücut sıcaklıkları çevresel şartların etkisinde çok kolay değişebilir.

İklim, böceklerin endokrin sistemine, canlı kalma yeteneğine, gelişmesine, üreme gücüne ve davranışlarına etkide bulunur. İklim etkeni içinde, ısı, nemlilik, yağışlar, ışık, rüzgar, basınç, yerçekimi ve radyasyon gibi etkenler sayılabilir.

Tek yönlü zararlanma (Amensalizm): İki populasyon arasında ilgi kurulduğunda bu türlerden biri etkilenmediği halde, diğeri bu ilgiden olumsuz yönde etkilenir. Örneğin aynı yaprak üzerinde yaşayan iri vücutlu bir tırtılın gezinirken bir yaprak bitini ezip öldürmesi bu ilişkiye örnek olarak verilebilir.

Bütün ekolojik faktörlerin en az, en çok ve normal (optimum) değerleri vardır (Şekil 7.9). Normal değerin hemen altında veya biraz üzerinde olan değerlere pessimum denir. En az ve en çok değerler arasına “Vital Zone” adı verilir.