ENTOMOLOJİ

Böcekler genellikle bitkisel besin almakla beraber, çok değişik maddeler ile beslenenleri de bilinmektedir. Bu bakımdan böcekleri çeşitli gruplara ayırmak mümkündür. Entomofaglar böcek ile beslenirken, Fitofaglar bitkisel besinlerle beslenirler. Koprofaglar dışkı, Misetofaglar fungus yer. Çürümüş madde yiyen böcek grubu Saprofag’dır. Doğru cevap C’dir.

Böceklerin besinlerine yönelim davranışlarında ışık, renk, şekil, hareket, ses ve koku gibi birçok faktörler ya tek tek, ya da çeşitli kombinasyonlar halinde rol oynar. Besine yönelim, fitofag böceklerin, birçok bitki türleri veya varyeteleri arasında kendi besinlerini bulmalarına yaradığı gibi parazitoit ve avcı böceklerin de konukçularını ve avlarını bulmalarına yarar. Böceklerin besinlerine yönelmelerini sağlayan faktörlerin en önemlisi kokusal ve tatsal uyarı yapan faktörlerdir. Doğru cevap B’dir.

Böceklerin farklı maddelere yönelim davranışlarında böcek, herhangi bir uyarı karşısında, ya uyarının kaynağına doğru yaklaşır veya oradan uzaklaşır. Böceklerde çok çeşitli yönelim şekilleri vardır. Bunların en önemlileri; ışık, renk, güneş ışığı, şekil, besin, hareket, ses, kimyasal maddeler, karşı eşeyi bulma, yumurtlama yeri ve sıcaklığa yönelmedir. Yönelimler, bütün davranışların başlangıcını oluşturur. Yönelimlerin en hayati olanları, besine yönelim, karşı eşeyi bulmaya yönelim ve yumurtlama yerine yönelimdir. Doğru cevap C’dir.

Bazı renklerin, belirli bazı böcekleri çektiği, bazı kelebeklerin ancak belirli renkteki çiçeklere gittiği eskiden beri insanların dikkatini çekmiştir. Örneğin balarısı sarı rengi fark etmemekte, fakat sarımsı yeşil ve turuncu renkleri fark etmekte, mavi ile moru, kırmızı ile griyi ayırt edememektedir. Sera beyazsineği ve yaprakbitleri sarı renk tarafından çekilmektedir. Sivrisinek ve karasineklerin mavi renge boyanmış camlarda ve duvarlarda hareketsiz kaldığı saptanmıştır. Doğru cevap D’dir.

Yuva yapma genellikle sosyal yaşantıya sahip böceklerde görülür. Bunlar türlere özgü çeşitli şekillerde yuvalar yapar ve toplu olarak sosyal bir ahenk içinde bu yuvaların içinde yaşarlar. Örneğin, beyazkarınca türleri dünyanın pek çok yerine yayılmıştır. Ancak en zararlı türleri tropik bölgelerde bulunur. Burada bazen çok geniş sahayı işgal eder ve türlere göre çok değişik şekillerde ve boyda yuvalar yaparlar. Bu yuvaların şekline bakılmak suretiyle beyazkarınca türlerini tanımak mümkündür. Doğru cevap A’dır.

Böceklerde bırakılan yumurtalar genellikle doğaya terk edilir ve bir daha onlarla ilgilenilmez. Fakat danaburnu ve kulağakaçan gibi türlerde anne şefkatine benzer bir davranış görülmektedir. Bunlar grup halinde bıraktıkları yumurtalar üzerine yatar. Hatta yavrular ilk çıktıkları zaman onlara gözcülük eder, doğal düşmanlarından korurlar. Sosyal yaşayışlı böceklerde yumurta ve yavruya tam bir bakım vardır. Arı, karınca ve beyazkarıncalarda bu bakım için işçi bireyler görevlendirilir. Doğru cevap E’dir.

Göç bir böcek populasyonunun belli bir habitattan ayrılıp diğer bir habitata gitme hareketidir. Bu, periyodik olarak gidip dönme şeklinde olduğu gibi devamlı bir uzaklaşma şeklinde de olabilir. Böceklerde göç 3 ana grup halinde incelenebilir: 1. Genellikle hayat dönemleri bir mevsimle sınırlandırılmış olan böcek türlerinde görülür. Bunlar çoğalma alanlarından göç eder, yayılır, biyolojisini tamamlar ve ölür. Çöl çekirgesini bu gruba örnek olarak verilebilir. 2. Çoğalma alanlarından beslenme alanlarına göç eden bu gibi türler, yumurtlamak için tekrar çoğalma alanlarına geri döner. Yaprakbitlerini buna örnek olarak verebiliriz. 3. Çoğalma alanlarından yazlama ya da kışlama alanlarına göç eden türlerin aynı bireyleri, bu dönemleri geçirdikten sonra tekrar çoğalma alanlarına gelip yumurta bırakır. En bilinen örneği buğdaygillerde zararlı olan süne’dir. Doğru cevap C’dir.

Böcek türleri çıkardıkları seslere göre bazı mesajlar iletmektedirler. Anlamlarına göre böcek seslerini 5 grupta toplamak mümkündür. Bunlar; Eşeysel sesler, Savunma sesleri, Saldırı ve rekabet sesleri, Alarm sesleri, Koloniyi toplama ve birleştirme sesleridir. Doğru cevap B’dir.

Feromonlar, bir birey tarafından vücudun dış kısmına salgılanan ve aynı türün diğer bireyleri tarafından alındığında özel bir reaksiyona neden olan maddelerdir. Feromonlar, bireyleri ya koku yolu ile ya da tat yolu ile etkiler. Bunların en önemlileri ise şu gruplarda toplanmaktadır. Doğru cevap D’dir.

Ağız salgıları dış salgı bezlerindendir. Örnek olarak kelebek tırtıllarının salgıladığı ipek en bilinenidir. Genelde tırtıllar bu ipeği ya kokon ya da ağ örmek, beslenirken bazı maddeleri bir araya getirmek veya tehlike anında kendini yere atarken buna tutunmak için çıkarır. Bazı böcekler ise tehlike anında ağızlarından renkli sıvılar çıkarır. Örneğin; Çekirgeler yakalandıkları zaman bu davranışı gösterir. Doğru cevap C’dir.

Birbirine yakın akraba olan gruplarla beslenen böcek gruplarına “Oligofag" adı verilmektedir.

Ağız salgıları: Örnek olarak kelebek tırtıllarının salgıladığı ipek en bilinenidir.

Çoğunlukla bitkisel daha az hayvansal besinlerle beslenen böcek gruplarına "Fitozoofag" adı verilmektedir.

Fitofag böcekler çok değişik yerlere yumurtalarını bırakır. Hatta bazı türlerin dişileri yumurtalarını erkeklerinin üzerine yapıştırır.

Hamamböcekleri ve peygamberdevesi türleri yumurtalarını paket halinde bırakır.

Karıncalar, yollarını bulabilmek veya koloninin diğer bireylerine yol gösterebilmek için gittikleri yerlerde bir koku izi bırakır.

Çoğalma alanlarından beslenme alanlarına göç eden bu gibi türler, yumurtlamak için tekrar çoğalma alanlarına geri döner. Yaprak bitlerini buna örnek olarak verebiliriz.

Çürümüş madde ile beslenen böceklere "Saprofag" adı verilir.

Monofag türler beslendikleri türün dışında yakın akraba olanlar üzerinde beslenmeye zorlansalar bile beslenemedikleri için ölür.

Sivrisinek ve karasineklerin mavi renge boyanmış camlarda ve duvarlarda hareketsiz kaldığı saptanmıştır.