ENTOMOLOJİ

Böceklerde çiftleşmede dişi, genellikle erkek tarafından aranır. Dişiyi bulmada en etkin yol, bazı dişilerin salgıladığı çiftleşme feromonudur. Bazen çekirge ve ağustosböceklerinin erkeklerinde görülen sesle davet, genellikle bir çiftleşme davranışıdır. Birçok böcek türünde birbirlerine antenle dokunma, özel dans ve bazen uçuş gösterileri de kur yapma davranışlarıdır

Ovipar (yumurta bırakma) gelişme olgunluğuna ulaşan yumurtaların dişi tarafından vücut dışına bırakılmasıdır. Vivipar (Canlı doğurma), yumurtanın anne karnında açılıp daha sonra dışarıya bırakılır. Bu tür canlı doğurma içinde eğer larva dönemine kadar geliştirilip dışarıya çıkarılıyorsa buna “larvipar”, eğer yavru pupa olarak dışarıya çıkıyorsa, buna da “pupipar” denir. Ovovivipar (Yarı gelişmiş yavru bırakma), ise yumurtanın annenin karnında açılması ve daha sonra dışarı bırakılmasıdır.

Böceklerde çiftleşme sayısı böceğin bıraktığı yumurta sayısı ve böceklerin o topluluk içindeki erkek/dişi oranına bağlıdır. Eğer dişi bir böcek çok sayıda yumurta bırakıyorsa ve erkeğin kendisine ulaştırdığı spermler biterse bu böcek birden fazla çiftleşmeye gereksinim duyabilir. Ya da o toplulukta dişilerin sayısı az ise dişiler aynı şekilde birden fazla çiftleşebilir. Ancak bu çiftleşmelerin bir tek amacı vardır. O da böceklerin çok sayıda yumurta veya yavru vererek nesillerinin devam etmesini sağlamaktır.

Böceklerde genel olarak döllemli veya döllemsiz üreme görülmektedir. Döllemsiz üreme ise Parthenogenesis olarak bilinmekle birlikte Arrhenotokie, Thelytokie ve Amphitokie olmak üzere 3 tipi bulunmaktadır. Böceklerde döllemli ve döllemsiz üreme şekilleri dışında Heterogeni, Paedogenesis, Polyembrioni ve Hermafrodit üreme şekilleri görülmektedir.

Tam başkalaşım gösteren böcek türlerinde Kampodeid larva, Manas tipi larva, Bacaksız larva ve tırtıl olmak üzere 4 larva tipi görülmektedir. Göğüs bacakları dışında abdomende  de bacakları olan Tırtıl tipi ise Gerçek, Yalancı ve Mühendis tırtıl olarak üçe ayrılmaktadır. Bunlar içerisinde mühendis tırtıllarda toplam 5, yalancı tırtıllarda ise 9-11 çift bacak görülmektedir. Gerçek tırtıllarda ise 3 çift göğüs bacağından başka, abdomende 4 çift yalancı bacak ve 1 çift anal bacak olmak üzere toplam 8 çift bacak bulunmaktadır.

Bazı böcek larvaları, son larva dönemini tamamlarken, genellikle ağızlarından çıkardıkları ipeğimsi iplikçiklerle sık dokulu korunaklı “koza veya kokon” adı verilen bir yapı oluşturur. Böceklerde serbest, mumya ve fıçı pupa olmak üzere üç çeşit pupa tipi görülmektedir. Serbest pupa Arılar, kınkanatlılar, sinirkanatlılar takımı ile bazı sineklerde görülen pupa tipidir. Sadece sineklerde görülen ve son larva derisinin sertleşmesiyle oluşan fıçı pupa tipine özel olarak “puparium” adı da verilmektedir. Mumya pupa bazı böcek familyaları ile kelebeklerin hemen hemen tamamında görülen pupa tipidir. Sadece kelebek pupalarına “krizalid” adı verilmektedir.

Böceklerde yılda verilen döl sayısı böceklerin türüne ve o bölgede o yıl ki sıcaklıklara göre değişim gösterir. Eğer böcekler yılda sadece bir döl veriyorsa “univoltin”, iki döl veriyorsa “bivoltin” üç döl veriyorsa “trivoltin” olarak isimlendirilir. Daha fazla döl verenlere ise “multivoltin” denir. Döl verme süresi bir yıldan daha uzun ise buna da “semivoltin” adı verilir. Örneğin; bazı yaprakbiti türleri yılda yaklaşık 50 (Multivoltin) civarında döl verirken kiraz sineği gibi bazı türler yılda sadece bir döl (Univoltin) vermektedir.

Diğer bazı hayvanlarda olduğu gibi böceklerin bazen faaliyetlerine ara vermesi olayına “diyapoz” denir. Fakat her duraklama diyapoz değildir. Duraklama olayı böceğin gelişmesine bir süre için ara vermesidir. Bu dönemde böcekler hareket etmeden ve beslenmeden yaşamaya devam eder. Diyapoza girme olayı genellikle uygun olmayan sıcaklık ya da diğer faktörler nedeniyle olabilir. Ancak sadece uygunsuz koşullardan dolayı görülen duraklamaya “Yalancı diyapoz (quiescens)” adı verilir. Ancak yalancı diyapoz, duraklama koşullarının normale dönmesi ile hemen biter. Diyapoz da ise koşullar uygun duruma gelse bile belirli bazı fizyolojik değişimlerin tamamlanması gerekir.

Taksonomi: Bir canlının sınıflandırmadaki yerinin belirlenmesidir.

Doğru cevap E şıkkıdır.

Genel olarak yumurta veya yavrular besin maddelerinin en çok bulunacağı bir zamanda ve yumurtadan çıkan bireylerin hemen besinleriyle temas edebileceği yerlere bırakılır. Özellikle yaprak gibi doğal düşmanların saldırısına açık yerlere yumurta bırakırken genellikle ilk tercih yaprakların alt kısmı olmaktadır.

Doğru cevap D şıkkıdır.

Thelytokie: Döllemsiz yumurtalardan sadece dişi yavrular meydana gelir. Örnek olarak bazı değnek çekirgesi türlerini gösterebiliriz. 

Doğru cevap B şıkkıdır.