ENTOMOLOJİ

Vivipar (=Canlı doğurma): Yumurta anne karnında açılıp daha sonra dışarıya bırakılır. Bu tür canlı doğurma içinde eğer larva dönemine kadar geliştirilip dışarıya çıkarılıyorsa buna “larvipar”, eğer yavru pupa olarak dışarıya çıkıyorsa, buna da “pupipar” denir. Özellikle larva doğurma, yumurta bırakma ile çoğalma dışında bazı döllemsiz üreyen böceklerde ikinci sırada görülen çoğalma şeklidir.

Dişi, genellikle erkek tarafından aranır. Dişiyi bulmada en etkin yol, bazı dişilerin salgıladığı çiftleşme feromonudur.

Ovovivipar (=Yarı gelişmiş yavru bırakma), bazı kabuklubitlerde görülür. Bunlarda yumurta annenin karnında açılır ve daha sonra dışarıya bırakılır.

Döllemsiz üreme, döllenmemiş yumurtayla üremedir. Yusufçuklarda ve değişikkanatlılar takımlarında görülmez. Üç ayrı üreme tipi vardır. Arrhenotokie tipinde dişi böceklerin bırakmış oldukları döllemsiz yumurtalardan sadece erkek yavrular meydana gelir. Balarıları ve beyazsinekler gibi bazı böcek familyalarında bulunur.

Hermafrodit üreme, aynı bireyin bünyesinde hem erkeklik ve hem de dişilik cinsel hücrelerinin olması ve bunların yavruları meydana getirmesidir. Böceklerde çok nadir görülür.

Neometabol başkalaşımında yavruların ergin hale geçebilmeleri için bir veya iki uyuşuk ara dönem geçirilmesi gereklidir. Kanat taslakları oldukça geç dönemlerde ortaya çıkar. Bu şekildeki başkalaşıma örnek olarak Thripsleri, beyazsinekler ve kabuklubitler üstfamilyasını (sadece erkekleri) gösterebiliriz.

Tam başkalaşım geçiren böceklerin yavrularına “larva”, yarı başkalaşım geçiren böceklerin yavrularına da “nimf” adı verilir.

Bacaksız larvalarda hiç bacak yoktur. Halkalı solucanlar gibi kasılarak hareket ederler. Bazıları sıçrama yeteneğindedir. Kapalı yerlerde yaşadıkları için gözleri yoktur. Bazılarında baş ufalmış veya yok olmuştur.

Birçok sinek familyasında fıçı pupa (Pupa coarctata) tipi pupa vardır. Böcek ergin hale gelince, fıçının uç kısmındaki kapak şeklinde kısmı iterek dışarıya çıkar. Sadece sineklerde görülen ve son larva derisinin sertleşmesiyle oluşan bu pupa tipine özel olarak “puparium” adı da verilir.

Böceklerin yaşamları boyunca geçirdikleri dönemlerinin her birine (yumurta,
larva veya nimf, pupa ve ergin) biyolojik dönem denir. Tam başkalaşım geçiren
böceklerde bu dönemlerin sayısı dört, diğer böceklerde ise bu sayı üçtür.

Bir böceğin yumurta döneminden tekrar ilk yumurtasını bırakmasına kadar geçen süreye  döl denir.