ENTOMOLOJİ - Deneme Sınavı - 13

Anlamlarına göre böcek seslerini 5 grupta toplamak mümkündür.
Bunlar: Eşeysel sesler, Savunma sesleri, Saldırı ve rekabet sesleri, Alarm sesleri, Koloniyi toplama ve birleştirme sesleri

Deri değiştirme ve başkalaşım, kalp ve bağırsak kaslarının düzenli çalışması gibi olayları ayrıca larva ve pupa dönemlerinin düzenli ve gereği şekilde geçmesini sağlar.

Dış salgı bezleri: Mumsu maddeler, ağız salgıları, pis koku salgıları, zehir salgıları, feromonlar.

Parankima: Temel doku olup, bitki bünyesinin büyük bir kısmını kaplayan, ince
çeperli canlı hücrelerdir. Yaprakta epidermis ile çevrilmiş besin maddelerini bulunduğu iç kısımdır.

BÖCEK GRUBU                  BESİNİ

Fitofag                             Bitkisel
Zoofag                             Hayvansal
Fitozoofag                        Çoğunlukla bitkisel daha az hayvansal besin
Zoofitofag                        Çoğunlukla hayvansal daha az bitkisel besin
Omnivor                          Hem bitkisel hem de hayvansal besin
Entomofag                       Böcek
Koprofag                         Dışkı
Misetofag                         Fungus
Nekrofag                          Leş
Saprofag                          Çürümüş madde

Çürümüş maddeler ile beslenen böcek gruplarını anlatmak için kullanılan ifade saprofagdır.

Işığa yönelim (Fototropizm): Böceklerin bir ışık kaynağı tarafından çekilmesi veya diğer bir deyişle böceklerin ışığa yönelme davranışı göz önüne alınarak, gerek bilimsel çalışmalarda gerekse tarımsal savaşta, bundan yararlanılabilmektedir. Gelişmiş böceklerde ışığı algılama, nokta ve petek gözlerle olur. Ancak gözler de, böceklerin yaşama biçimlerine göre gündüz gözleri ve gece gözleri olmak üzere iki şekildedir. Gece gözleri, geceleri faaliyette bulunan böceklerde bulunur ve bunlarda pigment miktarı çok azdır. Bu nedenle ışığa karşı fazla duyarlılık gösterirler. Bu nedenle gündüzleri fazla ışıktan rahatsız oldukları için karanlık yerlere gizlenir, geceleri çıkar. Eğer geceleri bir ışık kaynağı görürlerse genelde bunlara doğru yönelim gösterirler. Bu türlü davranışta olan böcekler ya gece faaliyet gösterir veya toprak altında ya da karanlık yerlerde yaşamlarını sürdürür.

Beyaz karınca türleri dünyanın pek çok yerine yayılmıştır. Ancak en zararlı türleri tropik bölgelerde bulunur. Burada bazen çok geniş sahayı işgal eder ve türlere göre çok değişik şekillerde ve boyda yuvalar yaparlar. Bu yuvaların boyları bazen birkaç metre yüksekliğe kadar ulaşabilmektedir. Bu yuvaların şekline bakılmak suretiyle beyaz karınca türlerini tanımak mümkündür.

Alarm sesleri: Bazı böcekler mevcut tehlikeyi diğer bireylere de haber vermek için alarm sesleri çıkarır. Bu daha çok sosyal böceklerde görülür. Örneğin; Bir galerinin çöktüğünü gören bir karıncanın, bunu diğer bireylere duyurması ve yardım istemesi gibi.

Bazı böcekler de ortamda bulunan bir avcıyı diğer bireylere haber vermek için ses çıkarır. Örneğin; Ağustosböcekleri familyasına bağlı türler yakalandıkları zaman kuvvetli bir ses çıkararak diğer bireylerin oradan uzaklaşmasını sağlar.

İç salgı bezleri tarafından üretilen salgılara hormon adı verilir. Bunlar, deri değiştirme ve başkalaşım, kalp ve bağırsak kaslarının düzenli çalışması gibi olayları ayrıca larva ve pupa dönemlerinin düzenli ve gereği şekilde geçmesini sağlar. Son yıllarda bu hormonun çeşitli analogları sentetik olarak elde edilmiş ve tarımsal savaşta kullanılmaya başlanmıştır.

Ağız salgıları: Örnek olarak kelebek tırtıllarının salgıladığı ipek en bilinenidir. Genelde tırtıllar bu ipeği ya kokon ya da ağ örmek, beslenirken bazı maddeleri bir araya getirmek veya tehlike anında kendini yere atarken buna tutunmak için çıkarır. Bazı böcekler ise tehlike anında ağızlarından renkli sıvılar çıkarır.

Hayat dönemleri bir mevsimle sınırlandırılmış olan böcek türleri çoğalma alanlarından göç eder, yayılır, biyolojisini tamamlar ve ölür.

Bu organların sayısı erkeklerde, dişilerden daha fazladır. Örneğin; bal arılarının erkeklerinde koku alma organı 30.000, kraliçede ise 2.000 kadardır.

BÖCEK GRUBU                  BESİNİ

Fitofag                             Bitkisel
Zoofag                             Hayvansal
Fitozoofag                        Çoğunlukla bitkisel daha az hayvansal besin
Zoofitofag                        Çoğunlukla hayvansal daha az bitkisel besin
Omnivor                          Hem bitkisel hem de hayvansal besin
Entomofag                      Böcek
Koprofag                          Dışkı
Misetofag                        Fungus
Nekrofag                          Leş
Saprofag                          Çürümüş madde

Zoofitofag:Çoğunlukla hayvansal daha az bitkisel besin
Omnivor: Hem bitkisel hem de hayvansal besin
Misetofag: Fungus
Doğru yanıt A seçeneğidir.

Besinin çeşitliliği böceklerin gelişmesi üzerinde etkileri değişiktir. Farklı bitkilerde böceklerin gelişme süresi, bıraktıkları yumurta sayısı, eşey oranı, ölüm oranı, yaşam uzunluğu, ağırlıkları ve vücut ölçümleri farklılık göstermektedir. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Ağız yapısı sokucu-emici olan böceklerin zarar şekilleri diğerlerinden bazı yönlerden farklılık gösterir. Çünkü bu ağız yapısında sokma işleminden önce böceğin, iğnesi ile dokuları yumuşatarak daha kolay sokma yapmak için ağzından bir salya salgılaması sonucunda bu salyanın içinde bulunan indolik asitten dolayı bitkilerde değişik şekillerde doku ölümleri veya şekil bozuklukları şeklinde zararlar ortaya çıkabilir. Öncelikle sokulup emilen yerdeki dokular parçalanır ve renk açılması meydana gelir. Daha sonra buraları koyu renk alıp dökülebilir. Bazen de bitkinin bu salgılara tepkisi sonucu gal veya tümör oluşumu şeklinde yapılar ortaya çıkabilir. Benzer kanatlılar takımında bulunan böceklerin bazılarında ise beslenme sonucu böcek vücuduna alınan tatlımsı maddeler hemen dışarıya atılır. Bunun sonucunda buraya gelen fungus ve bakteriler bu tatlımsı maddelerin üzerine yapışır ve zamanla bu organlar siyah bir görünüm alır. Bunun sonucunda ise yapraklar fotosentez yapamaz ve bitki zayıf düşer. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Gelişmiş böceklerde ışığı algılama, nokta ve petek gözlerle olur. Ancak gözler de, böceklerin yaşama biçimlerine göre gündüz gözleri ve gece gözleri, olmak üzere iki şekildedir. Gece gözleri, geceleri faaliyette bulunan böceklerde bulunur ve bunlarda pigment miktarı çok azdır. Bu nedenle ışığa karşı fazla duyarlılık gösterirler. Bu nedenle gündüzleri fazla ışıktan rahatsız oldukları için karanlık yerlere gizlenir, geceleri çıkar. Eğer geceleri bir ışık kaynağı görürlerse genelde bunlara doğru yönelim gösterirler. Bu türlü davranışta olan böcekler ya gece faaliyet gösterir veya toprak altında ya da karanlık yerlerde yaşamlarını sürdürür. Örneğin hamam böcekleri böyle bir yaşam şekline sahiptir. Gece kelebekleri familyasına bağlı türler gündüzleri saklanır ve gece faaliyet gösterir. Yine sinek larvaları ışıktan kaçtığı halde, erginleri ışığa yönelim gösterir. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Sera beyazsineği ve yaprakbitleri sarı renk tarafından çekilmektedir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Yönelimler, bütün davranışların başlangıcını oluşturur. Yönelimlerin en hayati olanları, besine yönelim, karşı eşeyi bulmaya yönelim ve yumurtlama yerine yönelimdir. Doğru yanıt E seçeneğidir.