ENTOMOLOJİ - Deneme Sınavı - 15

Nimf: Yarı başkalaşım geçiren böcek yavrularına denir. Doğru cevap E'dir.

Fumajin: Halk arasında “karaballık” olarak da isimlendirilen bu zarar şekli bitkinin siyah bir tabaka ile kaplanmasına ve fotosentez yapmasını engelleyerek verimin düşmesine neden olur. Doğru cevap A'dır.

Tegmina: Derimsi veya parşömenimsi yapıda olan çekirgelerin üst ya da ön kanatlarına verilen isimdir. Doğru cevap D'dir.

Diğer böcek gruplarına ait türlerden farkı kanatlarının özel bir yapıya sahip olmasıdır.
Türlerinin çoğunun kanatları kirpik şeklinde saçaklara sahiptir. Erginleri
çıplak gözle kolaylıkla görülür ve genellikle boyları 0,5-2,0 mm arasında değişir.
Thirips türlerinin hepsinde ağız parçaları asimetriktir. Yani ağız yapıları 3 iğneli
sokucu-emici tiptedir.
Kanatlar genellikle uzun, silindirimsi şekilde olup kenarlarında saçaklar bulunur.
Bazen bir eşeyde ya da her iki eşeyde de fakat genellikle erkekte olmak
üzere kanatlar hiç bulunmayabilir. Doğru cevap C'dir.

B seçeneği dışında yer alan seçenekler türleri ifade etmek için kullanılan kelimeleri içermektedir. B seçeneği soru kökünde ifade edilen durumu karşılamaktadır. Bu bağlamda doğru seçenek B seçeneğidir.

Hamam böceklerinde ve peygamber develerinde yumurtalar bir kese içinde dışarıya bırakılır. Bu keselerin içinde en az 15 adet böcek yumurtası bulunur. Bu sayı türlere göre çok fazla sayıda olabilir. Bu kapsamda doğru seçenek C seçeneğidir.

Baş her zaman vücudun en geniş kısmıdır. Bileşik gözler başın büyük bir kısmını örtecek, hatta başın arka kısmına taşacak şekilde gelişmiştir. Bileşik gözler 10.000- 30.000 kadar, arı peteği şeklinde dizilmiş basit gözden oluşmuştur. Bu nedenle en iyi gören böcek grubu olarak bilinirler. Bu kapsamda doğru seçenek A seçeneğidir.

Erkek, ergin olunca yakında bulunan bir dişiye saldırır. Dişiler, erkeklere göre daha iyi uçucu olduklarından, erkekler, dişileri, yumurta bırakılacak su kenarlarında bekler. Bir erkek birden fazla
dişiyle çiftleşebilir. Bu bağlamda doğru seçenek E seçeneğidir.

Ömürlerinin % 99’unu larva ya da nimf halinde suda geçirdikleri, yalnız birkaç saat, en fazla bir gün (nadiren 2-15 gün) ergin halde yaşadıkları için Ephemeroptera (Birgünlükler) isimi verilmiştir.Bu bağlamda doğru seçenek D seçeneğidir.

1. GRUP: EXOPTERYGOTA: Bu grup içinde yer alan önemli takımlar aşağıda verilmiştir:

• I. Takım: Homoptera (=Eşkanatlılar)
• II. Takım: Heteroptera (=Değişikkanatlılar)
• III. Takım: Orthoptera (=Çekirgeler, Düz Kanatlılar)
• IV. Takım: Thysanoptera (=Kirpikkanatlılar)
• V. Takım: Dermaptera (=Deri Kanatlılar)
• VI. Takım: Dictyoptera (=Hamam Böcekleri)
• VII. Takım: Odonata (=Yusufcuklar)
• VIII. Takım: Plecoptera (=Taşsinekleri)
• IX. Takım: Isoptera (=Beyazkarıncalar, Termitler)
• X. Takım: Ephemeroptera (=Birgünlükler)

Nimf: Yarı başkalaşım geçiren böcek yavrularına denir. Homoptera türlerinde başkalaşım yarımdır. Bunlarda yumurtadan çıkan nimfler gömlek değiştirerek gelişir ve ergin hale geçer. Birçok tür tarımda gerçek zarar yapar. Bazı türleri ise faydalıdır. Bunlar tatlımsı maddeler veya endüstride kullanılan renk, mumumsu ve lak gibi maddeler salgılar.

II. Takım: Heteroptera (=Değişikkanatlılar) - Hemiptera (=Yarımkanatlılar)

Bu takıma bağlı bireyler vücutları az çok yassı ve ovaldir. Ağız parçaları sokucu emici, hortum serbest ve hemen her zaman başın ön kısmından çıkar. Kanatları dinlenirken vücut üzerine çoğunlukla yatay olarak katlanmış halde durur. Ön kanatların uç kısmı zarımsı, başa yakın kısmı ise kalın, sert çoğu zaman derimsi yapıdadır. Bu nedenle ön kanatlara “hemielytra” ismi verilir.

Çekirgeler, danaburunları, yeşilçekirgeler ve cırtlaklar bu takımın içinde bulunur. Yarı başkalaşım geçirirler. Dar olan bir çift ön kanat (tegmina) ile büyük ve iyi gelişmiş bir çift zarımsı alt kanat bulunur. Alt kanatlar dinlenirken üst kanatların altına katlanmış şekilde durur. Ağız parçaları çiğneyici tiptedir.

IV. Takım: Thysanoptera (=Kirpikkanatlılar)

Diğer böcek gruplarına ait türlerden farkı kanatlarının özel bir yapıya sahip olmasıdır. Türlerinin çoğunun kanatları kirpik şeklinde saçaklara sahiptir. Erginleri çıplak gözle kolaylıkla görülür ve genellikle boyları 0,5-2,0 mm arasında değişir. Thirips türlerinin hepsinde ağız parçaları asimetriktir. Yani ağız yapıları 3 iğneli sokucu-emici tiptedir.

V. Takım: Dermaptera (=Deri Kanatlılar)

Tegmina’nın deri yapısına benzemesinden dolayı bu ismi almıştır. Türkçe olarak halk arasında “kulağakaçanlar” olarak isimlendirilir.

Erginler uzun, yassı ve tüysüz vücutludur. Ağız parçaları tipik olarak çiğneyicidir. Baş öne doğrudur. Tegmina karakteristik biçimde çok kısalmış, abdomen’den kısa ve damarsızdır. Arka kanatlar yarım daire şeklinde olup, yelpaze gibi uzunluğuna vücut üzerine ve tegmina altına katlanır. Bazı formlarında ise kanat bulunmaz. Yarı başkalaşım geçirirler.

Ootheca: Hamam böceklerinde ve peygamberdevelerinde yumurtalar bir kese içinde dışarıya bırakılır. Bu keselerin içinde en az 15 adet böcek yumurtası bulunur. Bu sayı türlere göre çok fazla sayıda olabilir.

VII. Takım: Odonata (=Yusufcuklar)

Baş her zaman vücudun en geniş kısmıdır. Bileşik gözler başın büyük bir kısmını örtecek, hatta başın arka kısmına taşacak şekilde gelişmiştir. Bileşik gözler 10.000-30.000 kadar, arı peteği şeklinde dizilmiş basit gözden oluşmuştur. Bu nedenle en iyi gören böcek grubu olarak bilinirler. İşitme organı yoktur; ses dalgalarına tepki göstermezler. Ergin ve larvaların ağız yapıları çiğneyici tiptedir. Kanatlar çoğunluk cam gibi saydamdır. Boyuna damarları tam olarak gelişmiş ve enine birçok damarla birbirlerine bağlanmıştır.

VIII. Takım: Plecoptera (=Taşsinekleri)

Erginleri çiğneyici tip ağız parçalarına sahiptir. Genel olarak iki çift iyi gelişmiş kanatlara sahiptir. Pek az türlerinde kanatlar küçülmüş olabilir. Buna karşılık bazı türlerin erkekleri tamamen kanatsızdır. Abdomenin son segmenti küçülmüş olup uzun, iplik şeklinde cerci ile son bulur.

Nimfleri süratli akan sularda, küçük veya büyük göllerde yaşar. Erginler bu gibi yerlerin etrafında bol miktarda görülür. Bazı türlerin erginleri bitkilerin çiçek, tomurcuk ve taze yapraklarını yer. Kışın görülen türleri ise ağaç kabukları üzerindeki yosunlarla beslenir. Ömürleri oldukça uzundur. Çoğu soğuk bölgelerde yaşar.

Termitler her ne kadar canlı ağaç ve bitkilere saldırırlarsa da bunların başlıca besini ağaçların ölü olan kısımları; yani odun, tahta, kereste, tomruk, evlerin ağaç aksamı, mobilyalar gibi maddelerdir. Esas besini de bu bitkisel maddelerin selülozlu kısımlarıdır. Termitler ölü ağaç ve bitkilerin parçalanmasında, onların tekrar toprağa geçişinde önemli rol oynar. Bundan dolayı faydalıdırlar. Diğer bir kısmı ise bitkilerin toprak altında kalan kök, gövde, yumru gibi bitkisel aksamı içinde yaşar. Yarı başkalaşım geçirirler.