ENTEGRE LOJİSTİK DESTEK - Deneme Sınavı - 8

ELD kapsamında bakım performans beklentisinde bakım uygulamasına tabi tutulan sistemin fonksiyonlarının önceliği belirlenir. Bakım performans önceliklerini belirlerken belli bazı kıstaslar kullanılır:

Görüldüğü gibi iç görünüm faktörleri seçeneği yanlıştır. Bu nedenle doğru yanıt A'dır.

İşçilik maliyetleri şunlardır;

Yedek parça maliyetleri ise;

Görüldüğü gibi doğru yanıt  Stok döngüsüdür. Bu nedenle doğru yanıt D'dir.

RCM’den Beklenen Maliyet'e Yönelik Faydalar: 

• Bakım programının optimizasyonu
• Planlı bakım seviyelerinin düşmesi
• Bakım sözleşmelerinin daha iyi koşullarda yapılması
• Yeni bakım teknolojilerinin uygulama ilkelerinin açıklığı
• Pahalı ekipmanın uzayan ömrü
• İkincil hasarın azalması

RCM’den Beklenen Kalite'ye Yönelik Faydalar ise: 

•Artan tesis kullanımı 
• Kronik arızaların ve doğal güvenlirlik sorunlarının elimine edilmesi
• Üretim ihtiyaçlarında esneklik
• Bakım programının dokümante edilmesi
• Bakım programının sahiplenilmesi

Görüldüğü gibi doğru yanıt üretim ihtiyaçlarında esnekliktir. Bu nedenle doğru yanıt B'dir.

Doğası gereği karmaşık sistemleri desteklemek için oluşturulan ELD destek yapısının başarısı, optimize edilmiş bir bakım sistemine bağlıdır. Bakımın sistemin tasarım hedeflerine uygun biçimde planlanması ve uygulanması ELD sürecinin önemli bir bileşenidir. ELD süreçlerinde bakım her aşamada farklı biçimde yer alır. Bunun nedeni sistemin çok sayıda ve farklı tipte bileşenden oluşmasıdır. ELD süreçlerinde bakımın önemi çok sıradan mekanik bir aksamdaki küçük bir arızanın tüm sistemin durmasına neden olabilmesidir. Sistemin ömür devri boyunca bu tip arızalarla karşılaşılabilmektedir. Çağdaş bakım konsepti, 1950’lerden sonra hızla bugünkü hâlini almaya başlamıştır. Bunun nedeni teknolojinin gelişmesine bağlı olarak bu dönemden sonra sistemlerin karmaşıklaşmasıdır. Bakım maliyetlerinin kayda değer biçimde artması sistemlerin sürdürülebilirliğini sağlamak adına bu dönemde daha çok sorun yaratmaya başlamıştır. Üstelik bakımsızlığın mali sonuçlarına, idari, sosyal ve hukuki boyutlu sorunlar da eklenince ELD süreçlerinde optimum maliyetle sürdürülebilir bir bakım sistemi oluşturmak kaçınılmaz hâle gelmiştir.

Açıklamalardan görüldüğü üzere hiçbir arıza göz ardı edilemez. Küçük arızalar dahi sistemin durmasına veya büyük arızalar oluşmasına sebep olabilir. Doğru cevap C'dir.

Çağdaş bakım konseptinin bugünkü biçimine dönüşmesi İkinci Dünya Savaşı sonrasında ivmelenmiştir. Bunun temel nedeni teknik, idari, mali ve yasal anlamda oluşan çeşitli bakım maliyetlerinin, 20 yüzyılın ortalarından sonra kullanıcılar üzerinde kayda değer yük oluşturacak boyutlara ulaşmış olmasıdır. Teknolojinin artan gelişimine paralel olarak bakımda ilk kayda değer değişimler 1950’lerden sonra görülmüştür. Bu dönemde hemen tüm bakım eylemleri ‘düzeltici’ nitelikte olmuştur. Bu dönemde bakım, mali boyutundan şikayet edilen, ancak kaçınılmaz ve yönetilmesi mümkün olmayan bir konu olarak ele alınmıştır. Doğru cevap A'dır.

1980’lerin sonunda 1990’lerin başında ‘eş zamanlı mühendislik’ ve ‘ömür devri mühendisliği’ çalışmalarının başlaması takip etti. Böylece bakımın gelişim sürecinde yeni bir döneme girildi. Bakım ihtiyaçları, daha önceki dönemin koşullarında dizayn edilmiş ve üretilmiş ürünlerin baskısı altındaydı. Bundan kurtulmak için bakım ihtiyaçları tasarım ve üretim süreçlerinde dikkate alınmaya ve bu süreçlere entegre edilmeye başlandı. Bu entegrasyon beraberinde, sonraki olası olumsuz sonuçlarından kaçınmak için üretim sürecinin daha ilk aşamalarında bakımı dikkate alan bir yaklaşıma sahip olan proaktif bakım konsepti oluşumunu getirdi. Artık hem tasarımcılar hem de kullanıcılılar bakım süreçlerinde sorumluluk taşıyorlardı. Doğru cevap D'dir.

‘Bakım’ ve ‘onarım’ genel olarak aynı anlamda kullanılsa da farklı anlamlar ifade ederler. Onarım, bakım faaliyetlerinin bir alt bileşenidir. Bir başka ifade ile onarım arıza belirdikten sonra yapılan bakım faaliyetidir. Bakımın temel hedefi arıza ile karşılaşmamaktır. Doğru cevap B'dir.

Sadece ELD süreçlerinde değil genel olarak hemen her alanda uyulması hâlinde bakım faaliyetlerinin etkinliğini artıracağı kabul edilen bakım prensipleri aşağıda sıralanmıştır;

Doğru cevap E'dir.

ELD kapsamında bakım performans beklentisinde bakım uygulamasına tabi tutulan sistemin fonksiyonlarının önceliği belirlenir. Bakım performans önceliklerini belirlerken belli bazı kıstaslar kullanılır:

Doğru cevap A'dır.

Bakım performans önceliklerini belirleyen faktörlerden biri de çevre faktörleridir. Sistemin ELD süreçlerinde çevreye etkileri baştan belirlenir. Sistemin bir bileşeni olan bir motorun gaz tahliye borusundaki gaz sızıntısı sistemin devre dışı kalmasına neden olmasa da bu durum çevre ile ilgili olumsuz sonuçlar doğurabilmektedir. Doğru cevap B'dir.

Bakımın faaliyetlerinin icrası kapsamında oluşan maliyetler dört sınıfta incelenebilir:

Toplam Bakım Maliyeti

Kendi içinde üç farklı şekilde oluşabilir: - Tüm işletmeye yansıyan maliyet, - Tek bir iş birimine yansıyan maliyet, - Tek bir makineye ya da sisteme yansıyan maliyet.

Her Ürün Birimi Başına Düşen Maliyet:

İşçilik Harcamalarının Parça Başına Tutarı

Bakım işçiliği maliyeti (toplam ve birim ürün başına)

Zamanın geri kazanılması (toplam harcanan zamanın yüzdesi olarak belli bakım görevlerinin yerine getirilmesinde harcanan zaman)

Fazla mesai (toplam harcanan zamanın yüzdesi olarak gereksiz harcanan zaman)

Farklı kategorilerdeki işlerde bağıl ve gereksiz olarak harcanan zaman (proaktif görevler, modifikasyonlar, olası eylemler)

Karşılanmamış siparişler (sipariş sayısına göre ve tahmini saate göre)

Bakım yüklenicilerine yapılan harcamanın oranı (fulltime çalışan işçilere ödenen ücretle karşılaştırılması)

Bakım için kullanılan yedek parça ve malzeme maliyeti (toplam ve birim ürün başına)

Stoklarda bakım için bekletilen yedek parça ve malzeme maliyeti

Stok döngüsü (stoklarda bakım için bekletilen yedek parça ve malzeme maliyetinin yıllık toplam bakım yedek parça ve malzeme maliyetine bölünmesi)

Hizmet Seviyeleri (Talep yapıldığında stokta bulunan malzeme miktarı)

Farklı cins ve kategoride bağıl ve gereksiz stoklar (tüketilebilir parçalar, işleyen yedek parçalar, garanti için bekleyen parçalar, ölü stoklar)

Dönemlere göre yapılmış önleyici/koruyucu/arıza tespiti maksatlı bakım faaliyetlerinin toplam süresi,

Toplam saat içinde dönemlere göre yapılmış önleyici/koruyucu/arıza tespiti maksatlı bakım faaliyetlerinin yüzdesi

Önleyici/koruyucu/arıza tespiti maksatlı bakım faaliyetlerinin tamamlanma yüzdesi

Planlanmış saat ile planlanmamış saat oranı

Tahmin edilmiş sürede yapılan işlerin yüzdesi ve doğruluğu.

Doğru cevap C'dir.

Bakımın Kontrolünün Zaman Maliyetleri aşağıdaki bileşenlerden oluşmaktadır:

Doğru cevap C'dir.

Her ne kadar önemli katkıları olsa da RCM uygulamalarının bazı sorunlara da neden olabilir. RCM konseptinde bakımsızlıktan kaynaklanan arızaların dört farklı sonucu olduğu kabul edilmektedir;

Doğru cevap E'dir.

Sadece ELD süreçlerinde değil genel olarak hemen her alanda uyulması hâlinde bakım faaliyetlerinin etkinliğini artıracağı kabul edilen bakım prensipleri aşağıda sıralanmıştır;
• Elastikiyet,
• Maliyet-etkinlik,
• Yetkili personel kullanmak,
• Teknik yetkilere uymak,
• Malzemeye yere yakın yerde olmak,
• En alt bakım kademesinde olmak,
• Teknik dokümanlara uygun olmak,
• Arşiv bilgisine sahip olmak,
• Güvenilirlik,
• Koordinasyon.

Optimum bakım sistemi belirlenirken etkili olan bazı unsurlar aşağıda sıralanmıştır:
• Bakım yetki seviyelerini belirleyen bir yapının oluşturulması,
• Bakım performansının tespiti,
• İşletmenin kullandığı ürünlerin sahip olduğu arıza tipolojileri,
• Bakım sisteminde kullanılacak envanter kontrol sistemi ve yazılım,
• Bakım politikaları ile elde edilecek performansın öncelikleri, sınırları ve ölçütleri,
• Bakım maliyetleri.

Bakım performansının ölçülebilmesi adına iş standartlarının tespit edilmesi, çalışma oranlarının belirlenmesi ve iş hacimlerinin ortaya konulması gereklidir.
İş zaman standartları; Bakım sürecinde yapılması planlan işlerin, standartlarını ifade etmektedir. Daha değişik bir ifade ile somut bir faaliyetin işi yapanın tecrübe ve becerisi dikkate alınarak, mevcut imkânlarla tamamlanması için gereken optimum sürenin belirlenmesidir. Ömür devri boyunca bu zaman aralıkları tecrübeler doğrultusunda sürekli gözden geçirilir, gerektiğinde değiştirilmektedir.

Çalışma ve etkinlik oranı; Bir sistemi oluşturan alt sistemlerin ve tüm parçaların çalışma süreçleri ELD kapsamında tasarlanmaktadır. Benzer şekilde bakım görevli tüm personelin net iş saatleri de ELD bakım sözleşmelerinde yer alır. Bakımla görevli personel direkt bakım personeli ve endirekt bakım personeli olarak ikiye ayrılır. Çalışma oranının hesaplanabilmesi için bakım faaliyetlerinin kayıt altında tutulması gerekmektedir. Etkinlik oranı ise eldeki işin gerçekleştirilmesi için tahmin edilen iş saatinin (standart iş saatinin) gerçek iş saatine oranıdır.

İş hacmi; ELD desteği için tasarlanan bakım desteğinde oluşan iş hacmi yukarıda bahsedilen unsurla dikkate alınarak planladikkatmaya alınmış işlerin bitirilebilme imkânını ifade etmektedir.

Çevre faktörleri; Sistemin ELD süreçlerinde çevreye etkileri baştan belirlenir. Sistemin bir bileşeni olan bir motorun gaz tahliye borusundaki gaz sızıntısı sistemin devre dışı kalmasına neden olmasa da bu durum çevre ile ilgili olumsuz sonuçlar doğurabilmektedir.

Güvenlik faktörleri; ELD kapsamında tasarlanan bir sistemin kullanıcılara ve etrafındakilere zarar vermemesi gerekmektedir. Bir sistemin hareketini doğrudan engellemeyen ancak çalışmaması durumunda, süreçleri aksatan güvenlik zafiyeti yaratan ilk bakışta önemsiz gibi görünse de arıza olasılıkları ELD tasarım aşamasında dikkate alınmalıdır.