ENGELLİLERLE SOSYAL HİZMET

İstihdam sorunu

Mesleki eğitimlerin istihdam odaklı olmayışıdır

Open employment

İşverenlerin işyerinde gerekli düzenleme yapması

1475 Sayılı Kanun

Türkiye şartlarında asgari ücreti kabul etmektedirler.

Korumalı İşyerleri Yöntemi

Kooperatif Çalışma Yöntemi

%3

Her türden engellinin kullanıp çalışabileceği özelliklere sahip işyerlerinin, binaların ve müştemilatının dizayn edilerek yapılmasını sağlayacak önlemler almak.

Sosyal hizmet; sosyal değişme ve gelişmeyi, sosyal bütünleşmeyi ve insanların özgürleşmesini ve güçlenmesini sağlayan uygulama odaklı bir meslek ve akademik disiplindir. Sosyal adalet, insan hakları, kolektif sorumluluk ve farklılıklara saygı sosyal hizmetin odağını oluşturan ilkelerdir. Doğru cevap E'dir.

IFSW’nin son tanımına göre (2014) sosyal hizmet; sosyal değişme ve gelişmeyi, sosyal bütünleşmeyi ve insanların özgürleşmesini ve güçlenmesini sağlayan uygulama odaklı bir meslek ve akademik disiplindir. Sosyal adalet, insan hakları, kolektif sorumluluk ve farklılıklara saygı sosyal hizmetin odağını oluşturan ilkelerdir. Sosyal ve beşeri bilimler, yerel bilgi ve sosyal hizmet teorileriyle desteklenen sosyal hizmet disiplini, iyilik halini arttırmak ve yaşam zorluklarına işaret eden yapı ve insanlarla ilgilidir. Doğru cevap A'dır.

Uluslararası alanda da engellilerin, kısıtlılıklarının derecesi istihdam edilmelerinde esas alınmakta (ILO, 1984a:101-110) ve işgücü piyasası koşullarında istihdam edilmeleri “open employment“ kavramı ile açıklanmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Ülkemizde işyerlerinde 1475 sayılı İş Kanunu gereğince %3 oranında engelli istihdamını zorunlu kılan yasal düzenleme vardır. Doğru cevap B'dir.

Kota yöntemi engellilerin iş piyasalarına girmelerinin en kolay yöntemidir. İşverenlere kota kapsamında engelli işçi bulma noktasında Türkiye İş Kurumu aracılık etmektedir. Dolayısıyla engellilerin İş-Kur’a müracaat etmeleri gerekmektedir. Bu durum engellilerin mevcut işlere yönelik İş-Kur tarafından düzenlenen mesleki eğitim imkânlarından faydalanmalarına da yardımcı olacaktır. Doğru cevap E'dir.

Korumalı istihdam, kişisel noksanlıkları veya engelleri nedeniyle yaşamlarını normal bir mesleki faaliyetle kazanamayacaklar için özel olarak düzenlenip, kurulan iş yerlerindeki istihdam türüdür. Bu yöntem hem kota rejimini hem de ayrımcılığı önlemeye yönelik mevzuat yöntemini kabul eden ülkeler tarafından uygulanmaktadır. Genellikle engellilerin istihdamı devletin yasal müdahaleleri ile gerçekleşmektedir. Buna literatürde “korumalı istihdam” denilmektedir. Bu kavram aynı zamanda ileri derecede ki engelliler için kurulup düzenlenen iş yerlerinde istihdam olanağı sağlamasını da kapsamaktadır. Doğru cevap A'dır.

Evde çalışma yöntemi, engeli evden çıkamayacak kadar ağır olan engelliler için düşünülmüş bir yöntemdir. Engeli çok ağır olan bireylerin işlerini özel olarak evlerine götüren ve bitmiş ürünleri evlerden toplayan bir sistemdir. Bu sistemin ülkemizde çok yaygın olarak uygulandığını söylemek mümkün değildir. Esasında kanun ve yönetmeliklerde evde çalışma yöntemini destekleyici ve teşvik edici hükümler bulunmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Kooperatif çalışma yöntemi, engelli bireylerin işbirliği ve de devletin desteğiyle oluşturulabilecek bir yöntemdir. İşbirliğine dayanan bu yöntem ile engelliler öncelikle üyelerinin mevcut yeteneklerini değerlendirerek, yapacakları işe göre iyileştirme ve bir bağımsız kuruluş olarak ülke pazarında yerlerini alabilirler. Aynı engele sahip olanlar, bazen de aynı olmayanlar arasında orta bir duygu birliği oluşturma açısından önemli bir adım sayılabilir. Doğru cevap D'dir.

Engelli bireylerin istihdama katılma sürecinde ise farklı birçok sorunlarla karşılaşılmaktadır. Bu sorunları da engellilerin istihdamı konusunda kota yöntemi ile işe almada engellilere öncelik tanınması ve yararlanılıp, diğer istihdam yöntemlerinin uygulanmaması; iş ve çalışma koşullarının engelliler için uygun olmaması, işverenlerin işyerinde gerekli düzenleme yapmaması ve yapılanların yetersiz olması; toplumun engellilere yönelik ön yargısı; engellilere yönelik mevcut kanunların uygulanmaması ve kanunların uygulanması konusunda denetimlerde yetersizlik, kanunların adil uygulanmaması; devlet memurlarında uygulanan kotanın özel sektörde olduğu gibi şartlara bağlanmaması; engellilere yönelik düzenlenen yönetmelikler arasında çelişkiler bulunması başlıca sorunlardandır. Doğru cevap D'dir.

Engellilerin istihdamında başlıca yöntemler; kota sistemi yöntemi, korumalı işyerleri yöntemi, kişisel çalışma yöntemi, evde çalışma yöntemi, kooperatif çalışma yöntemi olarak ifade edilebilir. Bu yöntemlerin kendilerine göre farklılıkları ve üstünlükleri söz konusudur. Örneğin kota sistemi daha çok ceza yöntemini vurgularken, diğer yöntemler daha korumacı ve yer odaklı istihdam vurgusunu taşımaktadır. Burada önemli olan bu yöntemlerin varlığı kadar, ne derecede uygulandığı ve işe yaradığıdır. Doğru cevap A'dır.