ENGELLİLERLE SOSYAL HİZMET

Sözleşmenin ruhunu anlamak için, ayrıca, EHİS madde 3’te sıralanan genel ilkelerden en çok öne çıkan “(engellilere) ayrımcılık yapılmaması (madde 3, b), erişebilirlik/erişilebilirlik (madde 3, f) kadın-erkek eşitliği (madde 3, g) ve çocuk haklarına saygı (madde 3, h)” ilkelerine bakmakta fayda vardır. Doğru yanıt D'dir.

Birleşmiş Milletler Engelli Haklarına İlişkin Sözleşmeye Ek İhtiyari Protokolü, taraf devletler sınırları içerisinde sözleşme hükümlerinin olası bir ihlalinde, engelli bireye ya da engelli gruplara veya engelliler adına faaliyet gösteren üçüncü şahıslara Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Komitesine doğrudan şikayette bulunma hakkı tanımaktadır. Doğru yanıt C'dir.

Taraf devletlerin hesap verilebilirlik esasına göre hareket etmesinin, sadece kamu reformu ile değil aynı zamanda güçlü bir sivil inisiyatif ile mümkün olabileceğini vurgulamaktadır. Doğru yanıt E'dir.

Türkiye’nin de içinde bulunduğu pek çok ülke, kaynaştırma yoluyla eğitim uygulamalarına dönük yasal ve politik çerçeve tayin etme konusunda Salamanca Bildirgesini (UNESCO 1994) esas almaktadır. Doğru yanıt E'dir.

Türkiye’de kaynaştırma uygulamaları başta olmak üzere erken çocukluk özel eğitimi, daha genel bir ifadeyle özel gereksinimli bireylerin eğitimine ilişkin yasal düzenlemelerin 1980’li yıllarda yoğunlaştığı gözlenmektedir. Doğru yanıt C'dir.

5378 sayılı Engelliler Kanunu, engellilerle ilgili dağınık mevzuatı toplaması ve derli toplu olması yönüyle müstakil, tüm engel gruplarına ve hizmet alanlarına yönelik olmasıyla kapsayıcı ve uluslararası standartları yakalama arzusuyla evrensel bir yapıda olan Türkiye’nin ilk engelliler kanunudur. Doğru yanıt B'dir

Özel eğitim tanımlanmak istendiğinde mesleki ve sosyal rehabilitasyon sıralanan kavramlardan sonra ele alınmaktadır. Doğru yanıt D'dir.

IDEA’nın 6 ilkesi (1) sıfır ret, (2) ayrımcı olmayan değerlendirme, (3) uygun eğitim, (4) en az kısıtlayıcı çevre/ortam, (5) sürecin hukuki denetimi veya teminatı ile (6) ebeveyn ve öğrenci katılımı şeklindedir. Doğru yanıt B'dir.

EHİS, engelli bireylerin sosyal, sağlık, eğitim vb. alanlarda sağlanan hizmetlere ulaşmanın ve yaşanılan çevre bünyesinde mobilitenin/hareketliliğin sağlanmasının “erişebilirlik/erişilebilirlik” kavramının tam anlamıyla hayata geçirilmesiyle mümkün olacağını vurgulamaktadır. Sözleşme erişimi ve bu bağlamda “engellilerin tüm insan haklarından ve temel özgürlüklerden tam yararlanmasını” fiziksel, sosyal, ekonomik ve kültürel çevreye, hizmetlere, bilgiye ve iletişime erişebilirlikle ilişkilendirmektedir. Doğru cevap D'dir.

Türkiye'de, özel gereksinimli bireyler ve özel eğitime yönelik en kapsamlı yasa olan 5378 sayılı Engelliler Kanunu’nu 2005’te yürürlüğe girmiştir. Doğru cevap E'dir.

Türkiye’de engelli bireylerin eğitimine yönelik yapılan yasal düzenlemelerden ilki “Korunmaya Muhtaç Çocuklar Hakkında Kanun”dur. Bu kanun 1949 tarihinde yürürlüğe konmuştur. Doğru cevap A'dır.

IDEA öğrencilerin bireysel ve eğitsel gereksinimlerine odaklı iken, NCLB veya ESSA okulların sorumluluklarını, hesap verilebilirlik sistemini (accountability) düzenleyen bir yasa olarak yürürlüğe girmiştir. Doğru cevap C'dir.

Bireysel ve gelişim özellikleri ile eğitim yeterlilikleri açısından akranlarından anlamlı düzeyde farklılık gösteren bireylerin eğitim ve sosyal ihtiyaçlarını karşılamak üzere geliştirilmiş eğitim programları ve özel olarak yetiştirilmiş personel ile uygun ortamlarda sürdürülen eğitimdir. Doğru cevap B'dir.

Özel eğitime ihtiyacı olan bireyler, bireysel ve gelişim özellikleri ile eğitim yeterlilikleri açısından akranlarından anlamlı düzeyde farklılık gösteren bireylerdir. Doğru cevap A'dır.

Özel eğitime ihtiyacı olan bireyler için en az sınırlandırılmış eğitim ortamı yetersizliği olmayan akranlarının devam ettiği sınıf iken; en çok sınırlandırılmış ortam yatılı özel eğitim okulu/kurumudur. Bu bireyler için eğitim ortamının en çok sınırlandırılmış ortamdan en az sınırlandırılmış ortama doğru sıralanışı; yatılı özel eğitim okulu/kurumu, gündüzlü özel eğitim okulu/kurumu, özel eğitim sınıfı ve yetersizliği olmayan akranlarının devam ettiği normal sınıftır. Doğru cevap E'dir.

Ülkemizde erken çocukluk dönemi eğitimi, 0-36 ay arasındaki bireyleri kapsayan eğitimdir. Doğru cevap D'dir.

IDEA'nın alt ilkesinden biri olan "Ayrımcı Olmayan Değerlendirme" ilkesine göre her çocuk bir engele sahip olup olmadığının belirlenmesi için ön yargısız/yansız değerlendirilme(ve tanılanma) ve eğer bir engeli varsa kendi eğitimi için  hangi uygulamaların sağlanacağının belirlenmesi hakkına sahiptir. ÖEHY' de yer alan Madde 7 - 8, 19 ve 21 bu ilkeyi karşılamaktadır. ÖEHY' de bu ilkeyi karşılayan madde sayısı diğer ilkeleri karşılayan madde sayısına  göre azdır. Doğru cevap C'dir.

Yaygın eğitim hizmetlerine 27 yaşından gün almış öğrenciler yönlendirilmektedir. Yaygın eğitim programları özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin temel yaşam becerilerini geliştirmek, öğrenme ihtiyaçlarını karşılamak, onları işe ve mesleğe hazırlamak amacına yönelik programların hazırlanması ve uygulanması biçiminde yürütülmektedir. Doğru cevap B'dir.

Bileşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından 13 Aralık 2006’da kabul edilen Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme (EHİS) 3 Mayıs 2008 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

5825 sayılı “Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşmenin Onaylanmasına İlişkin Kanun” ile 03 Aralık 2008 Dünya Engelliler Gününde TBMM onayı ile yasalaştırmıştır.