ENGELLİLERLE SOSYAL HİZMET

Savaşlar, terör olayları, depremler, su baskını gibi doğal afetler, toprak, bina çökmeleri, heyelanlar, trafik kazaları, deniz kazaları, ev kazaları, iş kazaları, yangınlar, ilaç, uyuşturucu madde, besin ve kimyasal madde zehirlenmeleri, yaralanmalar, çarpmalar ve uygarlığın beraberinde getirdiği sayısız birçok nedenin, özellikle gelişmekte olan ülkelerde engellilerin sayısını hızla arttırdığı bilinmektedir. Doğru cevap C'dir.

Engellilerin karşılaştığı sorunların başlıcaları; aile ve özel yaşam, yoksulluk, fiziksel çevre, konut ve ulaşım, istihdam, rehabilitasyon ve eğitim sorunlarıdır. Doğru cevap A'dır.

“Kişisel Yapılanma Modeli” ailelerin geçmiş yaşantılarında edindikleri deneyimleri çevreye ve çocuklarına yönelik tepkilerini belirlemektedir. Doğru cevap D'dir.

Yoksulluk, insanların temel ihtiyaçlarını karşılama olanağına sahip olamaması ve yaşayabilecekleri minimum yaşam standartlarının olmaması ile açıklanan engelliliğe neden olan etmenlerden biridir. Doğru cevap E'dir.

Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Primsiz Ödemeler Genel Müdürlüğü tarafından 2022 sayılı “65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanun”un ilgili maddelerinde, toplumda “Engelli Aylığı” olarak da bilinen bir düzenleme yapmıştır. Doğru cevap B'dir.

Ulaşılabilirlik, yaşamın akla gelen her alanındaki olanaklarına ulaşabilmek ve bunlardan yararlanabilmek anlamına gelmektedir. Doğru cevap A'dır.

Günümüzde yapılı çevre çoğunluk için ulaşılabilirdir. Tipik gelişim gösteren kişiler, yapılı çevreyi bağımsız ve doğal bir şekilde kullanırlar. Bu durumda doğal olarak herhangi bir yapının ulaşılabilir olmasının önemli bir özellik olduğundan bile habersizdirler. Doğru yanıt C'dir.

Ülkemizde hem kamu hem de özel sektör için %3 oranında engelli personel istihdam etmek zorunluluğu bulunmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Engellilik durumları sebebiyle iş gücü piyasasına kazandırılmaları güç olan engellilerin istihdamı, öncelikle korumalı işyerleri aracılığıyla sağlanmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Rehabilitasyon, engelli kişinin durumuna uygun gereksinimlerde yeterli bir fonksiyon elde etmek için mevcut yeteneklerini en üst düzeye çıkarmak suretiyle bağımlılığının azaltılması sürecidir. Doğru cevap A'dır.

Üçüncü modelde “Kişisel Yapılanma Modeli” adını verdiği ailelerin geçmiş yaşantılarında edindikleri deneyimleri çevreye ve çocuklarına yönelik tepkilerini belirlemektedir.

Sosyalleşme ve toplumsal katılım konusunda engellilerin yapabileceklerini sınırlayan temel unsur, engellilerin, toplumun onları yok saymasını ve onları sosyal hayattan izole etmelerini bir kader olarak kabul etmeleridir.

Engelli bireye sahip ailelerin sosyal hayatları da önemli farklılıklar oluşturmaktadır. Bu durum ailenin sosyal çevreyle olan ilişkisini, sosyal çevrenin aileyle olan ilişkisini değiştirmektedir. Aileler toplumun engellilere karşı reddedici, aşırı merhamet gösterileri, kalıp yargılar gibi birçok nedenden dolayı kendilerini sosyal haklarını kullanma konusunda sınırlamaktadırlar. Ülkemizde bu problem fazlasıyla yaşanmaktadır. Ailelerin sosyal yaşam alanlarına engelli çocuklarıyla birlikte dâhil olmalarını engelleyen birçok neden sıralanabilir. Bunların en başında da engellilere karşı toplumsal ön yargıların geldiği de bilinmektedir.

Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü verilerine göre, Türkiye’de engelli olan nüfusun toplam nüfus içindeki oranı %12,29’dur (ASPB, 2014).

I. Engelliler Şurasında engellilerin kentle ilgili kararlara, kültürel, sanatsal ve sportif eylemlere vb. yeterince katılmadıkları, bunun en önemli nedenlerinden birinin de kent içi yolların ve toplu taşıma araçlarının engellilerin kullanımına uygun olmaması olduğu ifade edilmiştir.

Ulaşılabilirlik, sosyal yaşamın tüm alanlarını kapsamaktadır. Mimari yapıları, ulaşım ve erişim alanındaki her türlü sistemlerin halka açık ve erişebilir olmaları üzerine formüle edilmiş, insan yaşamını kolaylaştırmayı amaç edinen bir yaklaşımdır.

Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) nün 159 sayılı “Sakatların Mesleki Rehabilitasyonu ve İstihdamı Hakkında Sözleşmesi”nin 1. maddesi sakat terimini “uygun iş bulması, bulduğu işi elinde tutması ve işinde ilerleme beklentisi, kabul edilmiş fiziksel veya zihinsel bir engel sonucu önemli ölçüde azalmış olan bireyi ifade eder.” şeklinde tanımlamıştır.

Hem kamu hem de özel sektör için %3 oranında engelli personel istihdam etmek zorunluluğu bulunmaktadır

Rehabilitasyonda temel amaç engelliyi kendi kendine yeterli duruma getirerek topluma uyumunu sağlamaktır.

İstihdam alanında yaşanan sorunlarda, işverenin fiziksel bütünlük beklentileri, eğitimsizlik, işverenlerin aradıkları niteliklere sahip olmama, yani niteliksiz iş gücü durumunda olma, işverenlerin engellileri işe almada isteksiz olmaları, işverenlerin engelli bireylerle ilgili verimsiz ve işe yaramaz olduklarını düşünmeleri ve toplumun engellilerin sorunlarının hayırseverlikle çözülebileceğine inanmaları sayılmaktadır. Bazı işler vardır ki engelliler, bunları gerçekten diğer insanlardan daha iyi yapabilmektedir ve bunlar kanıtlanmıştır.