ENGELLİLERLE SOSYAL HİZMET - Deneme Sınavı - 9

2016 yılının ilk beş ayı içerisinde başvuru yapan işsiz ve daha iyi şartlarda iş arayan engelli birey sayısı toplamı 32.747’dir.

Toplumun en dezavantajlı kesimlerinden olan engelliler, birçok alanda olduğu gibi çalışma yaşamına da tam ve etkin bir katılım sağlayamamaktadır. Birçok sosyal, ekonomik ve kültürel problemle başa çıkma zorunluluğu olması, engelli bireylerin çalışma yaşamına yeterince katılamamalarına neden olmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Engellilerin sosyal yaşamla bütünleşebilmelerinin, toplumsal hayata tam katılımlarının sağlanması önünde yoksulluk, eğitim, ulaşım, fiziki çevre ve konut, rehabilitasyon, engeli için gerekli araç-gereçlerin temin edilememesi ve de istihdam gibi birçok sorunlar mevcuttur. Doğru cevap E'dir.

Ülkemizde iş yerlerinde 1475 sayılı İş Kanunu gereğince %3 oranında engelli istihdamını zorunlu kılan yasal düzenleme vardır. Doğru cevap A'dır.

İçinde bulunduğumuz iktisadi yapının, engellileri de içerecek bir şekilde düzenlenmemiş olması, işverenlerin engellileri çalıştırmak konusundaki çekingenlikleri ve ön yargıları da istihdamın önündeki engeller arasındadır. Bazı işler vardır ki engelliler bunları gerçekten diğer insanlardan daha iyi yapabilmektedir, bunlar kanıtlanmıştır. Toplum bu konuda bilinçli değildir. Bu bilinç olmadığı için de özellikle, işveren kesimi, “acaba yapabilirler mi” kaygısı içerisinde hareket etmektedirler. Doğru cevap B'dir.

Engelli işçiyi işe alırken zaman zaman sorunlar yaşanmaktadır. Bunlar bazıları;
• Türkiye şartlarında asgari ücreti kabul etmemektedirler.
• Özgüven problemi vardır. “Ben diğer insanlar kadar iyi üretemem” duygusuna sahip olmaları.                                                                                                • Seçicilik problemi mevcuttur. Engelli işçilerde; “Özel sektör yerine Kamuda iş yok mu? Daha çok masa başı işler olsun? Öğrenme yoluna giderek zahmet çekmeyeceğim işler yok mu?” anlayışı hakimdir.       

Doğru cevap D'dir.

İş yerlerinin engelli istihdamı konusunda yaşadığı bir çok sorun vardır. Bunlardan en önemlisi işe/sektöre uygun özürlü bulamama sorunudur. Doğru cevap A'dır.

Korumalı istihdam, kişisel noksanlıkları veya engelleri nedeniyle yaşamlarını normal bir mesleki faaliyetle kazanamayacaklar için özel olarak düzenlenip, kurulan iş yerlerindeki istihdam türüdür. Doğru cevap C'dir.

Kota sisteminin diğer yöntemlere göre üstün olduğu noktalar: Kota yöntemi bir zorunluluğa dayanmasına rağmen işçi sayısı 50’yi aşan özel sektör işyerlerinin % 3, kamu işyerlerinde % 4 oranında engelli istihdamı ülkemiz açısından sağlanmış olmaktadır. Kota yöntemi engellilerin iş piyasalarına girmelerinin en kolay yöntemidir. Doğru cevap B'dir.

Engelli kadınlar ise genel olarak bir işe yerleşme konusunda engelli erkeklerden daha şanssız olmaktadır. Engelli kadın için bir işe sahip olmak maddi destek sağlamasından, sosyal onay görmeye ve özgüvenini geliştirmeye kadar birçok açıdan önem taşımaktadır. Engelli kadınların işgücüne katılımlarının düşük oranlarda gerçekleşmesi; yeterli bir gelir seviyesine ulaşamama ve sosyal hayata çok az ya da hiç katılamama anlamlarına gelmektedir. Ayrıca engelli kadınların ekonomik faaliyetlerin dışında kalmaları, bireysel ve toplumsal açılardan sosyal ve ekonomik maliyeti de yükseltmektedir.
Engelliler %65’i sosyal güvenlik kapsamında iken: erkek engelliler için %67,96 ve kadın engelliler için ise %17,4’dür. Engelli erkeklerin %82,96’sının aktif sigortalı iken; engelli kadınlar için bu oranın %2,96’dir. Bu oranlar, engelli kadınların sağlık yardımlarından pasif sigortalı olarak yararlanmaları yanında engelli kadın işgücünün, işgücüne katılım oranının düşüklüğü de göstermektedir. Doğru cevap E'dir.

Ülkemizde memur olarak istihdam edilen engelli bireylerin engel grupları ve cinsiyete göre dağılımı baz alındığında en yüksek istihdam edilme oranı ortopedik engelli bireylerde olmuştur. Doğru cevap C'dir.

Ülkemizde işyerlerinde 1475 sayılı İş Kanunu gereğince %3 oranında engelli istihdamını zorunlu kılan yasal düzenleme vardır. Doğru yanıt E'dir.

Ülkemizde işyerlerinde 1475 sayılı İş Kanunu gereğince %3 oranında engelli istihdamını zorunlu kılan yasal düzenleme vardır. Buna göre 300 kişinin çalıştığı bir işe yerinde engelli istihdamı sayısı 9'dur. Doğru yanıt C'dir.

İşyeri ölçekleri bir arada değerlendirildiğinde engelli istihdamının başat gerekçesi %66’lık oranla “yasal zorunluluk” seçeneği olmakta, onu %24’lük payıyla “Sosyal sorumluluk” izlerken, “Engelli çalışanın işe uygunluğu” seçeneği ise geri kalan %10’a yerleşmektedir. Buna göre doğru sıralanış II-I-III şeklindedir. Doğru yanıt D'dir.

Kota sisteminin diğer yöntemlere göre üstün olduğu noktalar: Kota yöntemi bir zorunluluğa dayanmasına rağmen işçi sayısı 50’yi aşan özel sektör işyerlerinin % 3, kamu işyerlerinde % 4 oranında engelli istihdamı ülkemiz açısından sağlanmış olmaktadır. Kota yöntemi engellilerin iş piyasalarına girmelerinin en kolay yöntemidir. İşverenlere kota kapsamında engelli işçi bulma noktasında Türkiye İş Kurumu aracılık etmektedir. Dolayısıyla engellilerin İş-Kur’a müracaat etmeleri gerekmektedir.  Doğru yanıt E'dir.

Kota kapsamına giren işyerlerinin en az 50 işçiyi/çalışanı barındırması gerekmektedir. Doğru cevap C'dir.

Korumalı işyeri kavramı, ülkemizde 2005 tarih ve 5378 sayılı Engelliler Kanunu’nun 14.maddesine istinaden hazırlanmış olan 30.05.2006 tarih ve (RG) 26183 sayılı Korumalı İşyerleri Hakkında Yönetmelik ile gündeme gelmiştir. 2013 yılında konu ile ilgili yeni yönetmelik yayımlanmıştır. Korumalı istihdam, kişisel noksanlıkları veya engelleri nedeniyle yaşamlarını normal bir mesleki faaliyetle kazanamayacaklar için özel olarak düzenlenip, kurulan işyerlerindeki istihdam türüdür. Bu yöntem hem kota rejimini hem de ayrımcılığı önlemeye yönelik mevzuat yöntemini kabul eden ülkeler tarafından uygulanmaktadır. Genellikle engellilerin istihdamı devletin yasal müdahaleleri ile gerçekleşmektedir. Buna literatürde “korumalı istihdam” denilmektedir. Bu kavram aynı zamanda ileri derecede ki engelliler için kurulup düzenlenen işyerlerinde istihdam olanağı sağlamasını da kapsamaktadır. Korumalı işyerleri diye adlandırılan yerler, engelin ağırlığı nedeniyle normal bir mesleği yürütemeyecek durumda olan engelli bireyler için, özel bütçe veya genel bütçeden yardım alınarak açılan işyerleridir. Buna göre korumalı iş yeri ve yöntemine ilişkin II-III-IV maddeleri söylenebilir. Doğru yanıt A'dır.

Anayasa, 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu, 4857 Sayılı İş Kanunu ve Engelli Kamu Personel Seçme Sınavı ve Engellilerin Devlet Memurluğuna Alınmaları Hakkında Yönetmelik engelli istihdamına yönelik ulusal yasal düzenlemelerdir. Engellilerin Hakkında Kanun ise uluslararası yasal düzenlemelerden biridir. Doğru yanıt C'dir.

Mayıs 2016 yılı verilerine göre memur olarak istihdam edilen engelli bireylerin engel gruplarına göre dağılımında en fazla oran 10. kişi ile ortopedik engel türündedir. Ortopedik engeli sınıflanamayan ve görme engeli takip etmektedir. Doğru yanıt A'dır.

Kooperatif çalışma yöntemi işbirliğine dayanan bir istihdam yöntemidir. Doğru yanıt D'dir.