ENGELLİLERLE SOSYAL HİZMET - Deneme Sınavı - 3

Bakım; temel ihtiyaçlarını yeterince karşılayamayan, hayat kalitesinden uzaklaşan, şahsi tercihlerini kullanmada ve hayatının devamının sağlanmasında kişinin aile, akraba veya uzmanların desteğine ihtiyaç duymasıdır. “Bakıma muhtaçlık, kişinin bedensel hareket edebilirliğinin engellenmesi veya kısıtlanması sonucunda gerek beden temizliği, gerek beslenme, gerekse ev idaresinde değişik yoğunlukla bir bakıcının bakımına ihtiyaç duyma hâlidir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Evde bakım: Bakım hizmeti bakıma muhtaç engellinin yakını veya bakıcı personel tarafından ikametgâhında verilir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Bireysel bakım planı: Bakıma muhtaç engelli bireyin bakımına ilişkin fiziksel,psiko-sosyal ve benzeri alanlarda yaşanan sorunları, bu sorunların sebeplerini, hangi alanlarda bakıma ihtiyacı olduğunun belirlenmesini, bu alanda yapılabilecek çalışmaları içeren plana denir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Evde Koruyucu Bakım: Kurumsal bakımın uzantısı ve devamı olan, hastanın durumunun normal hâline döndükten sonra işlevlerinin en üst düzeyde tutulmasını ve sağlık durumunun sürdürülmesini sağlayan bakımdır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Rehabilitasyon: Hareket programları, tedavi egzersizleri, konuşma terapisi, bağırsak ve mesane eğitimi gibi işlevin yeniden kazandırılması ya da geliştirilmesi için hemşireler veya fizyoterapistler tarafından tasarlanmış hizmetler. Doğru cevap E seçeneğidir.

Mesleki Sorumluluk ve Görevleri
• Bakıma muhtaçlık konusunun teorik ve pratik boyutlarının detaylarını bilmelidir.
• Değişik bakım modellerini tanımalı ve bakım planları oluşturabilmelidir.
• Bakıcı personel, bakım mesleğinde geçerli olan ahlaki ilkeleri (bakım ahlakı) bilmeli ve benimseyerek tatbik etmelidir.
• Her türlü kültürel yapıya uyum sağlayabilecek yeteneğe ve bilgiye sahip olmalıdır.
• Bakıma muhtaç kişi ve yakınlarının ihtiyaçlarını doğru tespit edebilmeli, bakım seçeneklerini sunabilmeli, standart bakım hizmetlerinin yanında bireysel stratejiler geliştirebilmeli ve uygulayabilme becerisine sahip olmalıdır.
• Sağlık ve bakım sistemindeki gelişmeleri sürekli takip etmelidir.
• Bakıma muhtaç kişinin psikososyal durumunu yönetmede başarılı teknikler kullanabilmelidir.
• Bakıma muhtaç kişiye bakıma muhtaçlık sorunu ile ilgili gelişmeleri ve sosyal hayatını etkileyecek durumları anlatarak kişinin ve bakıcı aile fertlerinin hayata bağlı kalmalarını sağlayabilmelidir.
• Bakıcı personel, bakıma muhtaç kişinin yakınlarını aktif bakıma dâhil edebilmelidir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Sosyal Dışlanma Sorunu: Bakıma muhtaç bireyler genellikle eğitim, istihdam, ulaşım ve sağlık gibi alanlarda önemli sorunlarla karşılaşmakta ve toplum içinde yer almakta zorlanmaktadır. İnsanların genellikle özürlüler hakkında yanlış düşüncelere ve olumsuz duygular taşıyarak yanlı davranmaktadırlar. Sosyal çevrenin engelli bireye yönelik meraklı bakışları bakıcı aile bireylerinde ve engellilerde suçluluk, ayıplanma gibi pek çok karmaşık duygunun oluşmasına neden olmaktadır. Bu ön yargılar engelli bireyler ve aileleri sosyal izolasyon ve dışlanma sorunu ile karşı karşıya kalmaktadırlar. Toplumda bilinçsizce hareket eden bazı insanlar engelli bireyi “deli, özürlü, geri zekâlı, hasta” gibi kavramlarla yaftalamaktadır. Bu tarz aşağılayıcı sözlere maruz kalmak, aileleri ve engellileri incitmektedir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Bakıma muhtaç engellilerin bildirimi, tespiti, değerlendirilmesi ile bakım hizmetlerine, bakım ücretlerine ve ödemelerine ilişkin usul ve esasları belirlendiği 2006 yılı 26244 sayılı “Bakıma Muhtaç Engellilerin Tespiti ve Bakım Hizmeti Esaslarının Belirlenmesine İlişkin Yönetmelik” bakım hizmetlerin verildiği esasları şu şekilde belirlemiştir.
• Bakım hizmetleri, bakıma muhtaç engellinin veya ailesinin tercihine göre; Genel Müdürlüğe bağlı bakım ve rehabilitasyon merkezlerinde, Genel Müdürlüğün izni ile açılan diğer resmî kurum veya kuruluşlara ait merkezlerde, gerçek veya özel hukuk tüzel kişilerine ait özel bakım merkezlerinde veya bakıma muhtaç engellinin ikametgâhında verilir.
• Bakım hizmetini verecek olan bakım merkezleri, bakım hizmetleri değerlendirme heyetince hazırlanan bakım raporu doğrultusunda bakıma muhtaç engellinin bireysel özellikleri de dikkate alınarak bireysel bakım planını hazırlar.
• Bakım hizmetinin bakıma muhtaç engellinin akrabaları tarafından verilmesi durumunda bakım hizmetleri değerlendirme heyeti bireysel bakım planının uygulanması konusunda bakım hizmetini verecek kişiye rehberlik eder.
• Bireysel bakım planının içeriği ve uygulama esasları Genel Müdürlükçe belirlenerek genelge ile bildirilir (md. 11). Kurumsal bakım hizmetlerini bakım ve rehabilitasyon merkezleri, resmî kurum bakım hizmetleri ve özel kurum bakım hizmetleri diye üç grupta toplayabiliriz. 

Doğru cevap D seçeneğidir.

Bakım merkezlerindeki mesleki uygulamalar mesleki personel tarafından yürütülür. Mesleki personel, aynı Yönetmeliğin 4. maddesinin g fıkrasına göre; aldığı lisans eğitimi ile sosyal çalışmacı, psikolog, çocuk gelişimci, fizyoterapist unvanına sahip olan kişilerden oluşur. Bakım merkezindeki sağlık hizmetleri de hemşire, ebe, sağlık teknisyeni veya sağlık memuru unvanına sahip olan personel tarafından yürütülür. Doğru cevap E seçeneğidir.

Sağlık Bakımı Kapsamında Sağlık Personelinin Sorumlulukları;
• Acil durumlarda mesleğinin gerektirdiği uygulamaları yapmak,
• Merkez ortamını ısı, ışık, havalandırma, temizlik yönünden değerlendirmek,
• İlaçların güvenli bir şekilde temin edilmesini ve saklanmasını sağlamak,
• Narkotik ilaçların kullanımını, saklanmasını, kontrolünü ve kayıtlarını tutmak,
• Verilen hizmetler ile ilgili kayıtları doğru, eksiksiz ve zamanında tutmak,
• Engellilerin muayene, tetkik ve tedavi amacıyla randevularını almak, transferi
için gerekli planlamaları yapmak,
• Engellilerin tedavileri ve tıbbi rehabilitasyon sürecinde sağlık kurumlarında bulunan sağlık personeli ile iş birliği yapmak,
• Sağlık kurumlarınca önerilen tedavinin uygulanmasını sağlamak,
• Koruyucu sağlık hizmetlerine ilişkin bakıcı personele rehberlik hizmetlerini yapmak,
• Engelli bireylerin kullanacakları ilaçları kullanıp kullanmadıklarını takip etmek, enjeksiyon ve pansumanlarını yapmak,
• Sağlıklı bir bakım ortamının oluşması için gerekli kontrolleri yapmak ve bakıcı personelce bu hizmetlerin yapılmasını sağlamak,
• Düzenli ve yeterli soluk alıp verme, yeme, içme, boşaltım, güvenli bir çevre sağlama, kişisel temizlik, giyinme, vücut ısısı kontrolü, hareketlilik, yeterli uyku gibi özürlü bireylerin günlük yaşam aktivitelerine yönelik olarak fizyolojik ihtiyaçların karşılanması aşamalarında; gerekli mesleki uygulamaları yapmak. Doğru cevap A seçeneğidir.

Bakım hizmetleri ülkelerin gelişmişlik düzeyine göre sosyal devlet anlayışının toplumlarda yaygınlaşmasından sonra gündeme gelmiştir. Amacı; bireylerin yaşadıkları toplumda sağlıklı, kaliteli ve mümkün olan en uzun süre başkalarına bağımlı olmadan yaşayabilmelerini sağlamaktır. Doğru cevap D'dir.

Engellilerin bakım ve korunması 1982 Anayasa’nın bazı maddeleri, 52 maddeden oluşan ve 2005 yılında yürürlüğe giren 5378 sayılı Engelliler ve Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkındaki kanun ve Sağlık Bakanlı- ğı tarafından çıkarılan 2005 yılında yürürlüğe giren 25751 sayılı Evde Bakım Hizmetleri Sunumu Hakkında Yönetmelik tarafından yürütülmektedir. 5378 sayılı kanun engelli bi- reylerin; engel sınıflandırmalarının yapılması, bakım ihtiyaçlarının karşılanması, bakım hizmeti alınan kuruluşların ruhsat işlemleri, bakım hizmetinin standartları, bakım çeşit- leri ve bakım hizmetleri, rehabilitasyon, erken tanı ve koruyucu hizmetlerden nasıl yarar- lanılacağını hükme bağlamıştır. Ayrıca iş ve meslek tanımlamaları ve tasniflerin yapılması, engellilerin istihdam imkânlarının belirlenmesi ve uygulamaları, eğitim ve öğretimden yararlanma ve uygulamalarına kadar birçok alan hakkında da hükümler içermektedir. Doğru cevap B'dir.

Bakıma muhtaçlık, kişinin bedensel hareket edebilirliğinin engellenmesi veya kısıtlanması sonucunda gerek beden temizliği, gerek beslenme, gerekse ev idaresinde değişik yoğunlukla bir bakıcının bakımına ihtiyaç duyma hâlidir. Doğru cevap B'dir.

Bakım hizmetlerinin verildiği yerler

Kurum bakımı, evde verilecek desteğe rağmen bakılamayacak derecede yardıma ihtiyaç duyan, bakacak ailesi ve yakını bulunmayan veya aile yanında bakılması mümkün olmayan bireylerin bireysel, sosyal, psikolojik ihtiyaçlarının giderildiği, boş zamanlarını değerlendirici etkinliklerin yapıldığı, sosyal ilişkilerinin ve aktivitelerinin arttırıldığı bakım türüdür. Doğru cevap C'dir.

Bakıma Muhtaç Engellilerin Tespiti ve Bakım Hizmeti Esaslarının Belirlenmesine İlişkin Yönetmelik” bakım hizmetlerin verildiği esasları şu şekilde belirlemiştir.

Resmî kurum bakım hizmetleri  2006   yılında 26244 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak  yürülüğe giren “Bakıma Muhtaç Engellilere Yönelik  Resmî   Kurum ve Kuruluşlar Bakım Merkezleri Yönetmeliği” kapsamında açılan bakım merkezlerinde verilmektedir. Bakıma muhtaç engellilerin bildirimi, tespiti, değerlendirilmesi ile bakım hizmetlerine, bakım ücretlerine ve ödemelerine ilişkin usul ve esaslar bu yönetmeliğe göre yürütülmektedir. Bu bakım merkezlerinden ağır düzeyde engelli bireyler yararlanmaktadır. Bakacak kimsesi olmayan hafif ve orta düzeydeki engelliler de bu hizmetten yararlanmaktadır. Bakıma muhtaç özürlülerin, her ne ad altında olursa olsun her türlü gelirleri toplamı esas alınmak suretiyle; kendilerine ait veya bakmakla yükümlü olunan birey sayısına göre kendilerine düşen ortalama aylık gelir tutarı bir aylık net asgari ücret tutarının 2/3’ünden daha az olanların bakım ücreti Genel Müdürlükçe karşılanır. Doğru cevap D'dir.

Sağlık Bakımı Kapsamında Sağlık Personelinin Sorumlulukları;

*Acil durumlarda mesleğinin gerektirdiği uygulamaları yapmak,

*Merkez ortamını ısı, ışık, havalandırma, temizlik yönünden değerlendirmek,          

*İlaçların güvenli bir şekilde temin edilmesini ve saklanmasını  sağlamak,

*Narkotik ilaçların kullanımını, saklanmasını, kontrolünü ve kayıtlarını tutmak,

*Verilen hizmetler ile ilgili kayıtları doğru, eksiksiz  ve zamanında tutmak,

Doğru cevap E'dir.

Manevi Bakım: Bakıma muhtaç kişilerin kişisel gelişimlerini, morallerini güçlendirmeyi, hayata bağlılıklarını artırmayı, iç dünyalarıyla barışık olmalarını, manevi sapma ve korkularını gidermeyi amaçlayan sosyal nitelikli ve insan odaklı bakım hizmetidir. Doğru cevap D'dir.