ENGELLİLERLE SOSYAL HİZMET - Deneme Sınavı - 27

En geniş anlamda engellilik, sosyal hayata katılımdaki sınırlanmışlık ya da eksiklik durumudur. Engellilik, bir engellilik halinin sonucu olarak, bireyin belirli aktivitelerini yerine getirmesini ve sosyal yaşamdaki rollerini yerine getirmesini engelleyen bir durumdur. Türkçe ’de engelli kişiyi ifade etmek için; sakat, özürlü, ayrıca hem hastalık hem de sakatlık anlamına gelen ‘illet’ sözcüğünden türemiş olan ‘alil’ ve ‘malul’ gibi terimler kullanılmaktadır. Ayrıca Türkçe ‘de bazılarına çok sık rastlanmasa da sakat terimine yakın ve eş anlamlı olarak kullanılan; ahnıt, ahraz (dilsiz), aksak, alil, apışak, bacaksız, bastıbacak, çağanozvari, çalık, çolak, damlalı, dilsiz, düztaban, ebkem, felçli, genzek, inmeli, kambur, kolsuz, kötürüm, makrosefal, meûç, menzul, mikrosefal, nüzullü, paytak, sağır, sarsak, sökel, topal, yangaboz, yarım (kişi), yatalak, çarpık, kekeme, kör, kambur gibi terimleri bulunmaktadır. Bunların bazıları genel olarak engelli olmayı, bazıları ise özel bir engellilik halinde bulunmayı ifade etmektedir.

Literatürde engellilik türleri; ortopedik engelli, görme engelli, işitme engelli ve zihinsel engelli olmak üzere dört ana grupta incelenmektedir.

52-67 arası hafif derecede zihinsel engelli olarak geçmektedir.

IFSW’nin son tanımına göre (2014); sosyal hizmet sosyal değişme ve gelişmeyi, sosyal bütünleşmeyi ve insanların özgürleşmesini ve güçlenmesini arttıran uygulama odaklı bir meslek ve akademik disiplindir. Sosyal adalet, insan hakları, kolektif sorumluluk ve farklılıklara saygı sosyal hizmetin odağını oluşturan ilkelerdir. Sosyal ve beşeri bilimler, yerel bilgi ve sosyal hizmet teorileriyle desteklenen sosyal hizmet disiplini iyilik halini arttırmak ve yaşam zorluklarına işaret eden yapı ve insanlarla ilgilidir (http://www.ifsw.org). Tanımdan da anlaşılacağı gibi, sosyal hizmet mesleğini diğer yardım edici mesleklerden ayıran temel özelliklerden birisi farklılıklara saygıdır. Bu nedenle engelliliğe bakış, istihdam ve sosyal güvenlik konusu farklılığa saygı bağlamında ele alınması gereken kavramlardır

36-55 db arası “orta”

Ulaşılabilirlik, yaşamın akla gelen her alanındaki olanaklarına ulaşabilmek ve bunlardan yararlanabilmek anlamına gelmektedir. Doğru cevap A'dır.

Engellilik pek çok alanda kişinin yaşamını sınırlamaktadır ki bunlardan biri de ulaşım imkanlarıdır. Otobüslerde engelli rampası olmadığından, fiziksel engelli Ahmet Bey şehir hayatına katılamaması da, ulaşım imkanları içinde ortaya çıkan bir sorun olduğundan sorunun doğru cevabı C şıkkıdır.

Özel eğitim; özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin eğitim ve sosyal ihtiyaçlarını karşılamak için özel olarak yetiştirilmiş personel, geliştirilmiş eğitim programları ve yöntemleri, bu bireylerin tüm gelişim alanlarındaki özellikleri ile akademik disiplin alanlarındaki yeterliliklerine dayalı olarak uygun ortamlarda sürdürülen eğitimdir. Doğru cevap B'dir.

Engelli İstihdam Sorunları

Konuttur.

Engellilerin genel olarak toplumla bütünleşmesinin önündeki engellerden birisi ve belki de en önemlisi yoksulluktur. Yapılan araştırmalar, dünyanın her yerinde engellilerin çok büyük çoğunluğunun toplumun yoksul kesimlerinden geldiğini ve yoksulluk içinde yaşadıklarını göstermektedir.

Tıbbi rehabilitasyon, tıbbi bakım ve tedavi süresince kişinin fonksiyonel ve psikolojik yeteneklerini geliştirmeyi ve onu aktif hayata yönlendirmeyi amaçlar. Tıbbi rehabilitasyon, rehabilitasyon faaliyetleri içinde öncelik taşır. Çünkü buradaki başarı, sonraki aşamalarda temel teşkil eder. Örneğin, ellerinden birini kaybetmiş bir kişiye daha önce iki elini kullanarak yaptığı işler tek elini kullanarak yapacağı özel yöntemler öğretilerek yeniden yaptırılır.

Toplum temelli rehabilitasyon; sabit kabul edilinebilir, lokal duruma uygun, mali gücün elverdiği ölçüde yaklaşımları ve teknolojileri kullanarak temel hizmetlerden engelli
bireylerin yararlanmasını sağlamayı hedeflemektedir

Engelli bireylerin kamu sektöründe istihdam edilebilmeleri için engelli memur seçme sınavına katılmaları ve sağlık kurulundan alacakları en az % 40 oranında engelli olduklarını belgeleyen bir rapora sahip olmaları gerekmektedir. Doğru cevap D'dir.

Korumalı iş yeri, normal iş gücü piyasasına kazandırılmaları güç olan engelliler için mesleki rehabilitasyon ve istihdam oluşturmak amacıyla devlet tarafından teknik ve mali yönden desteklenerek çalışma ortamının özel olarak düzenlendiği iş yerleridir. Doğru cevap B'dir.

2005 yılında yürürlüğe giren 5378 sayılı “Engelliler Kanunu” olarak bilinen “Engelliler ve Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun”dur. Bu kanunla Türkiye, engellilere yönelik mevcut mevzuatındaki dağınıklığı toplamayı, dünya ölçeğinde engellilere yönelik ayrımcılıkla mücadele standartlarını yakalamayı, engellilerin topluma tam katılımını ve son olarak engellilere yönelik politika ve uygulamalarda yasal anlamda standart bir dil ve terminolojinin kullanılmasını amaçlamıştır. Engellilere yönelik yeni iş sahaları açmak gibi spesifik bir amacı yoktur. Doğru cevap C'dir.

Özel gereksinimli bireylerin mesleki eğitimlerinde öne çıkan iki başlık “Mesleki ve Sosyal Rehabilitasyon”dur. Mesleki Rehabilitasyon, engellilerin iş gücü piyasasında ihtiyaç duyulan, ilgi ve yeteneklerine uygun mesleklerde yetiştirilerek istihdamlarını kolaylaştırmak ve mesleklerinde ilerlemelerini sağlamak amacıyla devamlı ve koordinasyon içinde sosyal ve tıbbi rehabilitasyon, mesleki rehberlik, mesleğe hazırlık, meslek edindirme, geliştirme ve değiştirme eğitimi, işe yerleştirme ve takibini; Sosyal Rehabilitasyon ise özürlü kişilere evde, merkezde ve sosyal çevrelerinde psiko-sosyal uyumlarını desteklemek ve sorunlarında yardımcı olmak, resmî/resmî olmayan kurumlarla etkin bir iletişim kurmalarını sağlamak amacıyla yapılan çalışmaları ifade etmektedir. Doğru cevap B'dir.

Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği’ni (2006, güncelleme 2012) son güncelleme 2018 IDEA’nın 6 ilkesi (Turnbull, Stowe ve Huerta, 2007) ışığında değerlendirmeye çalışmak yönetmeliğin yeterliklerini göstermeye yardımcı olacaktır. IDEA’nın 6 ilkesi:

(1) sıfır ret, (2) ayrımcı olmayan değerlendirme, (3) uygun eğitim, (4) en az kısıtlayıcı çevre/ortam, (5) sürecin hukuki denetimi veya teminatı (6) ebeveyn ve öğrenci katılımıdır. Doğru cevap E'dir.

Türkiye’nin de içinde bulunduğu pek çok ülke, kaynaştırma yoluyla eğitim uygulamalarına dönük yasal ve politik çerçeve tayin etme konusunda Salamanca Bildirgesini (UNESCO 1994) esas almaktadır.

Türkiye’de engelli bireylerin eğitimine yönelik yapılan yasal düzenlemeler tarihsel açısından incelendiğinde, ilk olarak 1949 tarih ve 5387 sayılı “Korunmaya Muhtaç Çocuklar Hakkında Kanun”un yürürlüğe konduğu görülmektedir.Doğru cevap ''E'' şıkkıdır.