ENGELLİLERLE SOSYAL HİZMET - Deneme Sınavı - 15

Sosyal hizmet uzmanı, engelli bireylerin ve ailelerinin savunuculuğunu yaptığı kadar, onları da kendilerinin savunuculuğunu yapmaları için destekler; savunuculuk rolünün daha fazlasını kendileri için yapmaları konusunda onları güçlendirmeye çalışır. Doğru yanıt A'dır.

Zihinsel engellilik, gelişimsel dönemde ortaya çıkan, uyumsal davranışlarda görülen yetersizliğe ilave olarak genel zekâ fonksiyonları açısından normalin altında olma durumudur.

Zihinsel engelin teşhisinde iki tür değerlendirme yapılır. Bunlar tıbbi değerlendirme ve eğitsel değerlendirmedir.

Kişinin beyninin öğrenme, problem çözme, IQ veya entelektüel fonksiyonlarını yerine getirme yeteneği IQ testleri ile ölçülür

Zihinsel engelliliğin birçok belirtisi bulunmaktadır. Bunlar (T.C. Özürlüler İdaresi Başkanlığı, 2008):
• Oturmayı, emeklemeyi ve yürümeyi diğer çocuklardan daha geç öğrenir.
• Konuşulan dili anlamada zorluk gösterebilir.
• Konuşmayı daha geç öğrenebilir, sınırlı sözcük dağarcığına sahiptir.
• Sesleri doğru çıkarma ile ses bozuklukları ve kekemelik görülme sıklığı normal
gelişim gösteren çocuklara göre daha fazladır.
• Hatırlamada zorlanabilir.
• Anlamada güçlük çekebilir.
• Sosyal kuralları anlamada güçlük çekebilir.
• Sorun çözmede zorlanabilir.
• Mantıklı düşünmede zorlanabilir.
• Dikkatini yoğunlaştırmada zorlanabilir.
• Okuma-yazma ve matematik gibi akademik becerilerde güçlük çekebilir.
• Kendi başlarına karar verme ve uygulamada zorlanabilir.
• Genellikle yetişkinler tarafından yönlendirilir.

Utanç: Aileler engelli çocuğunu diğer kişilerden ve çevresinden saklarlar. Aileler
kendine olan saygısını kaybedebilirler

Bireysel Eğitim: Zihinsel engelli çocukların gelişim özellikleri dikkate alınarak eğitimci tarafından eğitimin bireysel olarak verilmesidir.

Kaynaştırma: Özel eğitim gereksinimi olan bireylerin normal gelişim gösteren akranları ile örgün ve yaygın eğitim kurumlarında bu konuda eğitim almış profesyoneller tarafından eğitim verilmesini kapsayan özel eğitim uygulamalarıdır. Ailelerin katılımı ve çocuklarına vereceği destek oldukça önemlidir

DEHB klinik bir tanıdır. Klinisyenin tanı araçları aile ve çocuk ile yapılan görüşmeler, klinik gözlem, fizik ve nörolojik muayene, davranış değerlendirme ölçekleri ve bilişsel testlerdir.

Otizm, genellikle 3 yaşından önce başlayan sosyal etkileşime zarar veren, sınırlı ve tekrarlayıcı davranışlara yol açan ruhsal ve duygusal engel kategorisinde değerlendirilen yaygın gelişim bozukluklardan biridir.

Uluslararası Sosyal Hizmet Uzmanları Federasyonunun (IFSW) (2015) küresel sosyal hizmet tanımına göre sosyal hizmet, sosyal değişim, sosyal kalkınma, sosyal içermeyi geliştiren ve bireylerin güçlendirilmesi ve özgürleştirilmesini sağlayan uygulama temelli bir meslek ve akademik disiplindir.

Uluslararası alanda da engellilerin, kısıtlılıklarının derecesi istihdam edilmelerinde esas alınmakta ve işgücü piyasası koşullarında istihdam edilmeleri “open employment“ kavramı ile açıklanmaktadır (ILO, 1984).

Engellilerin sosyal yaşamla bütünleşebilmelerinin, toplumsal hayata tam katılımlarının sağlanması önünde yoksulluk, eğitim, ulaşım, fiziki çevre ve konut, rehabilitasyon, engeli için gerekli araç-gereçlerin temin edilememesi ve de istihdam gibi birçok sorunlar mevcuttur. Engellilere yönelik istihdam politikaları konusunda bu unsurlar karşılıklı etkileşim içinde ve hepsi birbirine bağlıdır. Fakat eğitim ve istihdam alanlarında engellilerin ihmal edilerek geri planda kalması diğer alanlardaki politikaları da geçersiz kılacaktır.

Türkiye'de, henüz engellileri de gözeten sistemli bir iş analizi ve meslek tanımlaması çalışmasının yapılmamıştır. Bugün engellilerin, sahip oldukları engelden kaynaklanan özellikleri ve nitelikleri de dikkate alınarak, hangi işlerde çalışabilecekleri konusunda, elde ciddi bir araştırma, bir çalışma bulunmamaktadır. Engelliler çok sayıda işte, kendi kendilerine yaptıkları girişimlerle çalışma deneyimleri yaratmaktadırlar. Oysa gelişmiş ülkelerde iş analizleri, meslek tanımları son derece önemlidir. Engelliler hangi işleri yapabilir? Bu iş, bu meslek hangi eğitim sürecinden geçildikten sonra yapılabilir? Bu eğitim sürecinin özellikleri ve aşamaları nelerdir? Bütün bunların ayrıntılarının belirlenmesi gerekir.

Türkiye'de işyerlerinde 1475 sayılı İş Kanunu gereğince %3 oranında engelli istihdamını zorunlu kılan yasal düzenleme vardır.

Engellilerin istihdam edilmesi için yasada %3 oranı bulunmaktadır.

Seçeneklerde engelli bireyin istihdamında toplu ulaşım araçlarından, işverenden ve iş yerinden kaynaklanan sorunlar mevcuttur. Sadece E seçeneğindeki problem engelli bireyin kendisinden kaynaklanmaktadır.

"Engelli birey yavaş ve verimsiz çalışıyor." cümlesinde bireyin doğrudan engeli vurgulanmakta ve kendisinin doğrudan engel durumu öne sürülmektedir. Bu sebeple bu cümle işverenin doğrudan engelli istihdamına karşı bir eğilimi olduğunu göstermektedir.

Kota yöntemi bir zorunluluğa dayanmasına rağmen işçi sayısı 50’yi aşan özel sektör işyerlerinin % 3, kamu işyerlerinde % 4 oranında engelli istihdamı ülkemiz açısından sağlanmış olmaktadır. Kota yöntemi engellilerin iş piyasalarına girmelerinin en kolay yöntemidir.

Mevcut kota yöntemi ceza sistemine dayanması nedeniyle, işverenlerin engelli istihdam etme konusunda olumsuz tutumlar geliştirmelerine neden olmaktadır. Kota uygulaması olmasına rağmen işverenlere bu konuda bir teşvik uygulanmamaktadır.