ENGELLİLERLE SOSYAL HİZMET - Deneme Sınavı - 12

Dünya Sağlık Örgütü'nün tanımına göre rehabilitasyon ; bireylerdeki engelliliğin etkilerinin ve engel koşullarının azaltılmasını amaçlayan bu bireylerin sosyal entegrasyonunu sağlamaya yönelik bütün önlemler olarak tanımlanmaktadır. 

Dolayısıyla, doğru cevap A şıkkıdır.

Ülkemizde, engellilere yönelik rehabilitasyon hizmetleri:

1) Sağlık Bakanlığına bağlı hastanelerin Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon servislerinde,

2) Sağlık Bakanlığı’na bağlı rehabilitasyon merkezlerinde, 3)

Üniversite hastaneleri ve özel hastanelerde ve 4)

Özel ve resmî rehabilitasyon merkezlerinde verilmektedir.

Dolayısıyla, doğru cevap A şıkkıdır.

Engellilere yönelik mesleki rehabilitasyon hizmetleri Türkiye İş Kurumu ve Millî Eğitim Bakanlığı tarafından sunulmaktadır. 

Bu sebeple doğru yanıt B şıkkıdır.

Engelli Sağlık Kurulu Raporu alabilmeleri için, engellilerin kamu kurum veya kuruluşlarınca resmî yazı ile gönderilmesi veya doğrudan rapor verecek olan hastanenin baştabipliğine müracaat etmeleri gerekir. Oysa Türkiye İş Kurumu, engellilere yönelik mesleki rehabilitasyon hizmeti veren bir kurumdur. 

Bu sebeple, doğru cevap A şıkkıdır.

Ayrımcılık genel olarak “bir kişi veya gruba farklı özelliklerinden dolayı diğerlerine davranıldığından daha farklı veya daha az özenli davranılmasıdır”.

“Toplumsal koruma”nın hedefi ise, bir toplumda engelli ya da benzer sorunları olan kişilerin doğal ortamlarında yaşamlarını sağlayabilecek olanakları yaratmaktır.

Oysa, toplumsal bütünleşme, bireyin hangi statüde olduğuna bakılmaksızın bütün sosyal gruplarla sosyal hayatın temel alanlarında birlikte, iç içe yaşamalarını ifade eder.

Dolayısıyla, doğru cevap A şıkkıdır.

Toplumsal bütünleşme, bireyin hangi statüde olduğuna bakılmaksızın bütün sosyal gruplarla sosyal hayatın temel alanlarında birlikte, iç içe yaşamalarını ifade eder.

Rehabilitasyon; bireylerdeki engelliliğin etkilerinin ve engel koşullarının azaltılmasını amaçlayan bu bireylerin sosyal entegrasyonunu sağlamaya yönelik bütün önlemler olarak tanımlanmaktadır.

“Toplumsal koruma”nın hedefi, bir toplumda engelli ya da benzer sorunları olan kişilerin doğal ortamlarında yaşamlarını sağlayabilecek olanakları yaratmaktır.

Oysa ayrımcılık; “bir kişi veya gruba farklı özelliklerinden dolayı diğerlerine davranıldığından daha farklı veya daha az özenli davranılmasıdır”.

Bu sebeple, doğru cevap E şıkkıdır.

Mağduriyet kaynaklı ayrımcılık; ayrımcılığa uğramış bir kişinin bu mağduriyeti resmî olarak mahkemeye taşıması veya örgüt içi kanallar aracılığı ile yönetime şikâyet etmesi sonrası çalıştığı kurumda ayrımcı davranışlara maruz kalmasıdır.

Belirli gruplara üye olan dezavantajlı kişilere karşı kurumsallaşmış yapılar, politikalar, uygulamalar ve gelenekler sistematik ayrımcılığı oluşturur. Dezavantajlılara yönelik farklı veya ikinci derece koşullar, eğitim, ulaşım ve diğer hizmetlerde yetersizlikler sistematik ayrımcılığa girmektedir.

Emirle ayrımcılık ise kişi veya kişilere talimat ve emir yolu ile ayrımcılık uygulatılmasını ifade etmektedir.

Doğrudan ayrımcılık, kanunlar, politikalar ve/ veya uygulamalarla kişi veya grupların farklı özelliklerinden dolayı açık bir şekilde dışlanması hâlinde ortaya çıkar.

Oysa dolaylı ayrımcılık; görünüşte yanlı olduğu anlaşılmayan düzenleme ve uygulamaların, sonuçları itibarıyla farklı özellikleri olan gruplarda (cinsiyet, dil, din, sosyal köken gibi) eşitsizlik yaratmasıdır.

Bu sebeple, doğru cevap C şıkkıdır.

Ayrımcılık genel olarak “bir kişi veya gruba farklı özelliklerinden dolayı diğerlerine davranıldığından daha farklı veya daha az özenli davranılmasıdır”.

Toplumsal bütünleşme, bireyin hangi statüde olduğuna bakılmaksızın bütün sosyal gruplarla sosyal hayatın temel alanlarında birlikte, iç içe yaşamalarını ifade eder.

Sosyal dışlanma kavramı, toplumla bütünleşme sağlayacak ekonomik ve sosyal birtakım haklardan ve kaynaklardan yoksun olmak anlamına gelmektedir.

Psikolojik damgalama ise, kişinin içinde yaşadığı toplumun “normal” saydığı ölçülerin dışında sayılması nedeniyle toplumu oluşturan diğer bireyler tarafından, kişiye saygınlığını azaltıcı bir atıfta bulunulmasıdır.

Bu sebeple, doğru cevap D şıkkıdır.

Depresif duygular hayatın normal bir parçasıdır. Gündelik hayatın getirdiği keyifsizlik ve moral bozukluğunu depresyondan ayıran şey depresyondaki belirtilerin şiddeti ve süresidir. Oysa yaş ve cinsiyet, hastanın demografik bilgilerini yansıtan fakat depresyonun belirtilerinin niteliğiyle ilgili olmayan özelliklerdir. 

Bu sebeple doğru cevap A şıkkıdır.

Ülkemizde, engellilere yönelik rehabilitasyon hizmetleri: 1) Sağlık Bakanlığına bağlı hastanelerin Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon servislerinde, 2) Sağlık Bakanlığı’na bağlı rehabilitasyon merkezlerinde, 3) Üniversite hastaneleri ve özel hastanelerde ve 4) Özel ve resmî rehabilitasyon merkezlerinde verilmektedir.

Tıbbi rehabilitasyon; kişinin fonksiyonel yeterliliğini, mümkün olan en yüksek düzeyine çıkarmak için uygulanan klinik tedavi, fizik tedavi, tıbbi yetersizlikler, uğraşı tedavisi, konuşma tedavisi, ortopedik cihaz ve protez kullanması ile kişinin rehabilitasyon sürecine engel olacak psikolojik ve sosyal güçlüklerini azaltarak ya da ortadan kaldırarak onun topluma entegrasyonunu amaç edinen rehabilitasyon hizmetleridir. Bir diğer ifade ile engellinin tıbbi yöntemlerle ve araçlarla fiziki kapasitesini arttırarak, günlük yaşamda mümkün olan maksimum fonksiyonla bağımsızlığa ulaşmasını sağlayarak, hayati fonksiyonlarını yerine getirmeye yönelik çalışmalardır.

Tıbbi tedavi ve rehabilitasyon hizmetleri; zarar gören yetenekleri onarma, yeniden kazandırma ve kişiyi engeliyle birlikte yaşamaya alıştırmaya yönelik çalışmaları kapsar.

Toplam rehabilitasyon sürecini zora sokabilen ekonomik ve sosyal yükümlülükleri azaltmak; engelli bireyin ailesinin, toplumun ve mesleğinin taleplerinin engelli bireye göre ayarlanmasına yardımcı olmak yoluyla topluma katılımını amaçlayan rehabilitasyon sürecinin bir parçası, sosyal rehabilitasyondur. Engelli bireylerin toplumdan uzaklaşmasını önlemek amacıyla bu bireylerin, çeşitli toplumsal ve ulaşım olanaklarından yararlanmalarının sağlanması gerekmektedir.

Mesleki rehabilitasyon hizmetlerinin kapsadığı aşamalar şu şekildedir:

• Değerlendirme; engellinin geriye kalan fiziksel, zihinsel ve mesleki yeteneklerinin belirlenmesidir.

• Rehberlik; mesleki eğitim ve işe yerleştirme olanakları göz önünde tutularak engelliye yönlendirici öneriler verilmesidir.

• İşe hazırlama ve eğitim; mesleğe uygun olarak niteliği arttırmayı hedef alan sistematik bir eğitim verilmesidir.

• Yerleştirme; uygun bir iş bulmasına yardım edilmesidir.

• İzleme; engellinin istihdamı sırasında düzenli aralıklarla değerlendirilmesi ve gerekli yardımların yapılması şeklindedir

Engellilerin toplumla bütünleşmesini engelleyen faktörlerin başında yetersiz politikalar ve standartlar gelmektedir. Politika tasarımları her zaman engelli bireylerin ihtiyaçları gözetilerek yapılmayabilmektedir. Öte yandan birçok ülkenin katılımı ile gerçekleştirilen bütünleştirici eğitim politikaları gibi var olan politika ve standartların, her zaman yerine getirilemiyor olması da bu faktörün içinde yer almaktadır.

Doğrudan ayrımcılık, kanunlar, politikalar ve/ veya uygulamalarla kişi veya grupların farklı özelliklerinden dolayı açık bir şekilde dışlanması hâlinde ortaya çıkar. AB direktiflerine göre ise “Topluluk, hukuk düzeninin yasakladığı bir ölçüte dayanan bir önlem alınmasını doğrudan ayrımcılık olarak tanımlamıştır.” Bir kadının hamile olması nedeni ile işe alınmaması veya işten çıkarılması doğrudan ayrımcılığa bir örnektir.

Ayrımcılıkla en büyük mücadele ekonomik anlamda verilecek olan mücadeledir. Ayrımcılığın yoksulluğa neden olduğu ancak ayrımcılığın da temel nedenlerinden biri olarak yoksulluk olduğu görülmektedir. Bu nedenle devletin yoksullukla mücadelesini “dezavantajlı” gruplar üzerinden de değerlendirmesi ve ekonomik alanda bu özel grupların temsil güçlerinin arttırılması ayrımcılıkla mücadele için gereklidir.

Sosyal dışlanma kavramı, toplumla bütünleşme sağlayacak ekonomik ve sosyal birtakım haklardan ve kaynaklardan yoksun olmak anlamına gelmektedir. Sosyal dışlanma, “insanları toplumsal yaşamdan uzaklaştıracak düzeyde maddi ve manevi yoksunluk içinde olmaları, haklarını ve yaşamlarını koruyacak, onları destekleyecek her türlü kurum–kuruluştan ve sosyal destekten yoksun oldukları nispette katlanarak büyüyen dinamik bir süreç” olarak tanımlamıştır.

Psikolojik damgalama (stigmatizasyon), kişinin içinde yaşadığı toplumun “normal” saydığı ölçülerin dışında sayılması nedeniyle toplumu oluşturan diğer bireyler tarafından, kişiye saygınlığını azaltıcı bir atıfta bulunulmasıdır. Bu konudaki ilk araştırmacılardan biri olan Goffman stigmayı ‘daha az değer verme davranışı, bu etiketi taşıyan insanların daha az istenebilir ve neredeyse insan gibi idrak edilmemesi’ olarak tarif etmiştir.

Engelli bireylerin kamu sektöründe istihdam edilebilmeleri için engelli memur seçme sınavına katılmaları ve sağlık kurulundan alacakları en az Yüzde 40 oranında engelli olduklarını belgeleyen bir rapora sahip olmaları gerekmektedir.