ENGELLİ PSİKOLOJİSİ - Deneme Sınavı - 6

Yeni tanıştığımız kişiler için var olan genel şemalarımız temelinde çabucak bir ilk izlenim oluştururuz. Zaman geçtikçe ve onlarla birlikte geçirdiğimiz yaşantılar arttıkça onlar hakkındaki yeni bilgileri de şemamıza ekleriz. Ancak, genellikle, bu sonradan eklenilenler ilk izlenimlerimiz kadar bizi etkilemez.
Buna öncelik etkisi denir.

Davranış üzerinde ortamsal etkilerin önemini küçük görme ve davranıştan bireyin kişisel bir özelliğinin sorumlu olduğunu varsayma eğilimine temel atıf hatası denir.

İnsanlar sevdikleri kişilerle aynı tutumları geliştirmeyi isterler ya da kendileriyle benzer tutumları olanlarla arkadaş olmayı tercih ederler. Bu tutumların uyum sağlama işlevidir.

Planlanmış davranış kuramını Fishbein ve Ajzer geliştirmiştir.

Ön yargı genellikle birisi ya da bir şey hakkında vaktinden önce ya da erken ifade edilmiş, olgunlaşmamış yargılar anlamını taşır. Yani söz konusu kişi ya da şeyle doğrudan bir deneyimi olmadan, o kişi ya da şey hakkında fikir oluşturmaya işaret eder. Burada henüz tanımadıkları bir öğrenci için diğer öğrenciler sadece ten renginin farklı olmasından dolayı (etnik kökeninden dolayı) olumsuz tutum sergilemektedir. Bu da etnik önyargı olarak ifade edilmektedir.

Akademisyen öğrencilerini cinsiyetine göre ayırarak, başarı koşulu aramaksızın tek bir kategori (cinsiyet) üzerinden not vermektedir. Bu durum ayrımcı bir davranıştır, ayrımcılık kavramına girmektedir.

Bir ya da birden fazla bireyin algılarının, tutumlarının ve davranışlarının bir ya da birden fazla birey tarafından etkilenmesine sosyal etki denir.

Otoriteye itaat sosyal etkileşimde güçlü olana itaat etmektedir. Örnekte otorite karşı bir ayaklanma, itaatsizlik söz konusudur.

Psikolojinin çeşitli alt alanları bulunmaktadır. Zihinsel hastalıkları konu alan alt alan klinik psikoloji, öğrenme ve öğretim süreçlerini inceleyen alt alan öğrenme psikolojisi, kültürün insanlar üzerindeki etkilerini inceleyen alt alan kültürel psikoloji ve iş ortamındaki insan davranışını ele alan alt alan endüstri ve örgüt psikolojisidir. Sosyal psikoloji ise sosyal ve kültürel ortamdaki birey davranışını inceler. Doğru cevap C'dir.

İnsanların kendileri ve diğer insanlar hakkındaki bilgiler söz konusu olduğunda nelere dikkat ettiklerini, bu bilgileri nasıl algıladıklarını ve hatırladıkları ve farklı sosyal durum ya da bağlamların bu tür bilişsel süreçleri nasıl etkilediğini inceleyen süreç sosyal biliştir. Sosyal algı, dışsal atıf ve içsel atıf sosyal bilişi oluşturan diğer bilişsel süreçler iken tutumlar sosyal psikolojinin incelediği bir diğer konudur. Doğru cevap B'dir.

Buse kendi aldığı düşük performans puanını açıklarken kendisi dışında bir nedene atıf yaparak bu olumsuz olayı kendisi dışındaki faktörlere atfetmektedir. Kişinin bu durumda olduğu gibi olumlu sonuçları kendi kişiliğiyle ilişkilendirip olumsuz olayları kontrolü dışındaki faktörlere atfetme eğilimine kendine hizmet eden yanlılık denir. Buse, Ceyda'nın aldığı düşük puanı, Ceyda'nın kişilik özellikleri ile ilişkili olduğunu varsaymaktadır. Davranış üzerinde ortamsal etkilerin önemini küçük görme ve davranıştan bireyin kişisel bir özelliğini sorumlu tutmaya yönelik eğilime temel atıf hatası denmektedir. Dolayısıyla Buse'nin Ceyda'nın aldığı düşük puanı Ceyda'nın kişilik özelliklerine atfetmesi temel atıf hatasıdır. Doğru cevap E'dir.

Tutumlar fiziksel ve sosyal dünya hakkında bilgi sağlarlar, bu durum tutumların bilgi sağlama işlevidir. Tutumların uyum sağlama işlevi ise kişilerin sevdikleri kişilerle aynı tutumlara sahip olmaları veya kendileriyle benzer tutumlara sahip insanlarla arkadaşlık kurmalarıdır. Bir kişinin arkadaş grubunun belirli bir etnik gruba yönelik tutumlarını benimsemesi uyum sağlama işlevini ifade ederken bu tutumların belirli bir etnik gruba mensup bireyler hakkında hazır bir bilgi oluşturması tutumların bilgi sağlama işlevini ifade eder. Egoyu koruma ve benliği ifade edici işlevler tutumların diğer işlevleridir. Doğru cevap C'dir.

Tutumlar kişilerin yaşamının herhangi bir döneminde oluşturulabilirler. Önceden tutum nesnesi olmayan bir şey sonradan tutum nesnesi olabilir. Bu tutumlar görece durağandırlar ama değişim gösterebilirler. 1960'lara kadar tutumları açıklamakta popüler bir model olan ABC modeli yerini tutum nesnesine yönelik değerlendirmeyi temel alan bir yaklaşıma bırakmıştır. Bu yaklaşıma göre tutumlar belirli bir nesneye yönelik değerlendirmelerdir. Bu değerlendirmeler daima nesnenin yanında veya karşısında olmayı gerektiren taraflı bir dile sahiptir. Doğru cevap D'dir.

Kişinin ortaya koyduğu, sorumlu olduğu bir davranış bir gerginliğe, strese neden oluyorsa, bu davranış normal dışıdır. Bu noktada kişilerin düşünceleri, davranışları kendilerini rahatsız ediyorsa o zaman tedavi gerekebilmektedir. Kişiyi, topluma değil de kişinin kendi görüşüne göre ele almaktadır.

Biyolojik yaklaşım normal dışı davranışları sinir sistemi, salgı bezleri gibi organik işlev bozuklukları ve kalıtsal faktörlerle ortaya çıkan yanlış işleyiş çerçevesinde açıklamaktadır. Bu bozukluğun kaynağı bir virüs veya mikrop, doğuştan gelen organik eksiklik, başın üzerine düşmek gibi ağır bir kaza ile olabilmektedir. Sorunun nedeni ne olursa olsun bu modelin 3 varsayımı bulunmaktadır. Bunlar;

Çağımızda biyolojik yaklaşım zihinsel bozuklukların ve normal dışı davranışların tümünü açıklamakta yetersiz kalmaktadır.

Belirlenmiş tek bir nesneden veya durumdan duyulan korku basit fobi olarak tanımlanır. Örneğin yılan fobisi, yükseklik fobisi basit fobilere örnektir.

Saplantı-zorlantı olarak ta ifade edilen Obsesif-kompusif bozukluğa sahip kişiler sürekli tekrar ettikleri fakat kontrol edemedikleri alışkanlıklar ve huylar geliştirmektedirler. Bu zararsız görünen, garip alışkanlıklar kişinin yoğun ve karışık duygularını kontrol edebilme ve düzenleme amacı ile ortaya çıkmaktadır.

Agorafobi açık alan fobisi olarak adlandırılır. Bununla birlikte belli başlı fobileri şu şekilde sıralamak mümkündür.  Niktofobi: Karanlık,Brontofobi: Gök gürültüsü,Fonofobi: Yüksek sesle konuşma, Klostrofobi: Kapalı yerler, Thanatafobi: Ölüm

Somatofor bozukluklardır. Hiçbir bedensel rahatsızlıkları olmamasına rağmen bu tür rahatsızlıklarda ortaya çıkan belirtilerle birlikte duygulara eşlik eden bedensel tepkiler abartılı olarak ortaya konulur. Bedende görülen (Somatoform) bozukluklar arasında hipokondriyasis, konversiyon histerisi, hiperkondriyasis ve psikojenik ağrı yer alır.

insancıl - Varoluşsal Yaklaşım'a göre, bireyler psikolojik gelişim, büyüme ve sağlıklı denge yönünde en iyi şekilde davranmaya eğilimli olarak doğmaktadırlar. Bu eğilim kendini gerçekleştirme olarak adlandırılır. Bu yaklaşımda birey kendi psikolojik gelişim ihtiyaçlarına göre arzu ve ihtiyaçlarını tutarlı bir biçimde ortaya koyar.