ENGELLİ PSİKOLOJİSİ - Deneme Sınavı - 4

Kendine Hizmet Eden Yanlılık: Olumlu sonuçları kendi kişiliğimize ama olumsuz sonuçları kontrolümüz dışındaki faktörlere atfetme eğilimidir. Doğru cevap A'dır.

Spesifik olarak tutumlar sosyal psikolojide 1960’lara kadar ABC modeli denilen üçlü bir yapı olarak tanımlanmaktaydı. Bu modele göre tutum duygusal, bilişsel ve davranış eğilimi olmak üzere üç bileşenden oluşmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Tutumların dört temel işlevi vardır bunlar; Egoyu koruma işlevi, Benliği ifade edici işlevi, Bilgi sağlama işlevi ve Uyum sağlama işlevidir. Doğru cevap C'dir.

Sosyal etki genel bir kavramdır. Bir bireyin veya bireylerin diğer birey veya bireylerin tutum ve davranışlarını değiştirmesi durumudur. Norm oluşumu grupların belirsizlikle başa çıkabilmek için oluşturdukları davranış standartlarıdır. Konformite belirsizlik bulunmayan ve grup üyelerinin birbirine eşit düzeyde olduğu bir durumda gösterilen uyma davranışıdır. İtaat durumunda güç unsuru bulunur. Güç eşitsizliğinin bulunduğu durumlarda bir davranışta bulunulması için baskı altında hissedilmesi söz konusudur. Otoriteryanizm ise geleneklere körü körüne bağlılık, otoriteye aşırı saygı ve toplumun normlarına uymayanlara karşı düşmanlık beslemektir. Bu kavramlar doğrultusunda gerçeklik konusunda belirsizlik bulunmayan bir bağlamda ve eşit statüye sahip bireylerden oluşan bir grupta, bir kişinin diğer grup üyelerine uyma davranışı göstermesi konformitedir. Doğru cevap A'dır.

Normal dışı davranışlarla ilgili çeşitli görüşler birbirine karşıt iki temel görüş etrafında toplanır. Birinci görüşe göre toplumun normlarına uyma oranı normali, bu kurallardan sapma oranı ise normal dışını belirlemektedir. Bu görüşü benimseyenler, toplum kabul ettiği sürece belirli bir davranışın normal dışı sayılamayacağını iddia ederler.

Hovland ve arkadaşları tarafından gerçekleştirilen bir dizi laboratuvar deneyine dayalı mesaj öğrenme yaklaşımıdır. Bu geleneksel yaklaşıma göre ikna sürecinde dört temel öğe mevcuttur: İletişimin kaynağı, mesaj, iletişimin yöneldiği izleyici veya dinleyici kitlesi ve iletişim ortamı. Doğru cevap B'dir.

Günümüzde sosyal psikolojide ne kadar farklı tanımlanırsa tanımlansın, ön yargı kavramının şu beş özelliği paylaştığı görülebilir:
1- Ön yargı bir tutumdur. 2- Esnek olmayan ve hatalı bir genellemeye dayanır. 3- Ön yargı peşin verilmiş bir hükümdür. 4- Değişime dirençli ve katıdır. 5-Ön yargı kötüdür. Doğru cevap C'dir.

Ayrımcılık: Gruptaki tüm insanlara ya da bir grubun tek tek üyelerine karşı yöneltilmiş haksız eylem ya da eylemleridir. Doğru cevap A'dır.

İtaat; Bir bireyin diğerine belirli bir biçimde davranması için emir verdiği bir sosyal etki biçimidir. Doğru cevap A'dır.

Normallik kavramını tek bir şekilde açıklamak mümkün görünmemektedir. Bu konuda tek bir tanım ortaya koyabilmek güç olduğundan, araştırmacılar konuyu dört açıdan ele almaktadırlar:

     • Normallik bir süreçtir ve normal davranış birbiriyle etkileşim durumunda olan sistemin ortak bir ürünüdür. Bir başka deyişle normallik herhangi bir andaki durumu tanımlamaktan ziyade, organizmada görülen değişikliklere ya da süreçlere işaret eder.

Normal dışı davranışların tanımlanmasında belli bazı ölçütler kullanılmaktadır. Bu ölçütler normdan uzaklaşma, istatistiksel olarak az rastlanan davranış gösterme, kişisel rahatsızlık ve idealden sapmadır.

Normal dışı ya da a-normal kelimesi ‘normdan uzakta’ anlamını taşımaktadır. Bir şekilde toplumun kabul edilebilir davranışlarla ilgili normlarından sapan ve farklılaşan davranışlar normal dışı olarak kabul edilir. Tüm insan grupları, normlar oluşturarak doğru ve yanlış davranışları için dayanak yaratırlar. Örneğin eşcinsellik bir toplum içinde, toplumun bazı kesimlerinde kabul edilebilir fakat bazı kesimlerinde ise anormal davranış içerisinde tanımlanabilir. Normların evrensel olmayışı ve zamana göre değişen yapılardan oluşması bu durumun göstergesidir.

İstatistiksel olarak az rastlanan davranışlara istatistiki anlamda bakılacak olursa normal dışılık ortalamadan sapma biçiminde ortaya konulabilir. Örneğin, zekâ testleri ile zeka düzeyi ölçülür. Bu yaklaşıma göre ortalamadan aykırı olan normal dışı olanı simgeler.

Biyolojik yaklaşım normal dışı davranışları sinir sistemi, salgı bezleri gibi organik işlev bozuklukları ve kalıtsal faktörlerle ortaya çıkan yanlış işleyiş çerçevesinde açıklamaktadır. Bu bozukluğun kaynağı bir virüs veya mikrop, doğuştan gelen organik eksiklik, başın üzerine düşmek gibi ağır bir kaza ile olabilmektedir. Sorunun nedeni ne olursa olsun bu modelin 3 varsayımı bulunmaktadır. Bunlar;

• Her hastalığın kendine özgü ve belli bir nedeni bulunmaktadır.

Kaygı halinin etkisi altına kalan birey, bedensel ve psikolojik belirtiler gösterir. Bedensel belirtiler, şöyle sıralanabilir:

• Birey mantıksız davranışlar gösterir. Anlamı olmayan davranışlarda bulunur. Bazen bir davranışı defalarca tekrarlamak ya da otobüse binmekten korkmak gibi yersiz korkulara sahiptir.

Belli başlı fobileri şu şekilde sıralamak mümkündür:

• Thanatafobi: Ölüm.

Bireyin bir anda tüm bellek kaybı ile ilgili durumuna dissosiyatif füg adı verilir. Hasta, kişisel reddedilme, kayıplar, başarısızlıklar, evlilik sorunları ve parasal sıkıntılar gibi durumlarla, her zamanki evinden veya işinden uzak bir yere, ani, beklenmedik seyahatlere çıkar. Önceki kimliğini, ailesini, adını yani önceki kimliğinin önemli kısmını hatırlayamaz ya da hatırlamakta güçlük çeker. Genellikle yeni bir kimlik takınır. Ani bellek kaybıyla birlikte, amaçlı, açık zihinle, uzak mesafelere, uzun süren seyahatlere çıkma görülür. Seyahat daha çok başıboş dolaşma şeklindedir. O sırada, geçmiş yaşamıyla ilgili kısmi ya da tam bellek kaybı söz konusudur ve kişi bunun farkında değildir.

Şizoid kişilik, toplumsal ilişkilerden kopmanın ve kalabalık ortamlarda kısıtlı bir duygu ifadesinin görüldüğü bir kişilik sorunudur. Sık olarak görülen belirtiler:

Yakın ilişkiye girmeme ya da girmekten zevk almama,

• Diğer bireylerde sıcaklık ve sevecenlik hissi uyandırmama

A,B,D ve E şıklarında sosyal psikolojinin tanımları verilirken C şıkkında sosyal etkinin tanımı verilmektedir.

Sosyal algıyı nesne algısından ayıran bazı temel farklılıklar şunlardır: Birincisi, insanlar eylemlerin failidir; yani, insanların niyetleri vardır ve dünyayı kontrol etmeye çalışırlar. Nesneler ise fail değildir ve niyetleri yoktur. İkincisi, diğerlerinin bizi nasıl algıladığı davranışlarımızı etkiler. Birinin bizi belirli bir kategoriye koyduğunu bilmemiz değişmemize yol açabilir. Üçüncüsü, başkaları ve kendimiz hakkında algıladığımız pek çok şey doğrudan gözlenebilir şeyler değildir; kişilik eğilimleri ve duygular gibi nitelikleri çıkarsamak ya da atfetmek zorunda kalırız. Oysa nesnelerin özellikleri gözlenebilir ve ölçülebilir niteliktedir. Dördüncüsü, sosyal algının kesinliğinden söz etmek zordur, hatta mümkün değildir. Hiçbir zaman kendimizi yeterince tanıdığımızı söyleyemeyiz.