ENGELLİ PSİKOLOJİSİ - Deneme Sınavı - 21

Biyolojik yaklaşım normal dışı davranışları sinir sistemi, salgı bezleri gibi organik işlev
bozuklukları ve kalıtsal faktörlerle ortaya çıkan yanlış işleyiş çerçevesinde açıklamaktadır. Bu bozukluğun kaynağı bir virüs veya mikrop, doğuştan gelen organik eksiklik, bağın üzerine düşmek gibi ağır bir kaza ile olabilmektedir. Sorunun nedeni ne olursa olsun bu modelin 3 varsayımı bulunmaktadır. Bunlar;

Çağımızda biyolojik yaklaşım zihinsel bozuklukların ve normal dışı davranışların tümünü açıklamakta yetersiz kalmaktadır.

Bedensel belirtiler, şöyle sıralanabilir:
• Kasların çok gergin olmasıyla birlikte kaslarda titreme, gevşeyememe durumu
• Terleme, kalp çarpıntısı, baş dönmesi ile ilgili olarak otonom sistemin çok faal olması.

Belli başlı fobileri şu şekilde sıralamak mümkündür:
• Akrofobi: Yükseklik,
• Hidrofobi: Su,
• Agorafobi: Açık alan,
• Ailorofobi: Kedi,
• Amaksofobi: Araba sürmek,
• Anthofobi: Çiçekler,
• Niktofobi: Karanlık,
• Brontofobi: Gök gürültüsü,
• Fonofobi: Yüksek sesle konuşma,
• Klostrofobi: Kapalı yerler,
• Thanatafobi: Ölüm.

Saplantı: Kişilerin durduramadıkları istem dışı düşünce ve fikirlere saplantı adı verilir.

Hipokondriyasis: Kişinin beden fonksiyonlarıyla aşırı derecede ilgilenerek iç organların işlevlerinde bozukluk veya hastalık olduğu konusundaki mantık dışı inanışlarına denmektedir.

Konversiyon Histerisi: Bu tür bozukluğu olan bireyde fizyolojik ve nörolojik hiçbir neden olmadığı halde belirli duyu organlarında işlevsel yetersizlikler görülebilmektedir. Örneğin, kişide hiçbir bedensel bozukluk olmamasına karşı işitme kaybı oluşur ya da bedeninde felç durumları görülür. Evde kocası tarafından ağır hakaretlere maruz kalan kadın fiziksel hiçbir sıkıntısı olmamasına rağmen işitme yeteneğini yitirebilir.

Duyu sistemleri: işitme, görme, dokunma, tat, koku

Genel Uyum Sendromu:

Çevresel stres durumlarına ilişkin fizyolojik değişimleri içersinde barındıran mekanizmadır. Doğru cevap A'dır.

Stres durumunda bireyler sırasıyla alarm, direnç gösterme ve tükenme aşamalarına geçmektedir. Doğru cevap C'dir.

Bilişsel belirtiler

Doğru cevap E'dir.

Stres kaynakları temel olarak değişme, baskı, çatışma, engellenme başlıkları altında ele alınmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Stresin meydana gelmesinde farklılaşan bakış açıları ile paralel şekilde bireyin tutum ve davranışları da önemli bir yer tutmaktadır. Bu tutum ve davranışları şu başlıklar altında sıralamaktadır:

Dürtülerin etkisinde kalmak,

Acelecilik ve zamanı iyi kullanamamak,

Her işi mükemmel yapmaya çalışmak,

İnsanları memnun etmek için sürekli kendinden ödün vermek,

Hayatındaki diğer insanları ve sorumlulukları ihmal edecek şekilde çok çalışmak,

Herkesten daha güçlü olma isteği,

Bireyin kendisi için ortaya koyduğu imkânsız standartlara ulaşma çabası

Görevi gereğinden fazla iş ve sorumluluk üstlenmek

Doğru cevap E'dir.

A tipi kişilik davranışlarını şu şekilde sıralamak mümkündür,

Doğru cevap A'dır.

İnkar (Yadsıma)

Benlik için tehdit olarak algılanan ve bunaltı doğurabilecek, acı verici bir gerçeği kabullenememek, reddetmek, yok saymak, görmemektir. Doğru cevap B'dir.

Kaygı: Kaynağı belirsiz, üzüntü, nedeni açık olmayan korku veya bir temel ihtiyacın karşılanmamasında meydana gelen endişe durumudur. Doğru cevap A'dır.

Karşıt Tepki Geliştirme

Birey aslında hissettiklerinin tam tersi düşünce ve duyguları abartılı bir şekilde ortaya koyabilir. Kendi içindeki dürtü ve eğilimlerin tam karşıtı tepkileri ortaya koyarak benliğini savunabilir. Birey içindeki nefret ve kabalık eğilimlerine karşı aşırı derecede kibar ve nazik; olabilir. Aslında hiç sevmediği arkadaşını abartarak övme, içindeki kıskançlık ve nefret hislerini saklamaya çalışmanın bir ifadesi olabilmektedir. Doğru cevap A'dır.

Doğrudan başa çıkma durumunda birey stres yaratan duruma ilişkin üç şekilde tepki verebilir. Bunlar, yüzleşme, uzlaşma ve geri çekilmedir. Doğru cevap A'dır.

İnsanların birbirlerine benzemelerini ve farklılaşmalarını dört temel boyutta incelenebilmektedir. Bu boyutlar; (a) değişmeyen benzerlikler, (b) değişmeyen farklılıklar, (c) değişen benzerlikler ve (d) değişen farklılıklar. Doğru cevap E'dir.

Sosyalizasyon: Bireylerin kendi toplumlarının değerlerini, tutumlarını, örf ve adetlerini kazandırdığı ve içselleştirdiği süreçtir. Doğru cevap A'dır.

Aşama modeli, Kubler-Ross tarafından 1969 yılında travma sonrası bireylerin verdikleri psikolojik tepkileri kavramsallaştırmak amacıyla geliştirilmiş klinik temelli bir modeldir. Aşama modelinin en zayıf yönü deneysel çalışmalara dayanmıyor olmasıdır. Diğer bir deyişle aşama modeli, klinikte yapılan hasta gözlemlerine dayanmaktadır ve bu nedenle deneysel olarak incelenip doğrulanması hem etik açıdan hem de yöntemsel açıdan pek mümkün değildir. Ancak aşama modeli, travma sonrası verilen bireysel tepkilerin incelenmesinde hem araştırma hem de uygulama alanında yaygın olarak kullanılmaktadır.