ENGELLİ MEVZUATI VE MESLEK ETİĞİ

III doğru

Eğitim hakkı

Bilgi edinmek

1948

ÇHDS

1950

Engelli bireyler bağlamında özel eğitim

İHEB

İHEB

EHİS

Doğrudan engelli bireylerin haklarına ilişkin uluslararası nitelikteki sözleşmenin ise “Engellilerin Haklarına İlişkin Birleşmiş Milletler Sözleşmesi (Convention on the Rights of Persons with Disabilities)” olduğunu ifade edebiliriz

İnsan haklarının temel özellikleri aşağıdaki şekilde sıralanabilir: 1. İnsan hakları evrenseldir. 2. İnsan hakları uluslararası koruma altındadır. 3. İnsan hakları yasal bağlamda güvence altındadır. 4. İnsan hakları dokunulmazdır. 5. İnsan hakları hem bireyleri hem de grupları korumayı amaçlar. 6. İnsan haklarının temel noktası insan onurudur. 7. İnsan hakları bölünemez 8. İnsan hakları devredilemez.

Devletlerin de insan haklarına ilişkin birtakım görev/ödevlerinin olduğu açıktır. Bu ödevlerin İnsan Hakları Dairesi Başkanlığınca dört sınıfta incelendiği görülmektedir. Bunlar; tanıma, koruma, dokunmama ve temin/tedariktir. O halde sorunun doğru yanıtı E seçeneğidir.

Birinci kuşak hakların ya da klasik hakların temel özelliği bireyi korumaya yönelik olmasıdır. Bu hakların devlete yüklediği ödev “dokunmama, karışmama” ödevidir. Bazı birinci kuşak insan hakları; yaşama hakkı, kişi özgürlüğü ve güvenliği, seçme seçilme hakkı, düşünce ve din özgürlüğü ile ayrımcılık yasağı, konut güvenliği, işkence ve kötü muamele yasağı ve ihmal ve istismardan korunma olarak örneklendirilebilir.

İkinci kuşak insan hakları “sosyal haklar” olarak da isimlendirilebilmektedir. Temelinde Sanayi Devrimi, ekonomik ve sosyal dönüşüm nedeniyle oluşan sosyal eşitsizliğe tepki yer alır. Bu haklar devlete “karışma, hizmet sağlama” ödevi yüklemektedir. Örneğin; sağlık hakkı, eğitim hakkı, toplumsal ve kültürel kültürel faaliyetlere katılma/ boş zamanları değerlendirme hakkı ikinci kuşak insan haklarındandır. Bilgi edinme hakkı üçüncü kuşak insan hakları arasında yer alır.

İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi 30 maddeden oluşmaktadır.

ÇHDS’nin ilk maddesi 18 yaşına gelene dek her insanın çocuk olduğunun ilanıdır.

Birleşmiş Milletler tarafından 2006 yılında tamamlanan EHİS 28 Ekim 2009 tarihinden itibaren ülkemizde de yürürlüğe girmiştir.

Eğiti hakkı, sağlık hakkı, toplumsal/kültürel yaşama katılma ve boş zamnlarını değerlendirme hakkı ikinci kuşak haklar arasındadır. Ayrımcılık yasağı hakkı Engelli Bireyler Kapsamında Sözleşmelerde yer alan 1. kuşak haklar arasındadır.

Engelli bireylere ilişkin olarak Birleşmiş Milletlerce oluşturulmuş bazı yasal düzenlemeler incelendiğinde bunların ilki 1950 yılında Cenova Konferansı yasal düzenlemesidir.