ENGELLİ MEVZUATI VE MESLEK ETİĞİ - Deneme Sınavı - 2

Saygı

Yönetmelikte yatılı bakım hizmetinin sağlanması sürecinde dikkat edilecek hususlar şu şekilde özetlenmiştir:
• Kurumun açılış izni Aile Sosyal Politikalar
İl Müdürlüklerince verilecektir.
• Farklı engel gruplarının binaları ayrı olmak
koşuluyla aynı bahçeyi kullanabilirler.
• 13 yaşından büyük engelli bireyler cinsiyetlerine göre ayrılarak farklı binalarda veya
odalarda barındırılmalıdır.
• Barındırılma sürecinde yaş faktörü göz
önünde bulundurularak 0-12, 12-18 ve 19
ve üzeri olarak gruplandırılmadırlar.
• Ebeveyni kendisiyle birlikte merkezde kalan engelli bireyler için bu şartların aranmayacağı da belirtilmiştir.

Aile danışma ve rehabilitasyon merkezi, engellileri kendi kendine yeterli düzeye getirmek, okul eğitimine hazırlamak ve aile içi uyumu sağlamak amacıyla destek veren ve engelli bireylerin ailelerine hizmet sunan gündüzlü sosyal hizmet kuruluşlarıdır.

Bireyin bağımsızlığı ve seçimlerine saygı gösterme, adil davranma, dürüst olma bakım ve rehabilitasyon
mesleğinin önemli etik ilkelerindendir. Bakım ve rehabilitasyon etiğinin dayandığı  noktalar
genellikle beş başlık altında ele alınmaktadır:
1. İnsanla Çalışma
2. Profesyonellik
3. İnsan Hakları
4. Hukuk
5. Gereksinimler

E şıkkı bu kapsamda değildir.

Ayrımcılığa karşı olma yalnızca engelli bireylere sunulan hizmetlerde eşitlikçi bir bakışa sahip olmakla
ilgili değildir. Aynı zamanda engelli bireylere yönelik etiketleme/damgalama yapmama bu ilke ile ilişkilidir.

Saygı

Engelli bireyin bağımsızlığına saygı kendi içerisinde tartışmalı durumlar yaratabilmektedir. Bu tartışmalı
durumlar gönüllülük ilkesi altında detaylı olarak incelenmiştir.

Gizlilik ilkesi belirli şartlar altında bozulabilir. D şıkkı bu şartlardan biri değildir.  E şıkkı içinde  engelli
birey veya bireyden sorumlu kişilerden yazılı izin alarak gizlilik ilkesi bozulabilir.

Olayda uzman sözünde durmama ilkesini ihlal etmiştir.

Engelli birey ya da bireyden sorumlu kişiler herhangi bir dayanak göstermeksizin hizmeti reddedebilirler. Ancak bu tür durumlar özellikle engelli bireye sunulacak hizmetin hayati önem taşıdığı durumlarda daha da zorlayıcı olmaktadır. Bu noktada meslek uzmanlarının bir görevi de engelli bireyi ya da bireyden sorumlu kimselerin gönüllü olmalarını sağlamaktır.

Bakım hizmetlerinin temel hedefi, bakıma gereksinimi olan bireyin bağımsız yaşam sürdürmesini
sağlamaktır.

Bakım hizmetleri, bebeklik ya da yetişkinlik sınırı olmadan her yaştan engelli bireyi kapsamaktadır.
Engelli bireyin bakım gereksinimi olarak nitelendirilebilmesi için birtakım kriterler aranmaktadır. Bu
kriterlerden ilki sağlık kurulu raporunda engelli bireyin engel oranının ağır engelli olduğuna dair belirtilen bir ibarenin olmasıdır. Ancak sağlık raporunda her ağır engelli/tam bağımlı ibaresi yer alan engelli bireylerin bakıma gereksinimi olduğu söylenemez. Bakıma gereksinimi olan bireylerin bunu belgelendirmenin yanı sıra hayatını aile yanında bakılamayacak, başkasının yardımı ve bakımı olmadan devam ettiremeyecek ölçüde bakıma gereksinimi olmaları gerekmektedir. Engelli bireyin fiziksel, biyolojik, psikolojik ve sosyal gereksinimleri de bakım hizmetlerinin yürütülmesinde
göz önünde bulundurulmaktadır. Bu gereksinimler doğrultusunda engelli bireylerin toplumdan soyutlanmadan hayatlarını sürdürebilmeleri ön plana çıkmaktadır. Bakım hizmetlerinin yürütülmesi ve gereksinimlerin giderilmesi için sadece tıbbi hizmetler kastedilmemektedir. Sosyal boyutta sunulan hizmetler de bakım hizmetlerinin ilgi alanına girmektedir.

Tıbbi modelde; bakım gereksinimi olan bireylere genel sağlık kontrolü, tıbbi muayene, acil sağlık hizmetleri, ilaç kullanımı, sağlık taraması, hasta bilgilendirme gibi tıbbi bakım hizmetleri sunulmaktadır. Sosyal bakım modelinde ise, bakım gereksinimi olan bireylere tuvalet, banyo, giyinme, soyunma, beslenme, hareket etme gibi günlük yaşam becerilerine; yemek yapma, alışveriş, ev temizliği, çamaşır, bulaşık gibi ev işlerine ve ev düzenine destek sağlayıcı hizmetler sunulmaktadır.

Resmî yatılı kurum ve kuruluşlar; bakım ve rehabilitasyon merkezleri, engelsiz yaşam merkezleri, umut evleri, geçici misafir ve bakım hizmeti şeklinde sıralanabilir.

Engelsiz Yaşam Merkezleri: 2006 yılında bakıma gereksinimi olan engelli bireylerin daha nitelikli fiziki koşullarda yatılı kurum bakımı hizmeti sunulması amacıyla “Engelsiz Yaşam Merkezleri” projesi başlatılmıştır. Engelsiz yaşam merkezlerinde; toplam on iki kişiden oluşan engelli bireylere müstakil, tek katlı ve bahçeli evlerde bakım hizmeti sunulmaktadır. Evler; her yatak odasında üç kişi olacak şekilde toplam 4 yatak odası, oturma odası, mutfak, banyo, tuvalet gibi normal bir evde yer alan bölümlerin yanı sıra yemekhane ve personel odası gibi bölümlerden oluşmaktadır.

Engellilere sunulan bakım hizmetleri kapsamında SB’ye bağlı olarak çalışan aile hekimlerinin de görev ve sorumlulukları bulunmaktadır. hizmet sağlayıcılar arasında yer almaktadır. Evde bakım hizmeti alan engelli bireye yönelik birinci basamak teşhis, tedavi, rehabilitasyon ve danışmanlık hizmetleri ile koruyucu sağlık hizmetlerini vermek aile hekimlerinin sağladıkları hizmetler olarak Aile Hekimleri Uygulama Yönetmeliği’nde (2017) yer almaktadır.

Ev düzeni ile ilgili hizmetler: Bakıma gereksinimi olan bireyin yiyecek-içecek hazırlama, ev içi temizlik ve küçük tamirat gibi işlerde bakıma gereksinimi olan bireylerin hem günlük yaşamda işlerini kolaylaştıran hem de düzenli bir hayat yaşamasına yardımcı olan hizmetleri ifade etmektedir. Örneğin; görme engelli olan bir birey için uygun kabartmalı yazılı gereçler kullanmak ya da fiziksel engelli bir bireyin ev içi mobilizasyonunu engelleyecek eşik basamak gibi engelleri kaldırmak da bu kapsama girmektedir.

ASHB tarafından yürütülen evde bakım hizmetleri; Kişisel/Öz bakım, Ev düzeni ve Psiko-sosyal destektir.

Bağımsız hareket programları: Engelli bireylere sahip oldukları araç ve cihazlar ile performanslarını bağımsız ve minimum destekle nasıl kullanacaklarını öğrenmelerini sağlayan tekniklerin sunulduğu programlardır.

ÖERM’ler ise engelli bireylerin gereksinimleri doğrultusunda üst öğrenime, iş ve meslek alanlarına ve hayata hazırlanmaları, toplum içindeki rollerini gerçekleştirme, çevresine uyum sağlama, temel öz bakım becerilerinin, akademik becerilerinin ve bağımsız yaşam becerilerinin geliştirilmesi için eğitsel faaliyetler yürüten kurumlardır.