Aof Panel

Soru 1

Hukuk kurallarının temel işlevleri aşağıdaki seçeneklerin hangisinde doğru olarak ifade edilmiştir?

I. Kişilerin haklarını ve menfaatlerini korumak

II. Toplumda adaleti sağlamak

III. Kuralların herkes için eşit uygulanmasını sağlamak

Soru 2

Toplumda yaşayan bireyler arasındaki sosyal ilişkileri düzenleyen kurallar aşağıdaki kavramlardan hangisiyle ifade edilir?

Soru 3

Belli bir toplumda geçmişten beri oluşturulan, uzun yıllar boyunca uygulanan, doğruluğuna inanılan, yazılı olmayan ve kuşaktan kuşağa aktarılan davranış biçimleri aşağıdakilerden hangisidir?

Soru 4

Hukuk kurallarını diğer toplumsal davranış kurallarından ayıran temel nokta aşağıdakilerden hangisidir?

Çözüm Açıklaması

Hukuk kurallarını diğer toplumsal davranış kurallarından ayıran temel nokta hukuk düzenine uymanın devletin kamu gücüyle sağlanmasıdır. Diğer toplumsal düzen kurallarına uyulmaması hâlinde bireysel ya da toplumsal yaptırımlar söz konusuyken hukuk kurallarına uyulmaması halinde, hukuk kurallarına aykırı davranan kişinin kurallara uygun davranması için değişik hukuki yollara gidilebilir ve devlet organları tarafından yaptırım uygulanması söz konusu olabilir. Örneğin hırsızlık, dolandırıcılık, insan yaralamak gibi davranışlar bütün dinlerin yasakladığı, ahlaka, örf ve adete, görgüye aykırı davranışlardır. Bu davranışlar aynı zamanda hukuk kurallarına da aykırıdır. Çünkü Türk Ceza Kanunu’nda bu davranışlar suç olarak tanımlanmış ve bu suçları işleyenlerin hapis cezası ile cezalandırılacağı yönünde bir düzenleme yapılmıştır. Hırsızlık, dolandırıcılık yapan, insan yaralayan biri, toplumsal düzen kurallarına aykırı davranmış olduğu için toplum tarafından kınanır. Öte yandan, hırsızlık, dolandırıcılık, insan yaralamak şeklindeki davranışlar hukuk kurallarına aykırı olduğundan bu kişiler işledikleri bu suçlar nedeniyle toplum tarafından kınanmasalar da yetkili devlet makamları tarafından hukuk düzenini ihlal eden bu kişilerle ilgili olarak gerekli adli işlemler başlatılır. Verilen örnekteki suçları işleyenler hakkında, ceza hukukuna aykırı davrandıkları için ceza, borçlar hukukuna aykırı davranarak başkalarına maddi ve manevi zarar verdikleri için tazminat (giderim) şeklinde yaptırımlar uygulanabilecektir. Görüldüğü gibi hukuk kurallarını diğer toplumsal düzen kurallarından ayıran temel özellik, hukuk kurallarının devletin yetkili organları tarafından konulmuş olması ve bunlara uyulmasının devletin zorlayıcı gücü ile sağlanmasıdır. Hukuk kurallarına uyulmaması hâlinde de yaptırımlar bizzat devletin yetkili makamları aracılığıyla sağlanmaktadır.

Soru 5

Hukuk kurallarıyla ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?

Soru 6

Emre uyulmaması, emrin ihlal edilmesi hâlinde bunu yapan kişiye uygulanacak hukuki uygulama aşağıdakilerden hangisidir

Çözüm Açıklaması

Yaptırım ya da müeyyide, hukuk kuralının üçüncü unsuru olup emre uyulmaması, emrin ihlal edilmesi hâlinde bu kurala aykırı davranan kişiye uygulanacak zorlamayı gösterir. Emre uyulmaması hâlinde uygulanacak yaptırım hukuk kuralında açıkça gösterilmek zorundadır. Yaptırımsız hukuk kuralı olmaz. Aksi hâlde ortada hukuk kuralı olmaz. Diğer davranış kurallarında kişilerden kurala uyulması beklenir; uymayanlar kınanır, dışlanır ancak maddi bir yaptırım söz konusu olmaz. Oysa hukuk kuralına aykırı davrananlara devlet tarafından yaptırım uygulanarak söz konusu kurala uymaları zorla sağlanır. Örneğin suç işlemek yasaklanır, evlilik sözleşmesi belli kurallara bağlanır, başkalarına maddi-manevi zarar verilmemesi emredilir. Bunlara uymayarak kanunda belirlenen kurala uygun evlilik yapmayanların evliliği geçersiz sayılır. Başkasına maddi-manevi zarar veren kişinin verdiği bu zararı gidermesi için tazminat (giderim) ödenmesi sağlanır. Suç işleyen kişi hakkında işlediği suçun karşılığında öngörülen hapis ya da adli para cezası uygulanır. Kimi yaptırımlar, örneğin idari cezalar, disiplin cezaları, idari para cezaları doğrudan idari makamlar tarafından uygulanır. Kimi yaptırımların uygulanması için ise mahkemede dava açılarak yaptırım uygulanması yönünde mahkemenin karar vermesi istenir. Örneğin sözleşmeyi ihlal ederek borcunu ödemeyen kişiye karşı hukuk mahkemesinde tazminat davası açılır. Mahkemenin tazminata hükmetmesi halinde ilgili kişi buna uyarak ödemeyi yapmazsa bu kez de mahkeme kararının uygulanması için icra daireleri eliyle kararın zorla uygulanması için başka hukuki yollara gidilir. Suç işlediği iddia edilen kişi hakkında ceza davası açılır ve yargılanarak cezalandırılması istenir. Anayasa’ya aykırı olduğu iddia edilen bir kanun maddesinin iptal edilmesi için Anayasa Mahkemesi’nde iptal davası açılır.

Soru 7

Mahkeme kararları (içtihat) yürürlükteki hukukun kaynakları arasından hangisinin içinde yer almaktadır?

Soru 8

Aşağıdakilerden hangisi engellilik durumunu engelli kimlik kartı ya da ÇÖZGER raporu ile ispatlayan bireylerin bakım ve sağlık alanında sahip oldukları haklara ilişkin yanlış bir ifadedir?

Çözüm Açıklaması

Engellilik durumunu engelli kimlik kartı ya da ÇÖZGER raporu ile ispatlayan bireylerin bakım
ve sağlık alanında sahip oldukları bazı imkan ve haklar aşağıda açıklanmıştır:
• ÇÖZGER Raporu’nda Hafif Düzey ÖGV (% 40) ve üzerinde engelli kişiler, diş tedavileri için engellilik durumunu belgelendirmek suretiyle, tüm sağlık kurum ve kuruluşlarına veya serbest diş hekimliklerine doğrudan başvurabilirler.
• Sosyal güvencesi olan engelli bireylerin tedavi, muayene, ilaç, tetkik ve ortez-protez ihtiyaçları bağlı oldukları sosyal güvenlik kuruluşu tarafından katkı payı alınarak karşılanmaktadır. Karşılanamayan kısmı için aileler il ve ilçelerdeki Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarına (Valilik veya Kaymakamlıklara) başvurabilirler. Sosyal güvencesi olmayan engelliler genel sağlık
sigortasından yararlandırılmaktadır.
• Hastalığı nedeniyle “mesane veya rektum” kontrolü olmadığının (çocuklar için en az
iki yaşını tamamlamış olmak kaydı ile) ve hasta altı bezi kullanması gerektiğinin belirtildiği uzman hekim raporuna dayanılarak reçete düzenlenmesi halinde ihtiyaca binaen kullanılması öngörülen hasta alt bezine ait fatura bedelleri birer aylık devreler hâlinde Sosyal Güvenlik Kurumunca ödenir.
• Tekerlekli sandalyeye gereksinim duyan engelli bireylerden bu ihtiyacı sosyal güvenlik
kurumu tarafından karşılanır. Sosyal Güvenlik Kurumundan bir güvencesi olmayan vatandaşlar ise valilik veya kaymakamlıklardan, sosyal yardım vakıflarından sandalye talep edebilirler. Ancak ileri teknoloji ve akülü sandalyeler için henüz yasal bir düzenleme bulunmamaktadır.
• Engelli bireyler hastanelerde, poliklinik muayenelerinde öncelik sırasına sahiptir. Ancak bunun için genel hizmetin aksamamasına dikkat edilmektedir.
• Hastane ya da merkeze devam edemeyecek durumda olan ve ihtiyacı olan engelli bireylere evde sağlık hizmeti verilebilmektedir. Bu sağlık hizmetlerinin içerisinde muayene, tetkik, tahlil, tedavi, tıbbi bakım, takip, sosyal ve psikolojik danışma hizmetleri de sunulabilmektedir.
• Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği’nin yasal çerçevesi içerisinde okula devam edemeyecek bir sağlık sorunu olan öğrencilere de evde ya da hastanede eğitim de verilebilmektedir.

Bu açıklamalardan da anlaşılabileceği gibi sorunun doğru yanıtı B seçeneğidir.

Soru 9

Türkiye’de halihazırda yürürlükte olan Anayasa aşağıdakilerden hangisidir?

Soru 10

Yönetmeliklerin yargısal denetimi aşağıdaki kurumlardan hangisi tarafından yapılır?

Soru 11

Aşağıdakilerden hangisi hukuk kurallarını diğer toplumsal davranış kurallarından ayıran bir özelliktir?

Soru 12

Aşağıdakilerden hangisi toplumsal düzen kurallarından biri olan ahlak kurallarına ilişkin doğru bir ifadedir?

Soru 13

Aşağıdakilerden hangisi devletin bireyleri hukuk kurallarına uymaya zorlama gücü ve bunu sağlamaya yönelik uygulamaları tanımlar?

Soru 14

Aşağıdakilerden hangisi engelli bireylerin oluşturduğu sanat eserlerini ifade etmekte kullanılan betimlemedir?

Soru 15

Aşağıdakilerden hangisi hukuk düzeni ve kurallar hiyerarşisine ilişkin doğru bir ifadedir?

Soru 16

Aşağıdakilerden hangisi İnsan hakları modelini doğru biçimde açıklamaktadır?

Soru 17

Engelli birey, tıpkı fabrikalarda kullanılan makineler gibi algılanarak bozulan parçası varsa tamir edilmesi anlayışı model ve toplum tipi hangi seçenekte doğru biçimde eşleşmiştir?

Soru 18

Aşağıdakilerden hangisi hukuk kurallarının unsurlarından olan yaptırıma ilişkin yanlış bir ifadedir?

Soru 19

İnsan neslinin hastalık ve bozukluklardan arındırılarak saflaştırılması ve iyileştirilmesi fikrini ifade eden kavram aşağıdakilerden hangisidir?

Soru 20

Aşağıdakilerden hangisi hukukun kaynaklarından olan yardımcı kaynaklar arasında yer alır?

ENGELLİ MEVZUATI VE MESLEK ETİĞİ - Deneme Sınavı - 9