ENGELLİ BAKIMI VE REHABİLİTASYONUNU PLANLAMA

Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan bireysel bakım planı 2010 yılında yürürlüğe girmiştir.

I.  Güleryüzlü, hoşgörülü ve saygılı olması
II."Ben" yerine "Biz" dilini kullanması
III. İçten ve samimi bir ilgiyle dinlemesi gerekmektedir.

Yukarıdaki üç madde bakım hizmetlerini yürütecek personelde bulunması gereken özelliklerdendir

Bakım personelinin yetersizlikten kaynaklı olarak kişinin yapabildiği ve yapamadığı becerileri ayırt edebilmesi gerekmektedir. Örneğin, beyin felçli (serebral palsi) olan bireyin anlaşılır konuşamayacağını, kas becerilerindeki sorunlardan dolayı yemek yiyemeyeceğini bilmek bakım hizmetini sağlayan kişi için önemlidir.

Yetersizliği olan bireyin;

I.Ellerini ve yüzünü yıkamak,
II.Vücut temizliğini yapmak,

III.Diş fırçalamak

Yukarıdaki üç madde de bakım personelinin bireyin günlük bakımını yapabilmesi özelliği kapsamındadır.

I. İşitme yetersizliğinde çeşitlilik ve derecelendirme oldukça fazladır. Bireye özel bakım ilkeleri uygulamalı ve geliştirmelidir.
II.İşitme desteği ile ilgili aparat kullanılıyorsa bakımı, hijyeni ve kontrolleri düzenli olarak takip edilip rutin kontrollerinin takibinde yardımcı olunmalıdır.
III.İşitme desteği ile ilgili aparat kullanılıyorsa, alerji enfeksiyon ve benzeri komplikasyonlar yönünden takip edilmelidir.

Yukarıdaki üç madde de işitme yetersizliği olan bireyler için oluşturulan planlarda göz önünde bulundurulması gereken özelliklerdendir.

Sıvı içecekler verilirken içeceği tanıtmak, örneğin çayınızı veriyorum, kahvenizi veriyorum gibi ve masanın kullanılması sağlanması görme yetersizliği gösteren bireylerdir.

I.Hijyen ve öz bakım alışkanlıkları konusunda eğitilmesine ve bakımına yardımcı olunmalıdır.
II. Tehlikelere karşı güvenlik tedbirleri alınmalı ve takibi yapılmalıdır.
III. Bakım yaparken deyim, mecaz anlam taşıyan kelimeler kullanılmamalıdır

Yukarıdaki üç madde de otizm spektrum bozukluğu olan bireyler ile ilgilenilirken uyulması gereken kurallardır.

Doğru sıralama II,I,III ve IV'tür.

I.Elbiselerinin giydirilmesi ve çıkarılması

II. Burun ve kulak temizliğinin yapılması 

III..Yatağının temizlenmesi ve düzeltilmesi

Yukarıdaki üç madde de her gün uygulanacak kişisel bakım hizmetleridir.

I.Tuvalet ihtiyacını gidermede yardım edilmesi ve gerektiğinde temizliğinin
yapılması,

II.Sakal tıraşının yapılması,

III. İstenmeyen tüylerin temizliği

Yukarıdaki üç madde de gerektiğinde yapılması gereken kişisel bakım hizmetlerindendir.

2016 yılında Resmi Gazete’de yayımlanan Engelli Bireylere Yönelik Bakım Merkezleri yönetmeliğinde “Bakım ve rehabilitasyon merkezine kabul edilen özürlü, merkez koordinasyon ve değerlendirme kurulu tarafından, bakım ve rehabilitasyon merkezine uyumu ve sunulacak hizmetler açısından değerlendirilir.” denmektedir. Doğru cevap E’dir.0

Ye­tersizliği olan birey hala uyum sorunu yaşıyorsa o zaman Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdür­lüğüne başvuru yapılıp gerekli değişikliklerin yapıl­ması talep edilebilir. Bu değişiklik kurum değişikliği ya da plan değişikliği olabilir

Yönetmelikte ayrıca, “özürlünün kalacak bir ye­rinin olmaması, bakacak kimsesinin bulunmaması, terk veya buluntu olması, hayati tehlikesinin bulun­ması, bakım hizmeti veren kişilerin ilgili evrakların tamamlanması sürecinde özürlüye bakılamayacak kadar zor şartlar altında bulunması gibi acil durum­larda; özürlü, evraklarının tamamlanması beklenil- meksizin, mevcut belge ve bilgilerle işin aciliyeti
belirtilerek il müdürlüğü oluru ile durumuna uygun bir sosyal hizmet kuruluşuna yerleştirilir. İlgili il müdürlükleri tarafından diğer kurum ve kuruluş­lardan kaynaklanan gecikmeler hariç en fazla altı ay içinde evrakları tamamlanan özürlünün yaş, cinsiyet ve özür durumuna uygun bir merkeze yerleştirilmesi için gerekli işlemler tamamlanır.” şeklinde ifade edil­mektedir.

Bakım merkezlerinde çalışabilecek personellere ba­kacak olursak “bakıcı personel” olarak Sağlık Mes­lek Liselerinin anestezi teknisyenliği, tıbbi görüntü­leme teknisyenliği, tıbbi laboratuvar teknisyenliği, tıbbi sekreterlik, acil tıp teknisyenliği, ortopedik protez ve ortez teknisyenliği, çevre sağlığı teknis­yenliği, diş protez teknisyenliği ve benzeri bölüm­leri hariç diğer bölümlerden mezun olan kişiler, liselerin çocuk gelişimi ve eğitimi, engelli veya yaşlı bakımı bölümü ile bu bölümlerin ön lisans prog­ramları mezunu olan ya da Milli Eğitim Bakanlığı onaylı asgari 400 saatlik Engelli Bakım, Yaşlı Ba­kım, Yaşlı ve Hasta Refakatçisi modüler programı veya yükseköğretim kurumlarının aynı amaçlı, eş­değer eğitim programlarından sertifika alan kişiler bakım merkezlerinde çalışabilmektedirler. Ayrıca, kurumlarda çalışabilecek “meslek personeli” olarak aldığı lisans eğitimi ile sosyal çalışmacı, psikolog, psikolojik danışman, gerontolog (engelli ve yaşlı bakım elemanı), çocuk gelişimci, fizyoterapist ve ergoterapist unvanına sahip olanlar ile fakültelerin özel eğitim bölümü mezunları engelliler için açıl­mış olan bakım merkezlerinde görev alabilmekte­dirler.

Milli Eğitim Bakanlığı onaylı asgari 400 saatlik Engelli Bakım, Yaşlı Ba­kım, Yaşlı ve Hasta Refakatçisi modüler programı veya yükseköğretim kurumlarının aynı amaçlı, eş­değer eğitim programlarından sertifika alan kişiler bakım merkezlerinde çalışabilmektedirler.

Yetersizliği olan bireye bakım sağlayacak kişinin yetersizliğin türü hakkında bilgi sahibi olması gerekir.

Bakım personelinin yetersizlikten kaynak­lı olarak kişinin yapabildiği ve yapamadığı becerileri ayırt edebilmesi gerekmektedir.

Bakım personelinin bireyin günlük bakı­mını yapabilmesi gerekmektedir.

Bakım personelinin ilaç takibini yapması da gerekmektedir.

 

Konuşma yetersizliği olan kişi çocuksa resmi eğitim kaydından önce konuşma testi ve konuşma derecesi tespit edilip ona göre örgün / özel eğitime yönlen­dirilmelidir. Bakımda yer alan profes­yonel meslek grupları bundan haberdar olmalıdır. Planların yazılması ve uygu­lanması aşamalarında diğer personelle işbirliği içinde olunmalıdır.

Görme yetersizliği olan bireylerin,  kullandığı araç gereçler her zaman aynı yerde ve hijyenik şartlarda bulundurulmalıdır. Yer değişikliğini ha­ber verip gerekirse yer için egzersiz yap­tırılmalıdır.

Bakım yaparken deyim, mecaz anlam ta­şıyan kelimeler kullanılmamalıdır. Çün­kü otizmli bireyler mecaz anlam taşıyan ifadeleri anlamakta çok güçlük çekerler.

Bakım hizmetlerinin sağlıklı ve sistematik biçimde yürütülebilmesi için bakım planlarının hazırlanması gerekmektedir. Bakım planlarında yetersizliği olan bireye hangi becerilerde destek sunulacağı, desteğin kimler tarafından ve nerelerde sunula­cağı ve desteğin hangi tarihler arasında sunulacağı ayrıntılı olarak belirtilmelidir.