ENGELLİ BAKIMI VE REHABİLİTASYONUNU PLANLAMA

Bakım hizmet planının hazırlanması ve bakıma muhtaç bireylerin ihtiyaç duydukları bakım hizmetlerini almaları süreci çeşitli aşamalardan oluşmaktadır. Bu aşamalar a) ilk belirleme aşaması, b) değerlendirme aşaması, c) planlama aşaması, d) uygulama aşaması ve d) uygulamanın izlenmesi/ölçülmesi aşaması olarak sıralanmaktadır. Doğru cevap A seçeneğidir.

İlk Belirleme basamağının birinci aşaması Başvuruda Bulunma aşamasıdır. Bu aşamada ilgili mevzuata göre yetersizliği olan bireyin kendisi ya da bakımından sorumlu olan kişiler (ailesi/yakınları) il veya ilçe müdürlüklerine bildirimde bulunarak başvuru yapabilmektedirler. Ayrıca sağlık kuruluşları, köy muhtarları, genel kolluk kuvvetleri ile belediye zabıta memurlarının da bildirimde bulunabilmeleri mümkündür. Doğru cevap B seçeneğidir.

Talep formunun doldurulması, başvurusu yapılan birey için gerekli incelemelerin yapılacağı anlamına gelmektedir. Bu formda bakım hizmeti talep edilen bireye ve bakımından sorumlu olan kişilere ilişkin sorular yer almaktadır. Bakım hizmeti talep edilen bireye ilişkin olarak istenilen bilgiler şu şekildedir:
• Yetersizlik durumunun ne olduğu (görme güçlüğü, zihinsel yetersizlik, işitme güçlüğü, fiziksel güçlük gibi).
• Süreğen bir hastalığının olup olmadığı
• Yetersizlik ve hastalık durumlarına ilişkin sağlık raporuna sahip olup olmadığı
• Sağlık raporunu aldığı tarih ve geçerlilik süresi

Doğru cevap D seçeneğidir.

Bakım planı, yetersizliği olan bireylerin bakımlarının nasıl planlandığını gösteren yazılı bir dokümandır. Bu yazılı dokümanın hazırlanması ve uygulanması için tamamlanması gereken aşamaları; ilk belirlemenin ardından, değerlendirme, planlama, uygulama ve ölçme aşamaları izlemektedir. Bakım hizmetlerinin planlanması bir süreçtir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Değerlendirme aşamasını kendi içerisinde üçe ayırmak mümkündür. Bunlar:
1. İlk değerlendirme
2. Bütünsel değerlendirme
3. Risk değerlendirmesi şeklinde sıralanmaktadır. İzleyen bölümde değerlendirmenin bu aşamalarına ilişkin bilgilere yer verilmiştir.İlk değerlendirme aşaması, temel bilgilerin toplanması amacıyla gerçekleştirilen bilgi toplama ve değerlendirme sürecidir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Bakım hizmet planları bakıma muhtaç bireylerin farklı alanlardaki ihtiyaçlarını karşılayacak özellikte olmalıdır. O nedenle bilgi toplanması gereken alanlar da farklılık göstermektedir. İyi bir bütünsel (ayrıntılı) değerlendirme şu alanlarda bilgi toplamayı gerektirmektedir:
a. Sağlık alanı
b. Kişisel bakım alanı
c. Sosyal alan
d. Ruhsal/Duygusal alan
e. Fiziksel koşullar

Doğru cevap B seçeneğidir.

Kontrol listesi en basit tanımıyla bir çeteleme listesidir. Herhangi bir işlemin tamamlanması için yapılması gerekenler listelenir. Ardından her bir madde için yapılıp yapılmadığına ya da gözlenip gözlenmediğine ilişkin işaretlemeler yapılır. Hazırlaması kolay ve kullanışlı yazılı araçlardır. Gerek görüşmeler gerekse gözlemler sırasında kontrol listelerinden yararlanılabilir. Bilgi alınmak istenilen konuların listelenmesi, her hangi bir konunun gözden kaçırılmasını da engellemiş olur. Doğru cevap D seçeneğidir.

Değerlendirme ve bilgi toplama sürecinde bazı hususlara dikkat edilmesi, daha gerçekçi ve sağlıklı bilgilerin elde edilmesini sağlayacaktır. Bu süreçte dikkat edilmesi gereken durumları aşağıdaki şekilde sıralamak mümkündür:
1. Değerlendirmeye başlamadan önce, süreçteki herkesi değerlendirmenin mantığı, amacı ve kapsamı hakkında bilgilendirmek gerekmektedir.
2. Değerlendirme ve bilgi toplama süreci mümkün olduğunca bireyin kendi ortamında gerçekleştirilmelidir.
3. Bilgi almak amacıyla öncelikle bireyin kendisi ile görüşülmelidir.
4. Bireyin sözel iletişim becerileri yeterli değilse, alternatif yollar kullanılarak bilgi alınmaya çalışılmalıdır.
5. Daha kapsamlı değerlendirme için mümkün olduğunca farklı kaynaklardan bilgi toplanmalıdır. Bireyin hem kendisi hem de çevresindekilerle görüşmek daha detaylı bilgi sağlayacaktır.

6.Gözlem, görüşme, kontrol listesi gibi birden fazla teknik kullanılarak bilgi toplanmalı; toplanılan bilgilerin karşılaştırılmalıdır.
7. Değerlendirmede görüşmenin niteliği kadar, görüşmeyi yapan kişinin özellikleri de önemlidir. Değerlendiren kişilerin dinleme ve gözleme yeterliliği, sözlü ve sözlü olmayan iletişimi anlamasını sağlayacaktır.

Doğru cevap E seçeneğidir.

Fiziksel koşullar ile anlatılmak istenen, bireyin bakım alacağı çevrenin özellikleridir. Daha önce de bahsedildiği gibi, bakım hizmetleri evde verilebileceği gibi ayrı özel bakım ve rehabilitasyon merkezlerinde de verilebilmektedir. Ev ve merkezlerin özellikleri ve sahip oldukları koşullar farklı olabilmektedir. Örneğin, bireye evde bakım hizmeti sunulacaksa bireyin kendisine ait bir odasının olup olmaması fiziksel koşullar ile ilgili bir özelliktir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Sosyal inceleme raporunun hazırlanmasının ardından yetersizliği olan bireyin bakım hizmetlerinin sunulması için yerleştirme işlemleri başlatılır. Bireysel bakım planı bireyin yerleştirilmesinin ardından hazırlanır. Dolayısıyla ayrıntılı değerlendirme süreci, bireysel bakım planı hazırlanmadan önce, yerleştirildiği ortama göre gerçekleştirilir. Yerleştirme kararı bireyin özelliklerine ve talep durumuna göre değişiklik gösterebilmektedir. Genel olarak ülkemizde üç tür yerleştirmeden söz etmek mümkündür. Doğru cevap C seçeneğidir.

Başvurunun ardından ilgili müdürlükçe başvuruyu yapan kişi ile ön görüşme gerçekleştirilir. Ön görüşmenin sonucunda, gerek görülürse bakım hizmeti almaya yönelik talep formu doldurulması sağlanır. Talep formunun doldurulması, başvurusu yapılan birey için gerekli incelemelerin yapılacağı anlamına gelmektedir .

Bakım hizmeti talep edilen bireye ilişkin olarak istenilen bilgiler şu şekildedir:

İyi bir bütünsel (ayrıntılı) değerlendirme şu alanlarda bilgi toplamayı gerektirmektedir:

Sosyal inceleme raporunun hazırlanmasının ardından yetersizliği olan bireyin bakım hizmetlerinin sunulması için yerleştirme işlemleri başlatılır

Sağlık alanı kapsamında bilgi toplanması gereken konular:

Kişisel bakım gereksinimleri sağlık ve hijyen ile yakından ilişkili bir konudur. Bireyin sağlığını koruyabilmesi için kişisel bakım ve hijyen gereksinimlerinin karşılanması gerekmektedir. Bu nedenle bu alanda bireyin neleri yapıp neleri yapamadığının değerlendirilmesi gerekmektedir.

Engelli bakımında bir risk listesi yapmakta fayda vardır. Böyle bir kontrol listesi yetersizliği olan bakıma muhtaç bireyler için nelerin risk olabileceğine ilişkin fikir verebilmektedir. Böylece   bakıma muhtaç bireyin risk değerlendirmesini yapmak mümkün olabilmektedir. Bu riskler temel olarak şöyle sıralanabilir:

Risklerin Değerlendirmesi :Bireyin hayatını tehlikeye sokacak özellikteki durumların değerlendirilmesi ve tespiti amaçlı yapılan değerlendirmedir .