Kapsamlı Bakım Planlarının Geliştirilmesine Genel Bakış
Yetersizliği olan bireylerin bakımın belli temel amaçlar bulunmaktadır. Bu temel amaçlar nelerdir?
Yetersizliği olan birey için yapılan yasal düzenlemeler yetersizliği olan kişilerin yaşam çevresi, sağlık, temel bakım hizmetleri açısından ve toplumdan ayrışmadan yaşamlarını devam ettirmeleri, yetersizliği olan bireyin saygınlığının korunması, yaşadıkları çevrede yeterli desteğe sahip olan kişilerin, güven duygularının oluştuğu, olumlu tutum ve davranışların sağlandığı, sağlık ve bakımla ilgili sorun noktaların azaltılmasıdır.
Bakım elemanı olarak adlandıran kişiler nasıl tanımlanır ?
Bakım gereksinimi olan yetersizlikten etkilenmiş bireylere hizmet sunmasına dair Milli Eğitim Bakanlığı tarafından onaylanmış belge ve sertifikaya sahip olmalıdır. Ayrıca sağlık meslek liseleri, kız meslek liselerinin çocuk gelişimi ve eğitimi alanı ya da meslek liselerinin özürlü-yaşlı bakımı alanından mezun olmak ya da ilgili alanlarından en az ön lisans mezunu olarak bakım gereksinimi olan bireyin ikametgâhında bulunarak bakım hizmeti sağlayan kişi bakım elemanı olarak adlandırılmaktadır.
Engelli bakım elemanının taşıması gereken özellikler nelerdir ?
-
Yetersizliği olan bireyin özelliklerini tanıya- bilmeli,
-
Bakım yapacağı yetersizlik türünü tanıya- bilmeli,
-
Yetersizliği olan bireyin günlük bakımını yapabilmeli,
-
Fizyoterapi ve meşguliyet (İş-Uğraşı) terapisi yapabilmeli,
-
Yetersizliği olan bireyin odasını düzenleye- bilmeli,
-
Yatak içi ve dışı egzersizler yaptırabilmeli,
-
Yetersizliği olan bireyin ilaç takibini yapa- bilmeli,
-
İlk yardım uygulayabilmelidir.
Bakım elemanının yetersizliği olan bireye sunacağı hizmetler yasa ve yönetmeliklerde nasıl belirtilmiştir?
a) Banyo hazırlığı ve hijyen temizliği
b) Tuvalet ihtiyacını gidermede yardım edil- mesi ve gerektiğinde temizliğinin yapılması.
c) Tırnaklarının temizliği ve kesilmesi.
ç) Saçlarının şekli ve taranması.
d) Dişlerinin bakımı ve temizliği.
e) Yemek ve içecek gereksinimlerinin karşı- lanması.
f) Bedensel temizliğin yapılması.
g) Sakal tıraşının olması.
ğ) İstenmeyen tüylerin temizlenmesi.
h) Giyinme ve soyunmada destek sunulması.
ı) Burun ve kulak bakımı ile temizliği.
i) Yatağının düzenlenmesi ve temizlenmesi.
j) Odasının düzeni ve temizliği.
k) Çamaşır temizliği
l) Tehlikeden korunma ve desteklenme.
m) Benzer tür ve işlevde farklı destekler.
Yetersizliği olan bireyin yakını ve kendisine bakım yapılırken dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?
-
Yetersizliği olan bireyin yakını ile bakım yaparken güler yüzlü, sakin ve anlayışlı olunmalı,
-
Bakım yaparken yetersizliği olan bireyin yakınına, “bu işin uzmanı olduğunuz hissi” verilmeli,
-
Yetersizliği olan birey yakını ile çok yüksek ya da alçak sesle, hükmeder tavırla konuşulmamalı,
-
Yetersizliği olan bireyin yakınına sorulan soruları yanıtlamaları için süre sunulmalı,
• Yetersizliği olan bireyin yakınlarına, yetersizlikle ilgili kesin ve net bilgi verilmeli,
• Beden dili kullanılırken hassas olunmalı,
• Yetersizliği olan bireyin yakınına kendi adı ile seslenilmeli,
• İşbirliği yapılan kişiyle konuşurken, göz kontağı kurulmalı, kullanılan sözcükler sade ve anlaşılır olmalı, tıbbı terminolojiden uzak durulmalıdır.
Bakım planlamasını nasıl tanımlayabiliriz?
Yetersizliği olan bireyin, hayatın tüm sürecine ilişkin yeterliliklerini kaybettiğinde gelecekteki bakımında etkili olabilecek kararların alınmasıyla ilgili hedefleri amaçlayan resmi karar alma süreci olarak tanımlanmaktadır.
Bakım planlamasının temel amaçları nelerdir?
Bakım planlamasının temel amacı bakımla ilgili karar verme sürecine yetersizliği olan bireyin katılamadığı durumlarda onun tercihlerine göre bakımın şekillenmesini sağlamaktır.
Bakım planlamasının alt amaçları nelerdir?
- Bakım hizmetlerinde karar alma sürecinin geliştirilmesi
- Yetersizliği olan bireyin yetersizlik türü ve tercihlerine göre yetersizliği olan birey, bakım elamanı ve diğer paydaşlar arasında karar verme sürecinin kolaylaştırılmasını sağlamak.
- Zorlama olmadan yetersizliği olan birey göz ardı edilmeden karar verme sürecini işe dönük olarak oluşturmak.
- Değişen bakım durumlarına göre özgünlüğü birey merkezli olarak oluşturmak.
- Bireyin yetersizliğine göre değişiklik gösterecek olan bakım yaklaşımına ilişkin bireysel ve toplum bakış açılarını işe katarak planlama yapmak.
- Yetersizliği olan bireyin bakım hizmetleri sonucu elde edeceklerinin geliştirilmesi.
- Yetersizliği olan bireyin iyi olma hali ve refah düzeyini geliştirmek.
- Yetersizliği olan bireyin bakımda karşılaşabileceği olumsuzluklar yok etmek.
- Yetersizliği olan bireyin bakımdan kaynaklı ailelerine ve diğer bakım paydaşlarının üzerine yük olma ile ilgili kaygılarını ortadan kaldırmak.
- Sürecin kontrol edilmesinde yetersizliği olan bireyi işe katmak.
Bakım planın içeriği oluşturan bileşenler nelerdir?
- Planlama yetersizliği olan bireyin, ailesinin, bakımda sorumlu personelin ve diğer profesyonellerin fikirlerini kapsayan ve onların yönelimlerine önem veren bir süreçtir.
- Yetersizliği olan bireyin gereksinim durumlarının sistematik olarak gözden geçirilerek belirlenmesine olanak sağlar.
- Yetersizliği olan bireye sunulacak hizmetin içeriğinde nelerin önemli ve öncelikli olması gerektiğinin paydaşlar tarafından tartışılıp ortaya konulmasına imkân verir.
- Bakım süreci sonunda ulaşılmaya çalışılan hedeflerin düzenlemesine yardımcı olur.
- Bakım esnasında hangi amaçların gerçekleştirileceğini, bu amaçları gerçekleştirmede kimlerin ne gibi sorumlulukları olduğunu ve amaçlara ulaşmada hangi aralıklarda gözden geçirmelerin yapılacağını sistematik olarak ortaya koyar.
- Yetersizliği olan bireye sunulan bakımın güvenilir bir şekilde sunulmasını ve süreçte ortaya çıkabilecek risk durumları ile baş etmeye fırsat vermektir.
Bakım planlamasının aşamaları nelerdir?
Sağlık durumu analizi, amaç ve hedefler, kaynakların incelenmesi, öncelikler, bakım planı oluşturma, planının uygulanması, takip etme ve sonuç değerlendirme şeklindedir.
Bakım planı oluşturma öncesinde belirli aşamaları göz ardı etmemek gerekir. Bu aşamalar nelerdir?
- Açık ve net hedefler ile politikalar üretme
- Tanıyı dikkate alarak yetersizliği olan bireye destekler oluşturma
- Bakım sürecinin farklı aşamaları hakkında kolay anlaşılır bilgilendirmeler sunma
- Yetersizliği olan bireyi ve yakınlarının izni ile bakım sürecini kolaylaştıracak farklı kaynaklara ulaşma
- Bakımı sağlayacak bakım elamanına ve işbirliğindeki diğer uzmanlara bireyin yetersizlik türü hakkında detaylı eğitim sunma
- Bireye özel ihtiyaçları değerlendirmek ve belirlemek için standart ön kabul değerlendirme araçlarını kullanma
- Bakım elemanın bakımın uygulanması ve yasal mevzuat hakkında bilgilerinin güncel tutulması
- Gerektiğinde ek destek ödeme yapmak için finansman sistemleri ayarlama şeklinde sıralanmaktadır.
Bakım planının birey açısından temel ilke ve özellikleri nelerdir?
1. Bakım planları amaç odaklı, dinamik araçlar olmalıdır (sabit belgeler değil)
2.Bakım planlamasını kolaylaştıran araçlar bakım ekibinin tüm üyelerinin rollerine göre bilgiye güvenli bir şekilde erişmesini ve katkıda bulunmasını sağlamalıdır.
3.Bakım planları yetersizliği olan bireyin yapabileceği ve yapamayacağı durumları karşılar nitelikte olabilmesi için bakım elemanı ile bireyin yetenekleri ile hazırbulunuşluğunu tanımlar ve yansıtır şekilde olmalıdır;
4.Bakım planlaması ve araçları karar vermeyi kolaylaştırmalı ve hesap verebilirliği netleştirmelidir.
5.Her birey bakım planlamasından ve araçlarından yararlanabilmelidir.
Bireyin inancı, içsel motivasyonu, gayret ve çabalarını hangi potansiyel türünü ifade etmektedir?
İç potansiyelini ifade etmektedir.
Bakım sürecinde desteklenen gelişim alanları nelerdir?
Kişisel Bakım
Anlama ve Dil
Beceriler (İfade edici ve alıcı dil)
Öğrenme
Hareketlilik
Kendini Yönlendirme
Bağımsız Yaşama Becerileri
Ekonomik Yeterlilik
Koordine Destekler Olmadan Bağımsız Çalışabilme
Bakım planının oluşturulması ve uygulama aşamalarında sorumlulukları olan katılımcılar kimlerdir?
Birey, aile, özel eğitim öğretmeni, çocuk gelişim uzmanı, dil ve konuşma uzmanı, doktor, hemşire, fizik tedavi uzmanı, ergoterapist, diyetisyen, psikolog, sosyal hizmet uzmanı ve ev ekonomisti…
Bakım sürecinde bireyin aktiviteler ve sorumluluklarda performanslarını düzeltmede ve desteklemede yer alan ve yetersizliği olan bireyin uyumunu, üretkenliğini ve katılımını sağlamak için gerekli becerilerin aktarımında bakım elemanı ile ortak çalışarak bireye katkı sunan sağlık personeli kimdir?
Ergoterapist
En temel amacı bakım planlanması ve uygulanması sürecinde tüm katılımcılar arasında işbirliğini sağlamak olan ve bakımın sürecinde koordinasyonu sağlayarak katılımcıların rollerini belirleyen meslek grubu nedir?
Sosyal hizmet uzmanı
Bakım planında oluşabilecek olumsuzluklara karşı alınması gereken önlemler nelerdir?
İletişimsizlik ve düşmanca yaklaşımlardan uzak durmak. Anlaşmazlığın temellerini belirlemek. Aradaki olumsuzlukların seviyesi artmadan destek ve yardım almak. Stres durumlarında aile dinamiklerine dikkat etmek ve etiketlemeden kaçınmak
Bakım süreci içerisinde bakım planından, bakım ekibinden ya da yetersizliği olan birey ve yakınlarından kaynaklı farklı olumsuzluklar ortaya çıkabilir. Böyle bir durumda bakım elemanın yapması gereken nedir?
Herhangi bir olumsuz durumda bakım elemanı olumsuzlukları iyi belirleyip önlemek amaçlı erken müdahalelerde bulunmalıdır. Ayrıca bakım elemanı insanlarla olan iletişiminde etkili yöntemler kullanmayı bilmelidir. Bu şekilde sorunları önlemede ilerleme kat edebilir. Daha kapsamlı ve büyük durumlarda yasal hak ve sorumluluklarını bilerek çözümleri bu açıdan da çözmeyi deneyebilir. Sonuç olarak bakım sürecinin dinamik ve sistematik bir şekilde planlaması hem bakım ekibine hem de yetersizliği olan birey ve ailesine nitelik ve niceliksel olarak katkılar sağlayacaktır.
Bakım planında bulunan aşamaları takip etmek bakım planının sistematik şekilde ilerlemesini sağlamak için bakım elemanına düşen roller nelerdir?
Yetersizliği olan bireye sunulacak olan bakımdan önce bakım elemanı temel kavramları bilmelidir. Bu kavramlar öncelikli olarak yetersizliği olan birey ve yetersizlik türleri, bakımın ne olduğu ve bileşenleri, bakım planlaması ve bakım planıdır. Bu konulara dair bilgi sahibi olmak bakım elemanına süreci istendik yönde ilerletme fırsatı verecektir. Yetersizliği olan bireyin özelliklerini bilerek bakımı planlamak bireyselleşmeye olanak sunacaktır. Bakım planında bulunan aşamaları takip etmek bakım planının sistematik şekilde ilerlemesini sağlayacaktır.