ENGELLİ BAKIMI VE REHABİLİTASYONUNU PLANLAMA - Deneme Sınavı - 14

Kişisel bakım gereksinimleri sağlık ve hijyen ile yakından ilişkili bir konudur. Bireyin sağlığını koruyabilmesi için kişisel bakım ve hijyen gereksinimlerinin karşılanması gerekmektedir. Bu nedenle bu alanda bireyin neleri yapıp neleri yapamadığının değerlendirilmesi gerekmektedir.

Engelli bakımında bir risk listesi yapmakta fayda vardır. Böyle bir kontrol listesi yetersizliği olan bakıma muhtaç bireyler için nelerin risk olabileceğine ilişkin fikir verebilmektedir. Böylece   bakıma muhtaç bireyin risk değerlendirmesini yapmak mümkün olabilmektedir. Bu riskler temel olarak şöyle sıralanabilir:

Risklerin Değerlendirmesi :Bireyin hayatını tehlikeye sokacak özellikteki durumların değerlendirilmesi ve tespiti amaçlı yapılan değerlendirmedir .

Bakım hizmet planının hazırlanması ve bakıma muhtaç bireylerin ihtiyaç duydukları bakım hizmetlerini almaları süreci çeşitli aşamalardan oluşmaktadır. Bu aşamalar a) ilk belirleme aşaması, b) değerlendirme aşaması, c) planlama aşaması, d) uygulama aşaması ve e) uygulamanın izlenmesi/ölçülmesi aşaması olarak sıralanmaktadır. Doğru cevap B'dir.

İlk Belirleme basamağının aşamaları başvuruda bulunma, ön görüşme gerçekleştirme ve talep formunun doldurulması, sosyal inceleme raporunun hazırlanması ve yerleştirme kararının verilmesi aşamalarından oluştuğu görülmektedir. Doğru cevap D'dir.

Bakım hizmeti talep edilen bireye ilişkin olarak istenilen bilgiler şu şekildedir:
• Yetersizlik durumunun ne olduğu (görme güçlüğü, zihinsel yetersizlik, işitme güçlüğü, fiziksel güçlük gibi).
• Süreğen bir hastalığının olup olmadığı
• Yetersizlik ve hastalık durumlarına ilişkin sağlık raporuna sahip olup olmadığı
• Sağlık raporunu aldığı tarih ve geçerlilik süresi

Doğru cevap A'dır.

Bakıma gereksinimi olduğu tespit edilen birey için üç farklı yerleştirme kararı seçeneği bulunmaktadır. Bunlardan biri, yatılı hizmet sunan bakım ve rehabilitasyon merkezleri iken diğeri gündüzlü hizmet veren bakım ve rehabilitasyon merkezleridir. Bir diğer seçenek ise bakım hizmetlerinin evde sunulmasıdır. Doğru cevap A'dır.

İyi bir bütünsel (ayrıntılı) değerlendirme şu alanlarda bilgi toplamayı gerektirmektedir:
a. Sağlık alanı
b. Kişisel bakım alanı
c. Sosyal alan
d. Ruhsal/Duygusal alan
e. Fiziksel koşullar

Doğru cevap E'dir.

Kişisel bakım
alanı içinde değerlendirilmesi gereken konular:

• Banyo ihtiyacı,
• Tuvalet ihtiyacı ve temizliği,
• Tırnak ve saç bakımı,
• Dişlerinin temizliği,
• El, yüz ve ayak temizliği,
• Sakal tıraşının yapılması ve istenmeyen tüylerin temizliği,
• Burun ve kulak temizliği gibi kişisel temizlik konuları kapsar.

Doğru cevap C'dir.

Ağır düzeyde zihinsel yetersizliği olup iletişim becerileri zayıf olan bireylerde problem davranışların görülme olasılığı daha yüksek olabilmektedir. Bu problem davranışlar, bireyin kendisini ifade edememesine bağlı olarak kendine ya da çevresindekilere zarar verici özellikte saldırganlık, öfke nöbeti geçirme gibi davranışlara neden olabilmektedir. Doğru cevap E'dir.

Bireyin bakım gereksinimleri değerlendirilirken, bakım sunulacak ortamın özelliklerinin de değerlendirilmesi gerekmektedir. Bakım hizmet planının hazırlanması amacıyla değerlendirme yapılırken, gerekli güvenlik önlemlerinin alınabilmesi için mutlaka riskli durumlara ilişkin bilgi toplanması ve bu bilgilerin değerlendirilmesi gerekmektedir. Doğru cevap C'dir

Bireylerin bakım gereksinimlerine ilişkin bilgi toplamak ve değerlendirmek amacıyla başvurulan tekniklerin genellikle görüşme ve gözlem olduğunu ifade etmek mümkündür. Görüşme ve gözlemler sırasında sıklıkla kullanılan bilgi toplama araçlarını ise kontrol listeleri
olarak isimlendirilen yazılı araçlar oluşturmaktadır. Doğru cevap B'dir.

Sosyal Alan Kontrol Listesi

Aile desteği var mı?
Arkadaşları var mı?
Hobi gibi uğraşları var mı?
Boş zamanlarını nasıl geçirir?
Üye olduğu gruplar var mı?
Ev dışı katılabildiği etkinlikler var mı?

Doğru cevap D'dir.

Bakım hizmet planının hazırlanması ve bakıma muhtaç bireylerin ihtiyaç duydukları bakım hizmetlerini almaları süreci çeşitli aşamalardan oluşmaktadır. Bu aşamalar a) ilk belirleme aşaması, b) değerlendirme aşaması, c) planlama aşaması, d) uygulama aşaması ve d) uygulamanın izlenmesi/ölçülmesi aşaması olarak sıralanmaktadır.

Ülkemizde Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’na bağlı olarak Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Müdürlüğü bulunmaktadır. Yetersizliği olan bireylere sunulan bakım hizmetlerine yönelik ilgili mevzuat ve uygulamalar bu müdürlükçe yürütülmektedir.

Değerlendirme aşaması ise yerleştirme işleminin gerçekleştirilmesinden sonra başlar. Çünkü bireyin değerlendirilmesi yerleştirme kararına göre farklı işlemler gerektirebilir. Değerlendirme süreci bireyin yerleştirildiği kurum tarafından oluşturulmuş olan değerlendirme komitesi üyeleri tarafından gerçekleştirilir.  Bakıma gereksinimi olduğu tespit edilen birey için üç farklı yerleştirme kararı seçeneği bulunmaktadır. Bunlar; yatılı hizmet sunan bakım 
rehabilitasyon merkezleri, gündüzlü hizmet veren bakım ve rehabilitasyon merkezleri ve  evde bakım hizmetidir. Yerleştirme kararında  bireylerin talepleri dikkate dikkate alınmaktadır.

Değerlendirme aşamalar; 
1. İlk değerlendirme
2. Bütünsel değerlendirme
3. Risk değerlendirmesi şeklinde sıralanmaktadır.
Sağlık alanı, Kişisel bakım alanı, Sosyal alan, Ruhsal/Duygusal alan ve Fiziksel koşullar bütünsel değerlendirme içerisinde yer almaktadır.

Bireyin hayatını tehlikeye sokacak özellikteki durumların değerlendirilmesi ve tespiti amaçlı yapılan değerlendirme, risk değerlendirmesidir. Örneğin, epilepsisi olan bir bireyin nöbet sırasında düşmesi ve başını bir yere çarpması riskli bir durumdur.

Risk değerlendirme tablosundaki risk alanları;