ENERJİ YÖNETİMİ VE POLİTİKALARI

Atmosfere salınan karbondioksit gibi sera etkisi yaratan gazların, yer kabuğu ve denizlerin ortalama sıcaklıklarında artışa neden olmasına küresel ısınma denir.

Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO)

Dünya üzerine düşen güneş ışınlarından çok, dünyadan yansıyan güneş ışınlarıyla ısınır. Bu yansıyan ışınlar başta karbondioksit, metan ve azotoksitler olmak üzere atmosferde bulunan diğer gazlar tarafından tutulur, böylece dünya ısınır. Işınların bu gazlar tarafından tutulmasına sera etkisi denir.

Aldığımız her ürün veya gerçekleştirdiğimiz her faaliyet için gerekli olan enerjinin üretilmesi ve tüketilmesi sırasında atmosfere salınan sera gazı miktarının toplamının, çevreye verdiği zararın ölçüsüne ‘karbon ayak izi’ denir. Birimi kg CO2- eşdeğer veya ton CO2 -eşdeğerdir.

Dünya üzerine düşen güneş ışınlarından çok, dünyadan yansıyan güneş ışınlarıyla ısınır. Bu yansıyan ışınlar başta karbondioksit, metan ve azotoksitler olmak üzere atmosferde bulunan diğer gazlar tarafından tutulur, böylece dünya ısınır. Işınların bu gazlar tarafından tutulmasına sera etkisi denir. Sera gazlarının atmosfere salınması olayı emisyon olarak ifade edilir.

Kyoto Protokolü, küresel ısınma ve iklim değişikliği konusunda mücadeleyi sağlamaya yönelik uluslararası tek çerçeve sözleşmedir. Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi kapsamında kabul eden ülkelerce imzalanmıştır.

Kyoto Protokolün’ün uygulanmasını önerdiği temel politikalar ve önlemler 

• Enerji verimliliğinin artırılması

• Yenilenebilir enerjinin geliştirilmesi 

• Sürdürülebilir tarımın desteklenmesi 

• Metan emisyonlarının geri kazanılması 

• Sera etkisi yaratan zararlı gazların azaltılması 

• Sera gazı yutaklarının (orman, bitki örtüleri vb.) korunması ve yaygınlaştırılması

Karbon salımını azaltma yönünde alınması gereken başlıca önlemler 

• Enerji verimliliği ve tasarrufu 

• Geri dönüşüm 

• Ağaç dikimi ve karbon yutakları 

• Yenilenebilir enerji kullanımı 

• Karbon salımı düşük ürün ve hizmetlere yönelme 

• Karbon azaltım kredisi almak 

• Yakıt tercihlerini değiştirmek

Günümüzde dünya toplam enerji üretiminin % 87’lik payı fosil yakıtlar, % 6’sı yenilenebilir kaynaklar, % 7’si ise nükleer enerji tarafından karşılanmaktadır. Dünya elektrik enerjisi üretiminin yaklaşık % 64.5’i fosil kaynaklardan (% 38.7 kömür, % 18.3 doğal gaz, % 7.5 petrol) elde edilmektedir. Böylece dünyada toplam seragazı salımının % 80’i enerji üretimi ve tüketiminden kaynaklanmaktadır.

Belirli bir zaman aralığında, belirli bir sera gazının eş değer karbondioksit cinsinden kütleye dayalı ışıma kuvvet etkisi birimine KIP (Küresel Isınma Potansiyeli) denir.

Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO) ve BM Çevre Programı (UNEP) tarafından ortak yürütülen Hükümetlerarası İklim Değişikliği Panelinin (IPCC) 1995 yılında tamamlanan ikinci değerlendirme raporu ve 2013-2014 döneminde yayımladığı Beşinci Değerlendirme Raporu; iklim değişikliğinin kesin olarak insan kaynaklı olduğunu ortaya koymaktadır. IPCC dünyada küresel ısınma ve iklim değişikliği konusunda uygulamaları belirleyen ve ülkelere rehberlik eden en etkin ve kapsamlı uluslararası organizasyondur.

Kyoto protokolü, küresel ısınma ve iklim değişikliği konusunda mücadeleyi sağlamaya yönelik uluslararası tek çerçeve sözleşmedir.

Sera gazının dünyada artmasının başlıca sebepleri:

Sürdürülebilir Enerji Yönetiminde enerji sektörü için uygulanabilecek önlem/politikalar:

Fosil yakıtlardaki sübvansiyonu azaltmak,fosil yakıtlardan “karbon vergisi” almak, yenilenebilir enerji teknolojileri için tarife uygulamak, yenilenebilir enerji için zorunluluk getirmek ve üreticilere mali destek vermek.

Sürdürülebilir enerji yönetiminde “ulaşım sektörü” için uygulanabilecek önlem/politikalar:

Petrol ekonomisine gitmek, bioyakıt kullanma, karayolu ulaşımında CO2 standardı getirmek

Araç satış, kayıt ve kullanımını vergilendirmek; yakıt, yol ve otoparkları ücretlendirmek

Arazi kullanımına getirilecek kurallarla ve altyapı planlaması ile kent içi hareketliliği etkilemek/ azaltmak

Toplu taşımacılığın çekiciliğini arttırmak, temiz taşımacılık türlerine yatırım yapmak

Karbon ayak izi yasal zorunluluk, kurumsal sosyal sorumluluk, müşteri veya yatırımcı talepleri, pazar­lama ve kurum imajı, zorunlu veya gönüllü sera gazı salım azaltımı ya da karbon ticaret mekanizmalarına katılım amacıyla hesaplanabilmektedir. Her seviyedeki organizasyon hem varlıklarından hem de faaliyetlerinden dolayı karbon ayak izi hesaplamalarına konu olan sera gazı salınımlarına neden olmaktadır.

Birincil Karbon Ayak İzi: Evsel enerji tüketimi ve ulaşım (araba, uçak vb.) dâhil olmak üzere fosil yakıtlarının yanmasından ortaya çıkan doğrudan sera gazı salınımlarının ölçüsüdür.

İkincil Karbon Ayak İzi: Kullandığımız ürünlerin tüm yaşam döngüsünden, bu ürünlerin imalatı ve en sonunda geri dönüşümü aşamasına kadar olan sera gazı salımlarının ölçüsüdür.

Dolaylı Karbon Ayak İzi - Kapsam 2; Bu kapsam dâhilinde kurumun dışarıdan satın aldığı elektrik, ısı veya buhardan kaynaklanan alımlar bulunmaktadır.

Doğrudan salımlar kapsamındaki örnekler:

İşletmenin kendi bünyesindeki elektrik ve ısınma ihtiyacı için enerji üretimi, kuruma ait olan araçlarla gerçekleştirilen taşıma süreçleri, acil durum jeneratörlerinde kullanılan yakıtlar ve kimyasal/fiziksel işlerden kaynaklanan doğrudan salımlardır.

A şıkkı dış salımlar için örnek olarak verilebilir.