ENERJİ YÖNETİMİ VE POLİTİKALARI

Dünya üzerinde yaşayan insanların, %20’sini barındıran gelişmiş ülkeler, enerji arzının % 62’ını tüketirken gelişmekte olan ülkeler % 38’ini tüketmektedirler.

Türkiye, OECD ülkeleri içerisinde son on yılda enerji talep artışı en hızlı büyüyen ülkelerden biridir. Benzer şekilde ülkemiz, 2002 yılından bu yana elektrik ve doğalgazda yaşanan talep artışı ile Çin den sonra 2. sırada yer almaktadır.

Herhangi bir değişkeni tahmin etmek için 6 aşama vardır. Bunlar sırasıyla; Nelerin tahmin edileceğinin tespiti, Zaman periyodunun tespiti, Verilerin toplanması, Tahminleme yönteminin tespiti, Tahminin yapılması, Tahminin         gözden geçirilmesidir.

Genel anlamda Tahminleme Yöntemleri; niteliksel (kalitatif) ve niceliksel (kantitatif) olmak üzere ikiye ayrılır. Niteliksel (kalitatif) yöntemler; delphi yöntemi, yönetici heyeti görüşleri, pazar araştırması olarak üçe ayrılmaktadır.

En gelişmiş zaman serisi olan Box-Jenkins yöntemi, belirli bir teknik değil sadece tahminlemeye bir yaklaşımdır. Box-Jenkins cimrilik (tutumluluk) prensibine dayanır yani zaman serisi verilerinin özelliklerini ortaya koyan en uygun (en az sayıda parametre veya serbestlik derecesini gözö­nünde tutan) bir model kurmayı öngörür.

Bir bağımlı değişkenle birden fazla bağımsız değişkenin ilişkisi arandığında çoklu regresyon analizi kullanılır.

Üstel Düzeltme 0 ile 1 aralığında değişen bir α katsayısı kullanarak hesaplanır.

Hareketli ortalamalar yönteminin çok belirgin bir trend yoksa kullanılması önerilir. Kolaylıkla anlaşılan, hesaplanan ve stabil tahminler üreten bir yöntemdir. Son n adet gözlemin aritmetik ortalamasıdır. Kaç periyodun kullanılacağına deneyimle karar verilmesi gerekir ve genellikle 3 ile 8 arasında seçilir.

Türkiye Elektrik İletim A.Ş.(TEİAŞ) tarafından Türkiye Elektrik Enerjisi 10 yıllık kapasite projeksiyonu (2011-2020) Kasım 2011’de yayınlanmıştır.

Kantitatif yöntemler; Zaman serisi analizi içinde, basit yaklaşımlar, ağırlıklı ve hareketli ortalama, üze düzeltme tekniği ve trend analizi gibi kavramları içerir. Cevap E'dir.

Müşteri davranışları hakkındaki verileri, yüzyüze görüşme ve telefonla görüşme, internet anketleri gibi farklı yöntemlerle toplama pazar araştırmasıdır. Cevap C'dir.

Uzmanlardan oluşan bir grup ile, bu grubun anket yolu ile birbirlerinden bağımsız olarak tahminlemede bulunması RAND Corporation tarafından geliştirilen Delphi yöntemidir. Cevap B'dir.

Bir bağımlı değişkenle birden fazla bağımsız değişkenin ilişkisi arandığında çoklu regresyon analizi kullanılır. Cevap D'dir.

Box-Jenkis, en gelişmiş zaman serisi olan analiz yöntemidir. Belirli bir teknik olmaktan çok tahminlemeye dayalı bir yaklaşımdır. Cevap E'dir.

Aslında kendine yetebilecek düzeyde olan ulusal rezervini stratejik rezerv olarak tutmakta ve devreye sokmamaktadır. Bunun nedeni ise kendi bünyelerinde çok sağlıklı bir talep tahmin yöntemini oluşturmaktan ve kendi ulusal çıkarlarını koruyabilmek içindir. Çünkü dünyada hızla artan enerji talebine karşı, mevcut enerji kaynaklarının giderek azalması ve bunun yanı sıra çevre bilincinin de gelişmesi, enerjinin daha verimli bir şekilde kullanılmasını zorunlu hale getirmiştir. Doğru cevap C'dir.

Yönetmelikte, talep tahminine esas veri seti; ekonomik, sosyal, demografik, iklimsel, çevresel veriler ve tahmin edilmeye çalışılan değişkenin geçmiş değerleri ile talep tahmin modelinin gerektirdiği diğer bölgesel verilerden oluşturulacağı belirtilmektedir. Doğru cevap D'dir.

Biri bağımlı diğeri bağımsız olmak üzere iki değişken arasında nedensellik ilişkisi aranması basit regresyon analizidir. Cevap A'dır.

Ortalama mutlak hata tahminleme doğruluğunun ölçülmesi kriterlerinden biridir. Cevap B'dir.

Tahmin hatası; tahminleme için kullanılan yöntemlerin doğruluğunun ölçülmesi için kullanılan bir kriterdir. Cevap D'dir.

Trend analizinde zaman ve gözlem sonuçları arasında fonksiyonel bir ilişki kurmak esastır. Cevap E'dir.