ENERJİ YÖNETİMİ VE POLİTİKALARI

Enerji yönetim ekipleri, bir kişiden oluşabileceği gibi birinin liderliğinde birden fazla kişiden de oluşabilir. Enerji yönetiminde kilit
kişi enerji yöneticisidir. Enerji yönetim ekibinde görevli kişiler, enerjiyi yönetmenin temel unsurlarını anlamalı ve mevcut kurumsal yapıya iyi bir çalışma programını adapte edebilmelidir. Doğru cevap C'dir.

Bir enerji yönetimi programı uygulanmaya başlanırken göz önüne alınması gereken noktalardan bazıları aşağıda verilmiştir:
• Tüketilen enerjinin parasal değeri nedir?
• Enerji maliyeti toplam maliyetin yüzde kaçıdır?
• Enerji tüketimini ve maliyetini devamlı olarak kim gözden geçirir veya kaydeder veya değerlendirir?
• İşletmenin büyüklüğü ne kadardır? (işçilerin sayısı, bölümler, fiziksel alanı nedir)
• Kaç tane değişik ürün veya hizmet üretilir?
• Kaç tane farklı enerji tüketim ekipmanı vardır?
• Şirketin organizasyon yapısı ve üretim işlemleri nasıldır, şirketin alt birimleri veya farklı sahalarındaki enerji tüketimini izlemek
için ne gibi güçlükler mevcuttur?
• Gerek duyulan cihaz ve ekipmanların maliyeti ne olabilir?
• Enerjiyi izleme ve enerji verimliliğini iyileştirmede rol oynayacak en iyi pozisyonda olan kişi kimdir?
• Enerji tasarruf miktarı ne olabilir?
• Tasarruflar şirketin mevcut kazançları ile nasıl karşılaştırılabilir?

Doğru cevap E'dir.

Enerji Yönetim programını başlatırken iki nokta çok önemlidir. Birincisi üst yönetimin kararı, ikincisi ise programı yürütecek enerji yönetim ekibinin atanmasıdır. Doğru cevap A'dır.

Enerji yönetimi kapsamında, işletme yönetimi adına enerji yönetim ekibi tarafından yerine getirilecek belli başlı görevler şunlardır:
• Enerji yönetimi konusunda hedef ve öncelikleri tanımlayan, işletmenin veya tüzel kişiliğin enerji politikasının taslağını hazırlamak ve yönetimin onayına sunmak,
• Enerji yönetimi faaliyetleri ile ilgili kişileri faaliyetlerden haberdar etmek,
• Tüketim alışkanlıklarının iyileştirilmesine, gereksiz ve bilinçsiz kullanımın önlenmesine yönelik önlemleri ve prosedürleri belirlemek, tanıtımını yapmak ve çalışanların bilgi ve bilinç düzeyini artırıcı eğitim programları düzenlemek,
• Enerji tüketen sistemler, süreçler veya ekipmanlar üzerinde yapılabilecek tadilatları belirlemek ve uygulanmasını sağlamak,
• Etütlerin yapmak veya yaptırmak, verimlilik artırıcı projeler hazırlamak veya hazırlatmak ve uygulanmasını sağlamak,

• Enerji tüketen ekipmanların verimliliklerini izlemek, bakım ve kalibrasyonlarını zamanında yapmak,
• Yönetime sunulmak üzere, enerji ihtiyaçlarının ve verimlilik artırıcı uygulamaların planlarını, bütçe ihtiyaçlarını, fayda ve maliyet
analizlerini hazırlamak,
• Enerji tüketimini ve maliyetlerini izlemek, değerlendirmek ve periyodik raporlar üretmek,
• Enerji tüketimlerini izlemek için ihtiyaç duyulan sayaç ve ölçüm cihazlarını temin etmek, montaj ve kalibrasyonlarını zamanında
yapmak,
• Özgül enerji tüketimini, mal veya hizmet üretimi ile enerji tüketimi ilişkisini, enerji maliyetlerini, işletmenin enerji yoğunluğunu
izlemek ve bunları iyileştirici öneriler hazırlamak,
• Enerji kompozisyonunun değiştirilmesi ve alternatif yakıt kullanımı ile ilgili imkanları araştırmak, çevrenin korunmasına, çevreye
zararlı salımların azaltılmasına ve sınır değerlerin aşılmamasına yönelik önlemleri hazırlayarak bunları uygulamak,
• Enerji ikmal kesintisi durumunda uygulanmak üzere petrol ve doğal gaz kullanımını azaltmaya yönelik alternatif planlar hazırlamak,
• Enerji kullanımına ve enerji yönetimi konusunda yapılan çalışmalara ilişkin, yasalar gereği ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına
verilecek bilgileri hazırlamak ve yönetime sunmak,
• Toplam ve birim ürün veya fayda başına karbondioksit salımlarını ve enerji verimliliği tedbirleri ile azaltılabilecek salım miktarlarını belirlemek.
• Enerji yönetimi sistemlerinin, TS EN ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi-Kullanım Kılavuzu ve Şartlar Standardına uygun şekilde
oluşturulmasını ve işletilmesini sağlamaktır.

Doğru cevap B'dir.

Çalışanlar kurumsal yapının bir parçasıdır ve enerji yönetimi programının en büyük kullanılmamış doğal kaynaklarıdır. Doğru cevap E'dir.

Bir bölümün enerji tüketimini etkileyen parametreler aşağıda liste halinde verilmiştir.
• Ortam sıcaklığı
• Çalışma sıcaklığı
• Ürün tipi
• Çalışma saatleri
• Makina hızı
• Üretim miktarı

Doğru cevap C'dir.

Enerji politikası asgari olarak aşağıdaki hususları kapsamalıdır:
• Hedefler: Ana ve temel standartları içerir. Düşük ilk yatırım maliyeti yerine, kullanım ömrü ve fayda maliyet analizini göz önünde bulundurarak, enerji verimliliğine ve yüksek verimli yeni ekipmanlara destek vermelidir.
• Sorumluluklar: Kurumsal ve idari yapıyı ve enerji yönetim ekibi ve sorumlusu, koordinatörler ile grupların yetkisini belirler.
• Raporlama: Üst yönetim tarafından verilmiş bir talimat olmaksızın, enerji yönetimi ile ilgili raporlama gereksinimlerine diğer
personelin uymasını enerji yönetim ekibinin istemesi genellikle zordur. Enerji politikası bunu oluşturmanın en uygun yoludur.
• Eğitim: Eğitim ihtiyaçları enerji politikası kapsamında ortaya konulmuşsa, bu iş için bütçede gerekli kaynağın ayrılması daha kolay olur. Her türlü eğitim ihtiyaçları enerji politikasında yer almalıdır. 

Doğru cevap A'dır.

Daha fazla enerji tasarrufu potansiyeli belirlenebilmesi için detaylı etütler önemlidir. Dikkate alınabilecek bazı etüt türleri:
• Ayarlama – İşletme – Bakım
• Basınçlı hava sistemleri
• Elektrik motor sistemleri
• Buhar sistemi
• Isıtma, Havalandırma, İklimlendirme sistemleri
• Aydınlatma
• Su
• Çalışanların önerileri

Doğru cevap E'dir.

Eğitim ve Bilinçlendirme Enerji yönetim ekibinin işinin en büyük kısmı işletmedeki kişilere eğitimler verilmesini sağlamaktır. Eğitim faaliyetleri ile enerji yönetiminde ve enerji verimliliğinde önemli faydalar sağlanabilir. Doğru cevap A'dır.

Başarılı enerji yönetimi programlarının gözlemlenmesi sonucunda, başarıya giden ipuçları aşağıda verilmiştir:
• Her zaman bir plan olmalıdır. Organizasyon,araştırmalar, eğitim ve olaylar takvime dökülmüş şekilde stratejik planlama yapılmalıdır. Bunun iki avantajı vardır. Üretken olmayan fikirlerin yaratacağı kesintiyi önler ve takvime göre ayarlanmış olaylar ile programı aktif tutar.
• Enerji yönetimi ile ilgili fikirler ortaya çıkarılmalı ve paylaşılmalıdır. Bir proje herhangi birisi tarafından sahiplenilirse o proje öldürülmüş olur. Şayet ilgili olanlara da görev ve yetki verilirse süreç kolaylaşır.

• Agresif olunmalıdır. Enerji yönetim ekibi, bazı eğitimleri aldıktan sonra, şirket içinde en fazla enerji bilgisine sahip grup olacaktır. Çoğu yönetim kararları, alınan kararın enerji üzerindeki etkisi konusunda fazla bilgiye sahip olunmadan alınır.
• Kanıtlanmış teknolojiler kullanılmalıdır. Bazen yeni teknolojiyi kullanacağım derken geri ödeme süresi kısa olan basit projeler
görülemez hale gelebilir.
• Kazananlarla birlikte olunmalıdır. Elbette herkes enerji programından heyecan duymayacaktır. İyi görünenlerin üst yönetime
raporlama yapmaları sağlanırsa diğerleri de bu yolu izleyecektir.
• Enerji kullanımını azaltmak için ne yapılması gerektiği konusunda makinaları kullananların görüşleri de alınmalı ve onların
fikirlerine yeterince değer verildiği hissettirilmelidir.

Doğru cevap C'dir.

Enerji verimliliği çalışmalarının odak noktası enerji yönetimi kavramıdır. Diğer yönetim faaliyetlerine benzer olarak enerji yönetimi; planlama (1), koordinasyon (2) ve kontrol (3) gibi birbirinden bağımsız olduklarında etkisiz kalabilecek işlevlerin, bir araya gelerek oluşturduğu bir bütündür. Buna göre doğru cevap E seçeneğidir.

Enerji tasarrufu odak noktası olmak üzere enerji tasarrufuna katkıda bulunan enerji yönetiminin önemli bileşenleri; Üst Yönetimin Katkı ve Desteği, Ön Enerji Taraması, Detaylı Enerji Taraması, Eğitim, Sermaye Temini, Uygulama, İzleme-Değerlendirme ve Enerji Muhasebesidir. Buna göre A seçeneğinde verilen bileşen yanlıştır.

Enerji yönetimi ile ilgili seçeneklerde verilen ifadeler şu şekilde olmalıdır;

Buna göre, B seçeneğinde verilen bilgiler doğrudur.

Enerji Yönetiminde Sistem Yapısı bileşenleri; Gözden Geçirme, Enerji Politikası, Planlama, Uygulama, Kontrol İzleme & Ölçüm, Önlem Alma, İç Denetim şeklinde sıralanabilir. C seçeneğinde verilen "Enerji Yönetim Ekibi", Enerji Yönetiminin İdari-Kurumsal Yapısına aittir.

Bir enerji yönetimi programı uygulanmaya başlanırken göz önüne alınması gereken noktalardan bazıları aşağıda verilmiştir:

Tüketilen enerjinin parasal değeri nedir? Enerji maliyeti toplam maliyetin yüzde kaçıdır? Enerji tüketimini ve maliyetini devamlı olarak kim gözden geçirir veya kaydeder veya değerlendirir? İşletmenin büyüklüğü ne kadardır?Kaç tane değişik ürün veya hizmet üretilir? Kaç tane farklı enerji tüketim ekipmanı vardır? Şirketin organizasyon yapısı ve üretim işlemleri nasıldır, şirketin alt birimleri veya farklı sahalarındaki enerji tüketimini izlemek için ne gibi güçlükler mevcuttur? Gerek duyulan cihaz ve ekipmanların maliyeti ne olabilir? Enerjiyi izleme ve enerji verimliliğini iyileştirmede rol oynayacak en iyi pozisyonda olan kişi kimdir? Enerji tasarruf miktarı ne olabilir? Tasarruflar şirketin mevcut kazançları ile nasıl karşılaştırılabilir?

Buna göre, D seçeneği dışındaki seçeneklerde bileşenler yanlış şekilde ifade edilmiştir. Doğru cevap D seçeneğidir.

A, B, C ve D seçeneklerinde verilen özellikler Enerji Yönetim Ekibi (Üyeler)'in sahip olması gereken özelliklerdendir. E seçeneğinde verilen özellik ise işletme yönetimi adına enerji yönetim ekibi tarafından yerine getirilecek belli başlı görevlerden biridir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Çalışanlar kurumsal yapının bir parçasıdır ve enerji yönetimi programının en büyük kullanılmamış doğal kaynaklarıdır. Enerji yönetimi için çalışanların fikirlerine başvuran bir yapı ve yöntem, enerji yönetimi programını daha üretken hale getirir. Çalışanların dahil olduğu bir programın başarı ile uygulanabilmesi için motivasyon çok önemlidir. Motivasyon bir işçinin kendi işine yatırım yapmak istediği fiziksel ve zihinsel enerji olarak tanımlanabilir. Buna göre ifade, A seçeneğinde verilen "motivasyon" ile doldurulmalıdır.

Enerji tüketimi, birçok faktöre bağlı olarak haftadan haftaya veya aydan aya aşağıda belirtildiği gibi değişebilir:
• Spesifik değişkenler
• Kontrol edilebilir değişkenler
Spesifik değişkenler; bir bölümün üretim miktarına göre enerji ihtiyacını belirler. Enerji ihtiyacını hesaplamak için kullanılan standart denklemlerde bu değişkenler kullanılır. Kontrol edilebilir değişkenler ise; işletme uygulamaları, sistem kontrolü, üretim planlaması ve bakım standardı gibi enerji tüketimini en aza indirebilmek için yönetim tarafından planlanan değişkenlerdir. Buna göre doğru cevap B seçeneğinde verilmiştir.

Verilen seçenekler içerisinde Standart Denklem Tipleri içerisinde sayılan tek denklem, A seçeneğindedir. Tip 3 denklemin ifade edildiği A seçeneği doğru cevaptır.

Spesifik Enerji Tüketimi (SET), birim ürün başına kullanılan enerji olarak tanımlanır. Örneğin spesifik değişken, (üretim) ton ile tarif ediliyorsa;
SET= Enerji Tüketimi (Enerji Birimi)/Üretim (Üretim Birimi) olarak ifade edilir. Buna göre doğru cevap E seçeneğinde verilmiştir.