ENERJİ YÖNETİMİ VE POLİTİKALARI

Enerji yönetiminin bileşenleri şunlardır: 

Bir enerji yönetimi programı uygulanmaya başlanırken göz önüne alınması gereken noktalardan bazıları aşağıda verilmiştir:

• Tüketilen enerjinin parasal değeri nedir?
• Enerji maliyeti toplam maliyetin yüzde kaçıdır?
• Enerji tüketimini ve maliyetini devamlı olarak kim gözden geçirir veya kaydeder veya
değerlendirir?
• İşletmenin büyüklüğü ne kadardır? (işçilerin sayısı, bölümler, fiziksel alanı nedir)

• Kaç tane değişik ürün veya hizmet üretilir?
• Kaç tane farklı enerji tüketim ekipmanı vardır?
• Şirketin organizasyon yapısı ve üretim işlemleri nasıldır, şirketin alt birimleri veya farklı sahalarındaki enerji tüketimini izlemek için ne gibi güçlükler mevcuttur?
• Gerek duyulan cihaz ve ekipmanların maliyeti ne olabilir?
• Enerjiyi izleme ve enerji verimliliğini iyileştirmede rol oynayacak en iyi pozisyonda olan kişi kimdir?
• Enerji tasarruf miktarı ne olabilir?
• Tasarruflar şirketin mevcut kazançları ile nasıl karşılaştırılabilir?

Enerji yönetimi sistemlerinin, TS EN ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi-Kullanım Kılavuzu ve Şartlar Standardına uygun şekilde oluşturulmasını ve işletilmesini sağlamaktır.

Koordinatörler, bir ortaklığın tek bir şirketine ait organizasyon yapısındaki enerji yönetim ekibini temsil etmektedir. Bu grup programın çekirdeğidir ve bu gruba üye olmanın temel kriteri enerji ile ilgili olmaktır.

Kontrol edilebilir değişkenler ise; işletme uygulamaları, sistem kontrolü, üretim planlaması ve bakım standardı gibi enerji tüketimini en aza indirebilmek için yönetim tarafından planlanan değişkenlerdir.

Bir bölümün enerji tüketimini etkileyen parametreler aşağıda liste halinde verilmiştir:

• Ortam sıcaklığı
• Çalışma sıcaklığı
• Ürün tipi
• Çalışma saatleri
• Makine hızı
• Üretim miktarı

Dikkate alınabilecek bazı etüt türleri:

• Ayarlama – İşletme – Bakım
• Basınçlı hava sistemleri
• Elektrik motor sistemleri
• Buhar sistemi
• Isıtma, Havalandırma, İklimlendirme
sistemleri
• Aydınlatma
• Su
• Çalışanların önerileri

Başarılı bir enerji yönetimi programının anahtarı “sahiplenme” kelimesinde saklıdır. Sahiplenme, işletmedeki herkese kadar gider. Bir makineyi işleten çalışanlar o makinenin sahibidir.

Enerji verimliliğinin iyileştirilmesi ile enerji talebinin azaltılması ve enerji tasarrufu sağlanması enerjiyi kullanmamak anlamına gelmemelidir. Enerji verimliliği, enerji arz hizmetlerinin azaltılması veya kısıtlanması şeklinde de düşünülmemelidir. Enerji verimliliği, enerjinin gereksiz kullanımını engellemek ve enerji israfını minimum düzeye indirmek veya tamamen ortadan kaldırmak için alınan önlemleri içerir. Bu şekilde, üretici aynı miktardaki mal ve hizmetleri daha az enerji ile üretebilir. Bir diğer deyişle aynı miktar enerji ile daha çok mal ve hizmet üretimi sağlanır.

Enerji yönetimi uygulamaları kapsamında, enerji verimliliği ile ilgili projelerin çoğu çok az bir harcama ile veya hiç harcamasız olarak uygulanabilir. Ancak, bazı projeleri uygulamak için büyük miktarda sermaye yatırımı da gerekebilir. Enerji verimliliği için yapılabilecek yatırımlar da, yapılan diğer yatırımlar gibi (kapasite artırımı, proses ekipmanının modernizasyonu, yeni binalar v.s.) ekonomik açıdan ve aynı esaslara göre değerlendirilmelidir. Genel olarak enerji verimliliği yatırımları mali açıdan diğer yatırımlara göre daha caziptir. Buna göre doğru yanıt D seçeneğidir.

Bir enerji yönetimi programı uygulanmaya başlanırken göz önüne alınması gereken noktalardan
bazıları aşağıda verilmiştir:
• Tüketilen enerjinin parasal değeri nedir?
• Enerji maliyeti toplam maliyetin yüzde kaçıdır?
• Enerji tüketimini ve maliyetini devamlı olarak kim gözden geçirir veya kaydeder veya
değerlendirir?
• İşletmenin büyüklüğü ne kadardır? (işçilerin sayısı, bölümler, fiziksel alanı nedir)
• Kaç tane değişik ürün veya hizmet üretilir?
• Kaç tanefarklıenerji tüketim ekipmanı vardır?
• Şirketin organizasyon yapısı ve üretim işlemleri nasıldır, şirketin alt birimleri veya farklı sahalarındaki enerji tüketimini izlemek için ne gibi güçlükler mevcuttur?
• Gerek duyulan cihaz ve ekipmanların maliyeti ne olabilir?
• Enerjiyi izleme ve enerji verimliliğini iyileştirmede rol oynayacak en iyi pozisyonda olan kişi kimdir?
• Enerji tasarruf miktarı ne olabilir?
• Tasarruflar şirketin mevcut kazançları ile nasıl karşılaştırılabilir?

Buna göre doğru yanıt E seçeneğidir.

Enerji yönetimi kapsamında, işletme yönetimi adına enerji yönetim ekibi tarafından yerine getirilecek belli başlı görevler şunlardır:
• Enerji yönetimi konusunda hedef ve öncelikleri tanımlayan, işletmenin veya tüzel
kişiliğin enerji politikasının taslağını hazırlamak ve yönetimin onayına sunmak,
• Enerji yönetimi faaliyetleri ile ilgili kişileri
faaliyetlerden haberdar etmek,
• Tüketim alışkanlıklarının iyileştirilmesine,
gereksiz ve bilinçsiz kullanımın önlenmesine yönelik önlemleri ve prosedürleri belirlemek, tanıtımını yapmak ve çalışanların
bilgi ve bilinç düzeyini artırıcı eğitim programları düzenlemek,
• Enerji tüketen sistemler, süreçler veya ekipmanlar üzerinde yapılabilecek tadilatları belirlemek ve uygulanmasını sağlamak,
• Etütlerin yapmak veya yaptırmak, verimlilik artırıcı projeler hazırlamak veya hazırlatmak ve uygulanmasını sağlamak,
• Enerji tüketen ekipmanların verimliliklerini izlemek, bakım ve kalibrasyonlarını zamanında yapmak,
• Yönetime sunulmak üzere, enerji ihtiyaçlarının ve verimlilik artırıcı uygulamaların
planlarını, bütçe ihtiyaçlarını, fayda ve maliyet analizlerini hazırlamak,
• Enerji tüketimini ve maliyetlerini izlemek,
değerlendirmek ve periyodik raporlar üretmek,
• Enerji tüketimlerini izlemek için ihtiyaç
duyulan sayaç ve ölçüm cihazlarını temin
etmek, montaj ve kalibrasyonlarını zamanında yapmak,
• Özgül enerji tüketimini, mal veya hizmet
üretimi ile enerji tüketimi ilişkisini, enerji
maliyetlerini, işletmenin enerji yoğunluğunu izlemek ve bunları iyileştirici öneriler
hazırlamak,
• Enerji kompozisyonunun değiştirilmesi ve
alternatif yakıt kullanımı ile ilgili imkanları
araştırmak, çevrenin korunmasına, çevreye zararlı salımların azaltılmasına ve sınır
değerlerin aşılmamasına yönelik önlemleri
hazırlayarak bunları uygulamak,
• Enerji ikmal kesintisi durumunda uygulanmak üzere petrol ve doğal gaz kullanımını
azaltmaya yönelik alternatif planlar hazırlamak,
• Enerji kullanımına ve enerji yönetimi konusunda yapılan çalışmalara ilişkin, yasalar
gereği ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına
verilecek bilgileri hazırlamak ve yönetime
sunmak,
• Toplam ve birim ürün veya fayda başına
karbondioksit salımlarını ve enerji verimliliği tedbirleri ile azaltılabilecek salım miktarlarını belirlemek.
• Enerji yönetimi sistemlerinin, TS EN ISO
50001 Enerji Yönetim Sistemi-Kullanım
Kılavuzu ve Şartlar Standardına uygun şekilde oluşturulmasını ve işletilmesini sağlamaktır.

Buna göre doğru yanıt C seçeneğidir.

Enerji yönetim ekibi sorumlusu da dahil, enerji yönetim ekibinde olması gerekli beceriler şu şekilde sıralanabilir:
• Kullanılan teknolojiyi anlayabilecek yeterli
teknik bilgiye sahip olmak veya bu teknoloji konusunda eğitilebilir olmak.
• Uygulanabilecek olan potansiyel yeni teknolojiyi bilmek.
• Kurumsal yapının oluşumuna yardımcı
olacak, enerji araştırmaları planlayacak, eğitim ihtiyaçlarını belirleyecek ve stratejik bir
enerji yönetimi planı geliştirmeye yardımcı
olacak planlama becerisine sahip olmak.
• Geri ödeme süresi ve ömür boyu maliyet
analizi başta olmak üzere, kullanılan ekonomik değerlendirme sistemlerini bilmek
ve/veya anlamak.
• İyi iletişim ve motivasyon becerilerine sahip
olmak.

Buna göre doğru yanıt E seçeneğidir.

Spesifik değişkenler; bir bölümün üretim miktarına göre enerji ihtiyacını belirler. Enerji ihtiyacını hesaplamak için kullanılan standart denklemlerde bu değişkenler kullanılır. Kontrol edilebilir değişkenler ise; işletme uygulamaları, sistem kontrolü, üretim planlaması ve bakım standardı gibi enerji tüketimini en aza indirebilmek için yönetim tarafından planlanan değişkenlerdir. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Rapor yazmanın amaçları:
• Gerçek enerji tüketimi, üretim verileri ve ilgili değişkenler hakkında bilgi sağlar. Bu da diğer muhasebe işlemleri için de faydalı olabilir.
• Enerji performansının “standart”tan daha iyi veya daha kötü olduğunu gösterir.
• Standart değerlerden sapmanın önemini enerji tüketim veya maliyet rakamları ile göstererek müdahale yerlerindeki öncelikleri saptar.
• Enerji maliyetlerini kontrol edenlere bu bilgileri vererek harekete geçmelerini sağlar.
• Performansları direkt olarak göstermesi için raporlar tablo veya grafiklerle sunulmalıdır. Sonuçlar öyle gösterilmelidir ki; müdahalenin gerektiği yerler derhal belli olmalıdır.

Doğru yanıt C seçeneğidir.

Eğitim birçok kaynaktan ve birçok şekilde sağlanabilir.
• Kendi kendine çalışma: İyi bir kütüphaneye sahip olmayı gerektirir.
• Hizmetiçi eğitim: Ekibin nitelikli bir üyesi tarafından, genellikle enerji yönetim ekibi sorumlusu veya dışarıdan biri tarafından yapılabilir.
• Meslek odaları, bağımsız danışmanlar, meslektaşlar ve üniversiteler gibi kurumlar tarafından önerilen kısa kurslar.
• Yetkili kurum ve kuruluşlar tarafından düzenlenen eğitimler

Buna göre doğru yanıt B seçeneğidir.

Başarılı enerji yönetimi programlarının gözlemlenmesi sonucunda, başarıya giden ipuçları aşağıda verilmiştir:
• Her zaman bir plan olmalıdır. Organizasyon, araştırmalar, eğitim ve olaylar takvime
dökülmüş şekilde stratejik planlama yapılmalıdır. Bunun iki avantajı vardır. Üretken
olmayan fikirlerin yaratacağı kesintiyi önler
ve takvime göre ayarlanmış olaylar ile programı aktif tutar.
• Enerji yönetimi ile ilgili fikirler ortaya çıkarılmalı ve paylaşılmalıdır. Bir proje herhangi birisi tarafından sahiplenilirse o proje öldürülmüş olur. Şayet ilgili olanlara da görev
ve yetki verilirse süreç kolaylaşır.
• Agresif olunmalıdır. Enerji yönetim ekibi,
bazı eğitimleri aldıktan sonra, şirket içinde
en fazla enerji bilgisine sahip grup olacaktır. Çoğu yönetim kararları, alınan kararın
enerji üzerindeki etkisi konusunda fazla bilgiye sahip olunmadan alınır.
• Kanıtlanmış teknolojiler kullanılmalıdır.
Bazen yeni teknolojiyi kullanacağım derken
geri ödeme süresi kısa olan basit projeler
görülemez hale gelebilir.
• Kazananlarla birlikte olunmalıdır. Elbette
herkes enerji programından heyecan duymayacaktır. İyi görünenlerin üst yönetime
raporlama yapmaları sağlanırsa diğerleri de
bu yolu izleyecektir.
• Enerji kullanımını azaltmak için ne yapılması gerektiği konusunda makinaları kullananların görüşleri de alınmalı ve onların
fikirlerine yeterince değer verildiği hissettirilmelidir.

Buna göre doğru yanıt C seçeneğidir.

Bu tür bir programla aşağıdaki öneriler birleştirilebilir:
• Hem içeriden hem de dışarıdan konusunda uzman konuşmacılar seçilmelidir.
• Bu üst yönetimin desteğini almak için bir fırsattır. Üst yönetimdeki bir yönetici açılış
konuşması için çağırılabilir.
• Katılımcılar faaliyetlere dahil edilmeli ve böylece onların programa katkı yapmalarına fırsat verilmelidir. Ayrıca, uygulamaya koyabilecekleri enerji tasarrufuna dair bazı
pratik ipuçları da verilmelidir.
• Profesyonel konuşmacıların davet edilmesiyle seminerlerin kalitesi iyileştirilmelidir.
Teknik olmayan eğlenceli bir yemek, yemek sonrası konuşmacı; program, konuşmacıların taslak konuşma metinlerini, katılımcıların listesini, sunulan her konuya dair bilgiyi ve tüm seminer katılımcılarını bir araya getirmeye yardımcı olacak konuları içeren bir el kitapçığı buna katkı sağlar.
• Program için bir logo geliştirilebilir ve bu kahve fincanları, taşıma çantaları gibi yerlerde bulundurulabilir.

Bu bilgilere göre doğru yanıt D seçeneğidir.