ENERJİ VE ÇEVRE

Fosil yakıtlar, yenilenemez olarak adlandırılan enerji kaynaklarını oluşturmaktadır. Güneş, rüzgâr, hidroelektrik, biyo-kütle, gel-git, jeotermal vb. gibi kaynaklardan elde edilen enerji ise yenilenebilir enerji kaynakları olarak adlandırılmaktadır.

Dönüştürülme özelliklerine göre enerji kaynakları birincil ve ikincil enerji kaynakları olarak da ele alınabilmektedir. İkincil enerji bir diğer enerji biçiminden dönüştürülmüş enerjinin adıdır. Elektrik ikincil enerji kaynakları arasında yer alır.

Bugün dünyamızın ihtiyaç duyduğu enerjisinin çok büyük bir kısmı ise yenilenemez kaynaklardan elde edilmektedir. Bunların en başında ise petrol gelmektedir.

Planlanmış bir faaliyet düzeyinde uygulanan Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) süreçlerinin, ilgili makro politika, program ve planlara da uygulanması düşüncesi ile birlikte Stratejik Çevresel Değerlendirme (SÇD) yaklaşımları ortaya çıkmıştır.

ÇED'in kapsamı daha dar, seçenekleri ve tanımlanmış  etkilerin sayısı daha az, ilgili alan daha dardır. Ayrıca değerlendirmeler sadece, proje düzeyinde ve daha az ayrıntılıdır.

Önleme, işbirliği ve eşgüdüm, entegrasyon, katılım, kirleten öder ve ihtiyat gibi kavramlar çevre hukukunun başlıca ilkeleri olarak kabul edilmektedir.

İçtihat yasa tarafından hüküm belirtilmemiş bir konuda, daha önce bir mahkemede verilen kararın esas alınmasıdır. Çevre kirliliğinin önlenmesi, çevrenin korunması ve iyileştirilmesi ve doğal kaynakların koruma ve kullanım esaslarının belirlenmesi, kabul edilmiş uluslararası anlaşmalar, çevre konusunda verilen yargı kararları, bu yargı kararları sonucunda ortaya çıkan içtihatlar çevre hukukunun kapsamı içinde yer alır.

Çevre yönetiminde yararlanılacak tüzel araçlar yasama, yürütme ve yargı organlarınca alınan bağlayıcı nitelikteki yasal metinlerdir.

İşletmelerin çevreye verdikleri veya verebilecekleri zararların sistematik bir şekilde azaltılması ve ortadan kaldırılabilmesi için geliştirilen yönetim biçimine Çevre Yönetim Sistemi adı verilir. Bu amaca yönelik çevre standartları Uluslararası Standartlar organizasyonu (ISO) tarafından belirlenmektedir.

Letal doz, bir defada ölüm meydana getiren dozdur.

Ekonomik anlamda, farklı yöntemler kullanarak enerji elde edilebilen kaynaklar, enerji kaynakları olarak isimlendirilmekte ve değişik şekillerde sınıflandırılmaktadır. Dünyada milyonlarca yıl önce var olan başta fotosentez yoluyla oluşturulan fosil yakıtlar, yenilenemez olarak adlandırılan enerji kaynaklarını oluşturmaktadır. Diğer taraftan güneş, rüzgâr, hidroelektrik, biyo-kütle, gel-git, jeotermal vb. gibi kaynaklardan elde edilen enerji ise yenilenebilir enerji kaynakları olarak adlandırılmaktadır. Doğru cevap C’dir.

Kullandıkça rezervleri tükenen ve oluşmaları uzun yıllar süren kaynaklara yenilenmez enerji kaynaklarıdır. Doğru cevap B’dir.

Hidroelektirik Santralleri: Bir nehir üzerinde oluşturulan barajlarda biriken suyun gücüyle çalışan jenaratörler aracığıyla elektrik üreten merkezlerdir. Doğru cevap C’dir.

ÇED’de seçenekler daha azdır. Doğru cevap B’dir.

SÇD uygulamalarının etkinliğinin değerlendirilmesi için başlıca performans kriterleri ise başlıcaları ise şöyledir; • Bütünleşiklik • Sürdürülebilirlik • Odaklılık • Hesap Verilebilirlik • Katılımcılık  ve Tekrarlayıcılıktır. Ayrıntılılık performans kriterlerinden biri değildir. Doğru cevap D’dir.