ENERJİ VE ÇEVRE

Tarih boyunca ısıl konforun sağlanması amacıyla konutlarda yalıtım malzemesi kullanıla gelmiştir. Özellikle iklimin sürekli değiştiği kuzey yarım kürede bu konu üzerinde çok emek harcanmıştır. Yalıtım malzemesi olarak başlangıçta yaşam alanlarında bulunan organik yapılar kullanılmıştır. Vahşi hayvanların kürkü, tüyü ile birlikte kurutulmuş ot dahi yazın sıcağın kışın soğuğun etkisini azaltmak için kullanılmıştır.

Malzeme üretim ve işleme tekniklerinin getirdiği yenilikler sonucu tüm bilimsel alanlarda olduğu gibi ısı yalıtım teknolojilerinde de yeni yöntemler geliştirilmiştir. Kuzey Avrupa ülkelerinden Norveç ve İzlanda’da 12. ve 13. yüzyıllarda şömine bacasından kayıp olan ısının bina içinde kullanılmasıyla yapay ısı kaynağı elde etmişlerdir.

Eski çağlarda cam veya iç mimaride süsleme olarak kullanılan fiberglas ise teknolojinin kullanılmaya başlamasıyla 1931 yılında eritilmiş uzun cam içinden yüksek basınçlı buhar püskürtülmesi ile elde edilmiştir.

İkinci dünya savaşı sırasında polistren içerikli malzemeler geliştirilmiştir. Bu malzemenin hafif olması çok katlı binaların üzerini kaplama sırasında bina- nın taşıyıcı elemanlarına getirdiği yükü hafifletmekte ve kolay şekillendirilebilir olması avantaj olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu nedenle çok iyi yalıtım malzemesi olarak bilinir. Günümüzde polistren malzemesinin ekstrüzyon işlemi denen bir yöntemle çekilmesi sonucunda eksrüde polistren köpük ve su buharı ile teması sonucu, ham madde granüllerinin içinde bulunan pentan gazının granülleri şişirmesi ve birbirlerine yapıştırması sonucu üretilen ekspande polistren köpük üretilmektedir.

1970’li yıllarda yaşanan petrol krizi neticesinde tüm dünya enerji verimliliği konusun- da daha duyarlı olmaya başlamıştır. Sonuçta tüm dünya yeni yalıtım malzemeleri hakkındaki araştırmalarına daha da hız vermişler, selüloz endüstrisi artmaya başlamıştır. Kriz aşıldıktan sonra ise doğal yollar ile yalıtım malzemesi üreten firmaların yerine maliyeti daha düşük suni yalıtım malzemesi yapan firmalar ayakta kalmıştır. Üre formaldehit köpük yalıtım malzemesi ise bina endüstrisine 1960’lı yıllarda girmiştir. İnsan ve çevre sağlığı için risk oluşturmasına rağmen 1980’li yıllarda kullanılmaya başlanmıştır.

Cam pamuğu olarak da isimlendirilen bu yalıtım malzemesi silis kumunun eritilerek elyaf haline getirilmesi ile elde edilir. Diğer bir yöntem ise erimiş cam plâtin bir levha üzerine yüksek basınç uygulayarak ince lifler oluşturulmasıdır. Çok ince lifler hâlinde üretilen bu malzeme gerici güçlere karşı olan dayanıklılığını korumanın yanı sıra, bükülebilir niteliktedir. İçersine en çok kuvarsla karıştırılarak kullanılır.

Polistren ham maddesinin, su buharı ile teması sonucu, ham madde granüllerinin içinde bulunan pentan gazının granülleri şişirmesi ve birbirlerine yapıştırması sonucu meydana gelmektedir. Yapısı %1,5-2 polistren ve %98-98,5 hava içeriklidir. Bunun yarı sıra yanmaya karşı direncini artırabilmek için içersine yanmayı önleyici maddeler ilave edilir. Organik bir malzemedir. Binaların ısı yalıtımı yanında, ses yalıtımında, soğuk hava depolarında ve ticari depolarda, hafif prefabrik yapı elemanlarında, dekorasyon ve zemin malzemesi altında kullanılmaktadır.

Kompozit malzeme birbirinden ayrı iki ya da daha fazla malzemenin bir araya getirilmesi ile üretilen malzemedir türüdür. Kompozit malzemeler silikonlandırılmış kalsiyum, alçıtaşı köpüğü ve ahşap yünü olarak üçe ayrılır. Bunların yanı sıra son zamanlarda teknolojinin ilerlemesi ile yeni malzemeler geliştirilmektedir.

Ötrofikasyon: Besinlerin büyümesinde etkili olan azot ve fosfor gibi maddelerin durgun sulu ortamlarda aşırı bitki büyümesine yol açması ve fazla oksijen tüketimi anlamına gelmektedir. Ekosistem etki kategorisi içinde bulunan ve anlamı “durgun su akışının olduğu veya su birikintisinin olduğu göl gibi yerlerde, çeşitli nedenlerle besin maddelerinin büyük oranda çoğalması sonucu aşırı bitki büyümesi ve oksijen miktarının azalması” olarak tanımlanan ötrofikasyon etkisine fosfat (PO4) nitrojen oksit (NO), nitrojen dioksit (NO ), nitratlar ve amonya (NH ) etkisi olduğu belirlenmiştir.

Beşik”, kullanılan hammaddenin çıkarılması ve üretilmesindeki gerekli olan yer ve zamanı, “Mezar” ise ürün ve kullanılan kaynakların doğaya geri döndüğü yer ve zamanı ifade eder.

Cam pamuğu olarak da isimlendirilen bu yalıtım malzemesi silis kumunun eritilerek elyaf haline getirilmesi ile elde edilir. Doğru cevap A'dır.

Taş Yünü, bir inorganik ham madde olan bazalt veya diyabaz taşının 1350°C-1400°C gibi yüksek sıcaklıkta eritilerek elyaf haline getirilmesi ile elde edilen bir malzemedir. Doğru cevap B'dir.

Poliüretan Köpük: Karbon dioksit ve pentan gibi iki ayrı kimyasal malzemenin bir araya getirilmesi ile üretilen organik bir malzemedir. Doğru cevap C'dir.

Yalıtım malzemelerinin Avrupa içindeki kullanımına göre cam yünü ve taş yünü pazarın büyük bir çoğunluğunu elinde tutmaktadır. Buradaki en büyük neden üretim maliyetlerinin düşük olmasıdır. Doğru cevap D'dir.

Ahşap Yünü Kompozit bir yalıtım malzemesidir. Doğru cevap E'dir.

İnorganik malzemeler kendi içinde köpük ve lif tipi olarak ikiye ayrılır. Köpük tipi cam köpüğü, lif tipi ise cam yünü ve taş yünü olarak ayrılır. Doğru cevap A'dır.

Selüloz kullanım ömrü en uzun olan yalıtım malzemesidir. Doğru cevap B'dir.

Plastik geri dönüşümü en zor olan malzemedir. Doğru cevap C'dir.

Doğaya organik olmayan (inorganik) malzeme salınımı yapan en kötü malzeme poliüretandır. Doğru cevap D'dir.

Kompozit malzemeler silikonlandırılmış kalsiyum, alçıtaşı köpüğü ve ahşap yünü olarak üçe ayrılır. Doğru cevap E'dir.