ENERJİ VE ÇEVRE - Deneme Sınavı - 6

Yüzey sıcaklığı 0,1°C arttığında, deniz seviyesi 1cm yükselmektedir.

Çevre kirliliği ortaya çıktığı ortamlara göre hava kirliliği, su kirliliği, toprak kirliliği, olarak ayrılmaktadır. Ayrıca gürültü, ışık ve radyoaktif olmak üzere, etkenin özelliğine göre de tanımlanabilmektedir. Gürültü dışındaki, bu kirlilik çeşitlerine ilişkin ortamlar birbirlerinden etkilenebilirler. Atmosferde toz, duman, gaz, koku ve saf olmayan su buharı şeklinde bulunabilecek kirleticilerin, insanlar ve diğer canlılar ile eşyalara zarar verebilecek miktarlara yükselmesi hava kirliliği, istenmeyen zararlı maddelerin, suyun niteliğini ölçülebilecek oranda bozmalarını sağlayacak miktar ve yoğunlukta suya karışması su kirliliği, toprağın verim gücünü düşürecek, ortalama toprak özelliklerini bozacak her türlü
teknik ve ekolojik baskılar ve olaylar toprak kirliliği, nükleer enerji santralleri, nükleer silah üreten fabrikalar, tıbbi ve çeşitli alanlarda kullanılan radyoaktif madde artıklarının sebep olduğu duruma radyoaktif kirlilik, insanlarda ve hayvanlarda sağlık bakımından geçici bir zaman için veya sürekli olarak zarar meydana getiren sesler ise gürültü kirliliği, yanlış yerde, yanlış miktarda, yanlış yönde ve yanlış zamanda ışık kullanılması ise ışık kirliliği olarak tanımlanabilir. Doğru Cevap E'dir.

Fransa kıyılarında daha önce görülmemiş Gündüz Balığı, ilk kez 1988 yılında Korsika’da ve dört yıl sonra PortCros milli parkında ve hemen ardından da bütün Lion körfezinde görülmüştür.

Uluslararası çevre sorunları bağlamında, iki yapısal olgu söz konusudur. Bunlardan birincisi; ülkesel sınırlar, ikincisi ise; ülkesel sınırlarından bağımsız olarak ekolojinin ilkelerine göre işleyen ekosistemler. Ülke sınırları bir yana, uluslararası hukuk disiplini içerisinde, ekolojinin bütünselliğini önceleyen sınır aşan çevresel etki değerlendirmelerinin yapılmasını gerektirmektedir. Doğru Cevap A'dır.

Dünya çapında kabul gören yaklaşık 40 senaryo üretilmiştir

Çevre yönetimi anlayışında tüm bu mevzuatlar, insan etkinliklerinin gözlemlenmesi, planlanması ve yönetilmesi ile birlikte değerlendirilmelidir. Çevre yönetiminde yararlanılacak tüzel araçlar ; Yasama, yürütme ve yargı organlarınca alınan bağlayıcı nitelikteki yasal metinler. Doğru Cevap B'dir.

Gulf Stream, küresel okyanus dolaşımının bir parçasıdır.

Çevresel faktörlerin belirlenmesi ve bu faktörlerin gerekli kontroller ve önlemler ile denetim altına alınarak çevreye verilen zararın en aza indirilmesini sağlayan bir sistemin oluşturulması amaçlanmaktadır. Bu amaca yönelik olarak işletmelerin çevreye verdikleri veya verebilecekleri zararların sistematik bir şekilde azaltılması ve ortadan kaldırılabilmesi için geliştirilen yönetim biçimine Çevre Yönetim Sistemi adı verilir. Bu amaca yönelik çevre standartları Uluslararası Standartlar Organizasyonu (ISO) tarafından belirlenmektedir. Bu kapsamda güncellenerek gelişmelere paralel seriler olarak hazırlanan ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi, özünde doğal kaynak kullanımının azaltılması, toprağa, suya, havaya verilen zararların minimum düzeye indirilmesini amaçlayan, risk analizleri tabanında kurulan bir yönetim modelidir. Doğru Cevap D'dir.

Sistem, birbiriyle bağlantılı ögelerin, çevreden aldıkları girdiyi işleyerek, hedeflenen çıktılara dönüştürme sürecini ifade etmektedir. Çevresel Bilgi Sistemi ise; çevre konusunda mevcut ya da potansiyel belirsizliği en az düzeye indirmek veya tamamen ortadan kaldırmak için, karar vericiye gereken bilgiyi sağlamak ya da gerekli olan bilgiyi elde etmede kullanılan bilgi sistemleridir. Temel amacı çevresel etkilere ilişkin ihtiyaç duyulan bilgiyi; zamanında, uygun biçimde ve yerde sunmaktır. Çevresel bilgi sistemleri karar verme, işlemlerin kontrolü, problemlerin çözümü ve yeni ürünler veya hizmetler oluşturmada kullanıcıların ihtiyaç duyduğu bilgilerin üretilebilmesine büyük katkı sağlamaktadır. Doğru Cevap B'dir.

Lokal Tosisite: Maddenin biyolojik sistemde temas ettiği yerde meydana getirdiği toksik etki.

Sistemik Toksisite: Toksik maddenin emilimi ve dağılımını gerektiren, temas yerinin uzağında meydana gelen toksik etki.

Ani toksisite: Tek bir temastan sonra hızla oluşan toksik etki.

Gecikmiş Toksisite: Temastan bir süre sonra gözlenen toksik etki.

Doğru Cevap D'dir.

Fosil Yakıt: Bitki ve hayvan kalıntılarının toprak altında oksijensiz ortamda, milyonlarca yıl boyunca çözünmesi ile oluşan yakıtlardır.

Yenilenebilir Enerji Kaynağı: Kullandıkça rezervleri tükenmeyen kaynaklara denir.

Çevresel etki konusunda yapılan değerlendirmelerin temelini ise; her birim enerji üre-timine karşılık gelen kirletici maddelerin etkilerinin belirlenmesi oluşturmaktadır. Bunların belirlenmesinde kullanılan temel kriterler şunlardır:

Özellikleri ve miktarı

Çevrede dağılımları

Çalışanların ve halkın üzerinde yaratacağı sağlık sorunları

Salınım miktarı

Kirliliğin uzun sürede ekosistemler üzerindeki olumsuz etkileri

Enerjinin belirtiğimiz tüm kaynaklardan üretimi, dağıtımı ve kullanımı nedeniyle ortaya çıkacak etmenler; kirleticiler, sera etkisi, insan sağlığı ve emniyet sorunu, partiküller, ağır metaller, afet olasılığı, atık sorunu, görüntü, gürültü ve ışık kirliliği, radyasyon kirliliği, arazi gereksinimi ve doğal yapının bozulması gibi konuların çevrede ortaya çıkarabileceği etkiler bütüncül bir ekolojik yaklaşımla göz önüne alınarak değerlendirilmelidir.

Ulusal Çevre Stratejisi: Ulusal düzeyde bir takım çevresel bilgilerden yola çıkılarak ve analizi yapılarak istenilen sonuca ulaşmak için geliştirilen yol haritasıdır.

Uluslararası alanda kabul gören konulara da atıfta bulunması gereken, Ulusal Çevre Stratejisinin temel ilkelerini şöyle sıralayabiliriz: • Önleme ilkesi • İşbirliği ve eşgüdüm ilkesi • Entegrasyon ilkesi • Kirleten öder ilkesi • Katılım ilkesi • İhtiyat ilkesi • Yerindelik ilkesi • Açıklık ilkesi • Ortak ancak farklılaştırılmış sorun ilkesi • Özen gösterme ilkesi • Kaynağında önleme ilkesi • Bütünleyicilik ilkesi • Baştanbaşalık ilkesi

Çevresel risk analizlerinin ortak amaçları şunlar olmalıdır: • Çevresel risk odaklarını bulmak, • Bunları değerlendirmek, • Önlemleri belirlemek,•  Önlemlerin gerçekleşmesini sağlamaktır.

Çevresel Riskler kısaca şöyle gruplandırılmaktadır:

Gözlemlenemez riskler

Gözlemlenebilir riskler

Kontrol edilemez riskler

Kontrol edilebilir riskler

Enerji üretiminin sürdürülebilir olması için doğada yapılan değişimin hızının, doğanın kendini yenileme hızını aşmaması gerekir. Eğer doğal kaynaklar yenilendiğinden daha hızlı tüketiliyorsa, atıklar doğal parçalanma ve arıtmadan daha hızlı üretiliyorsa “doğal sermaye” eksiliyor demektir.

Kimyasal ya da fiziksel bir etkenin neden olduğu biyolojik zarara veya bir kimyasal maddenin zarar verme kapasitesine toksisite denir.