ENERJİ TASARRUFU

Ülkemizde ve dünyada enerjinin en fazla tüketildiği alanların başında ulaşım gelmektedir. Bu durum Türkiye’de mevcut enerjinin %20 sine karşılık gelirken bu değer Avrupa genelinde %20 ile %30 arasında değişmektedir, Birleşik Devletlerde bu rakam %28 mertebesindedir. Günümüz trendleri göz önüne alınarak yapılan projeksiyonlarda enerji talebinin 2030 yılına kadar en az %30 artması beklenmektedir. Elbette ki bu talebi karşılayacak alternatif çözümler üzerinde durulmakta ve araştırmalar sürdürülmektedir. Dolayısıyla doğru cevap E şıkkıdır.

Asıl olarak kara yolu taşımacılığı, kara üzerinde seyreden bütün taşımacılık tiplerini kapsamakla birlikte, günümüzde kullanım itibari ile kamunun yararına açık olarak belirli bir yönde mucur, asfalt ya da betondan dökülerek inşa edilmiş yol üzerinde gerçekleşen ulaştırma biçimini göstermektedir. Uzun mesafeli taşımacılıkta yüksek maliyetli olmasına karşın, kısa mesafelerde hem maliyet hem de ulaşım anlamında çok daha avantajlı olan karayolu, diğer ulaşım yöntemlerinin kullanılamadığı en uç noktalara ulaşma beceresi ile de vazgeçilmezdir. Karayolu taşıtları motorlu ve motorsuz taşımacılık olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Dolayısıyla doğru cevap A şıkkıdır.

Günümüzde ulaşım, araçların neyin üzerinde seyahat ettiğine bağlı olarak isimlendirilmektedir ve bunlarda ulaşım türlerini oluşturmaktadır. Bunlar başlıca; demiryolu, karayolu, havayolu, denizyolu ve botu hatlarından oluşmaktadır. Gemi ise denizyolu içerisinde yer alan bir aracın adıdır. Dolayısıyla doğru cevap D şıkkıdır.

Türkiye, ulaştırma türlerinin tamamından hem yolcu hem de yük taşınmasında yararlanmaktadır. Her ne kadar ülkedeki ulaştırmanın büyük bir kısmı karayolu tarafından karşılanmakta ise de bu taşıma yükünün diğer ulaştırma tipleri tarafından da paylaşılması ülkenin öncelikli hedefleri arasında yer almaktadır. Bunun en önemli sebeplerinden birincisi ülke genelinde yaşanan trafik sorunu, bir diğer sebepte son zamanlarda enerji tasarrufu ve ülkenin enerji kaynaklarının daha verimli daha etkin biçimde kullanılma ihtiyacıdır. Ulaştırmada tüketilen enerjinin neredeyse tamamının (%99) petrol ürünü olması ve neredeyse bunun tamamının da ithal ediliyor olması bu düşünceyi pekiştiren etmenlerdendir. Dolayısıyla doğru cevap D şıkkıdır.

Ulaşım pastasında en büyük pay sahibi olan karayolunda bunun hangi araçlarla nasıl gerçekleştirildiğine dair detayları TÜİK’in 2015 verilerine bakarak söylemek mümkün olabilmektedir. Buna göre Türkiye’deki toplam araç sayısı belirtilen yıl itibarı ile 19 994 472’dir ve bu araçlarda en büyük pay otomobile (%53,21) ve en düşük pay ise otobüse (%1,09) aittir. Dolayısıyla doğru cevap D şıkkıdır.

Karayolundaki araçların yarısına yakını dizel motorlu iken benzinli araç oranı ile LPG’li araç oranı birbirlerine çok yakındır ve 20 milyona yakın aracın neredeyse tamamı petrol ürünleri kullanmaktadır. Karayolu ulaşımında motorlu taşıtların büyük çoğunluğu otomobillerden oluşmaktadır. Kullanıcıların ya da tüketicilerin öncelikli tercihi LPG’li motorlar olmakta, onu dizel araçlar takip etmektedir. Demiryolu araçlarında ise durum, gene petrol türevi yakıt kullanan motorlardan yanadır. Dolayısıyla doğru cevap D şıkkıdır.

Yakıt ekonomisi, mil ya da km başına tüketilen yakıtın galon ya da litre cinsinden belirtildiği bir ölçü ya da değerlendirme biçimidir. Dolayısıyla doğru cevap B şıkkıdır.

Araçlarda yakıt tasarrufunun sağlanabilmesi ya da başka bir bakış açısıyla daha verimli sürüş (Avrupa’da Eko-sürüş tekniği olarak da adlandırılan) sağlanabilmesi amacıyla; araçların düşük devirle kullanılması, şehir içi seyir hızının 35 ile 95 km/h arasında olması ve araçların rutin bakımlarının yapılması önerilmektedir. Dolayısıyla doğru cevap B şıkkıdır.

Karayolu araçlarının daha verimli çalışabilmesi için uygun olan çalışma koşullarının devamlılığı önemlidir, bu da araçların günlük, haftalık, aylık ve senelik bakımlarının yapılması anlamına gelmektedir. Yakıt sarfiyatının artmaması da motor bakımının tam olarak yapılması ile ilintilidir. Araçların rutin bakımlarında; buji değişimleri (iyi ateşlemenin sağlanabilmesi), yağ değişimi (sürtünme kayıplarının önlenmesi), hava filtre değişimi (iyi ateşlemenin sağlanabilmesi) ve soğutma suyu (motor bloğunun uygun sıcaklıkta çalışabilmesi) başlıklarına dikkat edilmesi önerilmektedir. Bu bakımdan doğru cevap C şıkkıdır.

Toplu taşımada dikkat edilecek hususlar; a) toplu taşımada birim yolcu başına enerji tüketimini azaltabilmenin en birincil koşulu, doğru kapasite kullanımı ve dolayısıyla doğru işletme koşullarıdır. b) Sefer sayıları talebe bağlı olarak organize edilmeli ve araçların boş seyretmelerinin önüne geçilmelidir. c) Toplu taşıma araçlarına ayrılmış şerit ve yol uygulaması yaygınlaştırılmalıdır. d) Verimi daha yüksek motorlar tercih edilerek enerji tasarrufuna destek olunmalıdır. e) Çevre dostu enerji kaynakları kullanan motorlar tercih edilmelidir. f) Toplu taşımacılıkta raylı sistemlerin kullanımı yaygınlaştırılmalı ve teşvik edilmelidir. Dolayısıyla doğru cevap D şıkkıdır.

Ulaştıma Bakanlığının verilerine göre yüzde 88.3 oran ile karayolu yük taşımacılığında paya sahiptir.

Treyler motorsuz taşıma araçlarından dır.

Eko sürüş teknikleri ve yakıt verimli lastikler enerji standartlarının beilirlenmesinde dikkat edilmesi gereken hususlardandır.

Bu handikaplardan kurtulabilmek adına blok tren adı verilen ve trenin tam olarak yüklendikten
sonra son istasyona kadar durmayacağı (ara yükleme boşaltma istasyonlarının olmadığı) bir taşıma
modeli önerilmiştir. Bu yeni modele Blok Tren uygulaması adı verilir.

Demiryolu taşımacılığından dizel kullanımı %83.76 dır.

Toplu taşıma sefer sayısının arttırlması düzgün bir inceleme yapılmadan yapılırsa enerjı tasarrfu yerine bazen israfta getirebilir. Burada önemli olan kavram verimdir.

Seyahat esnasında araçların yüksek devirlerde kullanılması seyir esnasında fazla yakıt kullanımına neden olacaktır, bu nedenle
düşük devirlerde araç kullanımı önemlidir. Bu amaçla uygun vites tercih edilmeli ve benzinli araçlarda 2500 rpm devir ve dizel
araçlarda 2000 rpm devir vites değişimi için sınır olarak görülmelidir.

doğru cevap E şıkkıdır.

Taşıma kapasitesi metroya göre daha az olan ve emsallerinden farklı olarak tek bir rehber yol üzerinde seyahat eden toplu taşıma aracı na monoray denir.