ENERJİ TASARRUFU

Elektrikli ev aletlerinin ev içi elektrik sarfiyatında en önde geleni Elektrik İşleri Etüt İdaresine göre %30’ luk bir payla buzdolaplarıdır. Dolayısıyla buzdolaplarında doğru tercih ve doğru kullanım oldukça önemlidir. Enerji verimi yüksek A sınıfında yer alan buzdolapları tercih edilmelidir. Ev halkının ihtiyacı göz önüne alınarak uygun kapasiteli seçimler yapılmalıdır. Doğru cevap E'dir.

En basit tanımıyla elektrik akımı (I) birim zamanda birim yüzeyden geçen hareketli yük miktarı olarak tanımlanmaktadır ve birimi Amper’ dir. Türkiye’de şehir elektriği olarak 220 V, AC (alternatif akım) kullanılmaktadır. ABD’ de bu değer 110 V’ tur. Evlerde kullandığımız elektrikli ev aletleri şehir şebeke elektriğinin özellikleri göz önüne alınarak oluşturulmuştur. Ülkemizde elektrik eldesinde farklı yollar söz konusudur. Bunlardan en bilineni hidroelektrik santrallerdir. Elektrik enerjisinin eldesi belirli maliyetler getirmekte olduğundan kullanımında gösterilecek uygun davranış ve tutumun ülke ve aile ekonomisine katkıları aşikârdır. Doğru cevap A'dır.

Buzdolapları doğrudan güneş ışığı, kalorifer ya da fırın gibi ısı kaynaklarına maruz bırakılmayacak şekilde konumlandırılmalıdır. Aksi takdirde enerji kaybı fazla olacaktır. Buzdolabı kapakları uzun süre açık bırakılmamalıdır. Temas halinde olan yüksek sıcaklığa sahip nesnelerden daha düşük sıcaklıktaki nesnelere doğru ısı akışı olacaktır. Bundan dolayı buzdolabının iç sıcaklığının daha az enerjiyle kontrol altında tutulabilmesi sıcak yiyecek, içecek ve besin malzemelerinin buzdolabının içine konulmadan önce soğuması beklenmelidir ve özellikle nem oranı yüksek olan besinler ve sıvılar kapalı bir biçimde buzdolabına yerleştirilmelidir. Buzdolabının iç ortamı dışarıdan iyice izole edilmiş olmadır. Buzdolabı içerisinde gereksiz malzeme yer almamalıdır. Çünkü buzdolabı bu malzemeleri soğutmak için de enerji harcamak zorunda kalacaktır. Doğru cevap E'dir.

Günümüzde birçok yeni fonksiyon ilave edilmesiyle birlikte televizyonlar farklı çeşitleriyle birlikte hemen hemen her evde yer almaktadırlar. Eski teknolojiye oranla tüplü olarak adlandırılan televizyonların yerini enerji tüketimi açısından daha uygun olan LED aydınlatmalı televizyonlar almıştır. Bu alanda gelişmeler çok hızlı olduğundan farklı özellikte çevre dostu, enerji tüketimi az olan teknolojilerin üretimi kuvvetle muhtemeldir. Televizyonlarda diğer tüm elektrikli ev aletlerinde olduğu gibi ihtiyaca uygun boyutlarda seçilmelidir. Boyutlar büyüdükçe enerji tüketimi artacaktır. Ayrıca yüksek ses düzeyinde kullanılan televizyonlarda da enerji tüketimini fazla olacaktır. Kullanılmadığı ya ada izlenilmediği zaman kapatılmalıdır. Doğru cevap C'dir.

Son yıllarda evlerde yaygın olarak sınma ve ısıtma amaçlı kullanılan kombilerin kullanımında enerji tasarrufu sağlamak mümkündür. Örneğin çok kısa süreler için kombilerin açılıp kapatılması yerine düşük sıcaklık değerlerinde tutulması, kalorifer peteklerinde biriken gazın tahliye edilmesi, kalorifer peteklerinin temiz ve önünün açık tutulması gibi basit önlemler ısıl verim sağlayacak ve daha düşük elektrik tüketimini teşvik edecektir. Doğru cevap B'dir.

Evlerde en çok elektrik tüketimini buzdolaplarından sonra yaklaşık %28’ lik bir oranla aydınlatma ihtiyaçları takip etmektedir. Doğal ve yapay olmak üzere genel olarak iki başlık altında incelenebilir. Doğal aydınlatmada gün ışığından en etkin şekilde yararlanma söz konusuyken, yapay aydınlatmada farklı türden aydınlatma elemanları söz konusudur. Doğru şekilde aydınlatılmış bir ortam ekonomik açıdan verimliliği arttıracağı gibi insan sağlığı üzerine de başta gözlerimiz olmak üzere olumlu tesirleri olacaktır. Ayrıca ilgili ortamın konfor düzeyini arttıracak ve daha etkin çalışma koşullarının oluşturulmasında rol oynayacaktır. Doğru cevap A'dır.

Enerji tasarrufuna dair tüm eylemlerin merkezinde bireyler vardır. Toplumun enerji kullanımı hususunda bilinçlendirilmesi oldukça önemlidir. Pozitif bilimlerde olası hata faktörlerinden bir tanesi de kullanıcı kaynaklı hatalardır. Dolayısıyla bireylerin enerji kullanımı hususunda bilinçlendirilmesi ve eğitilmesi her şeyden daha önemlidir. Çok yerinde ve çok doğru koşullara sahip olmak bu koşulların uygun şekilde idaresi ile taçlandırılmalıdır. Örneğin odanın çok sıcak olduğunu düşünen bir kişi ısıtıcının veya ısı kaynağı olarak kullanılan cihazın bir kademe düşük konuma alınması yerine kapı ve pencereleri açıyorsa, bu onca birikim ve olanağın enerji bağlamında heba edilmesi anlamına gelecektir. Doğru cevap D'dir.

Son yıllarda artan enerji tüketimine bağlı olarak enerji verimliliği kavramı ön plana çıkan bir unsur olmuştur.

A.B.D. Enerji Bakanlığı tarafından yapılan tanımlamada üretim içindeki paya oranla enerji girdisinin azaltılması ve aynı üretim potansiyeli ve sonuçlarına daha az enerji kullanılarak ulaşılması şeklinde tanımlanmıştır. Benzer şekilde T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından yapılan tanımlamada, yaşam ve hizmet kalitesini düşürmeden birim veya ürün başına enerji tüketiminin azaltılması şeklinde ifade edilmiştir.

%Verim=(Yapılan iş/Harcanan enerji)x%100=(300 J/600 J)x%100=%50

%Verim= (Yapılan iş / Harcanan enerji) x %100

Yapılan iş=(%Verim x Harcanan enerji)/%100

Yapılan iş=(%75 x 200)/%100 = 150 J

Enerjinin etkin kullanımı yaşam kalitesinin düşürülmesi, ortam şartlarının ve ürün standartlarının kötüleştirilmesi anlamını taşımaz. Örneğin, enerji tüketimi çok oluyor diye bir yemeği az pişirmek, çok elektrik sarfiyatı oluyor diye karanlıkta veya çok az ışık altında yürümek, yaşam standartlarını, insan ruh ve beden sağlığını olumsuz yönde etkileyeceğinden enerji yönetiminde kabul gören davranışlar arasında değildir. Bununla birlikte istenen sonuca giden yolda ihtiyaçtan fazlasının tüketilmemesi anlamını taşımaktadır.

Bir ev içerisinde bir odanın ya da antrenin aydınlatılmasında ihtiyaç nispetinde bir aydınlatma veya ışık kaynağı seçilmesi, yine evlerde muhtelif bölümlerde uygun sıcaklık değerlerinde ısıtma ya da soğutma kullanılması enerjinin doğru bir biçimde kullanılması anlamını taşıyacaktır. Elektrikli ev aletleri alırken enerji tüketim performansı göz ardı edilerek daha ucuz olan aletlerin tercih edilmesi başlangıçta ekonomik bir tercih olarak görülse de bu durum elektrik faturalarına yüksek maliyet olarak yansıyacağından uzun dönem etkiler genellikle beklendiği gibi olmaz.

Avrupa Birliği ev aletleriyle ilgili enerji verimliliğini arttırmak amacıyla 1994 yılında bir direktif yayımlamış olup, bu bağlamda bazı ev aletleriyle ilgili enerji endeksleri tanımlamıştır. Özellikle soğutucu türü aletlerde getirilen minimum standartlar enerji verimliliğinde olumlu sonuçlar doğurmuştur. Düşük enerji tüketimine sahip cihazların pazar payında artış gözlemlenmiştir.

Alınacak alet, güvenli ve dayanıklı olmalı, garanti belgesi olmalı ve CE işareti taşımalıdır. CE işareti alınacak ürünün bu husustaki yönetmeliklerle ilgili gereksinimleri karşıladığı anlamını taşımaktadır.

Fakat maalesef enerji kullanımında kaygı duyulması gereken tek unsur verim değildir. Renklerin insan duyuları ve psikolojisi üzerinde de farklı etkileri söz konusudur. Bu noktada kaş yaparken göz çıkarmamak gerekir. Yani verimli bir aydınlatma ve dolayısıyla etkin enerji kullanımı insan sağlığından bağımsız olarak düşünülemez. Mekanlarda renklerin duyular üzerine yaptıkları çağrışımların göz önüne alınarak seçilmesi daha uygundur.

Enerji tasarrufuna dair tüm eylemlerin merkezinde bireyler vardır. Toplumun enerji kullanımı hususunda bilinçlendirilmesi oldukça önemlidir. Pozitif bilimlerde olası hata faktörlerinden bir tanesi de kullanıcı kaynaklı hatalardır. Dolayısıyla bireylerin enerji kullanımı hususunda bilinçlendirilmesi ve eğitilmesi her şeyden daha önemlidir. Çok yerinde ve çok doğru koşullara sahip olmak bu koşulların uygun şekilde idaresi ile taçlandırılmalıdır.

Enerji genel olarak çok geniş bir tanımlama yelpazesine sahip olmakla birlikte, Fizik’ te iş yapabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır. Enerjinin birimi Joule (J) ile verilir ve skaler bir büyüklüktür.

Enerji kaynakları genel olarak yenilenebilen ve yenilenemeyen enerji kaynakları olarak iki grupta toplanmıştır.
Örneğin rüzgar enerjisi yenilenebilir bir kaynak iken, petrol ve doğal gaz yenilenemeyen enerji kaynakları arasında yer almaktadır.