ENERJİ TASARRUFU

Su buharı, karbondioksit ve metan gibi bazı gazlar atmosferde sera etkisine neden olan gazlardır. Güneş tarafından yeryüzüne düşen ışınlar atmosferin çeşitli bileşenleri tarafından ya yansıtılır ya emilir ya da herhangi bir etkileşim gözlenmez.  Bununla birlikte yeryüzünden yansıyan belirli başlı bazı ışınlar atmosferdeki sera gazları tarafından tutularak dünyamızın ısınmasına katkıda bulunurlar. Yani sözü edilen bu gazlar ışınları adeta bir sera gibi hapsedip doğrudan uzaya geri dönmelerine engel olurlar. Aslında bu istenen bir durumdur. Şayet dünyamızda dengeli bir sera etkisi olmasaydı yeryüzünde ortalama sıcaklık değerleri çok düşük olacak ve canlı hayatını tehdit edecek noktalara ulaşacaktı. Bununla birlikte, sera gazlarının da atmosferde aşırı miktarda birikmesi yeryüzünün ortalama sıcaklığını arttırıcı bir etki yapacaktır

Evlerde en çok elektrik tüketimini buzdolaplarından sonra yaklaşık %28’ lik bir oranla aydınlatma ihtiyaçları takip etmektedir.

Doğal aydınlatmada gün ışığından en etkin şekilde yararlanma söz konusuyken, yapay aydınlatmada farklı türden aydınlatma elemanları söz konusudur. Doğru şekilde aydınlatılmış bir ortam ekonomik açıdan verimliliği arttıracağı gibi insan sağlığı üzerine de başta gözlerimiz olmak üzere olumlu tesirleri olacaktır. Aydınlatmanın daha tasarruflu gerçekleşebilmesi önemlidir ve basit önlemlerle fark yaratmak mümkündür. Örneğin akkor lambalar yerine tercih edilecek olan floresan lambalar enerji tasarrufunda önemli rol oynayacaktır. Akkor flamanlı lambalar floresanla lambalara göre daha kısa ömürlüdürler ve daha fazla ısınırlar.

Farkı türden kapalı ortamların aydınlatma hesapları için belirli yaklaşımlar söz konusudur. k oda indeksi a ve b odanın eni ve boyu, h ise ışık kaynağının çalışma düzlemine olan uzaklığıdır. Yine a, b ve h metre cinsinden ifadeler olup k ise boyutsuzdur. Tavan, duvar ve zemin satırında yer alan ifadeler yansıma katsayılarını ifade etmektedir.

Her rengin yansıma faktörü farklıdır. Beyaz rengin yansıma faktörü 0,80’dir.

Her rengin yansıma faktörü farklıdır.

Çamaşır makinelerinde elektrik enerjisinin yaklaşık olarak %90’ı suyu ısıtmak için harcanmaktadır. Bu bağlamda, örneğin tam dolu olmayan bir bulaşık veya çamaşır makinasının çalıştırılması temizlik işlemi esnasında makine tarafından gereğinden fazla suyun ısıtılması anlamına gelecek ve bu durum doğrudan su israfı ve dolaylı yoldan enerji israfına neden olacaktır. Örneğin çok kısa süreler için kombilerin açılıp kapatılması yerine düşük sıcaklık değerlerinde tutulması düşük elektrik tüketimini teşvik edecektir. Örneğin odanın çok sıcak olduğunu düşünen bir kişi ısıtıcının veya ısı kaynağı olarak kullanılan cihazın bir kademe düşük konuma alınması yerine kapı ve pencereleri açıyorsa, bu onca birikim ve olanağın enerji bağlamında heba edilmesi anlamına gelecektir. Ayrıca yüksek ses düzeyinde kullanılan televizyonlarda da enerji tüketimini fazla olacaktır.

Özellikle çamaşır makinelerinde gerekmedikçe yıkama sıcaklığı yüksek tutulmamalıdır. Yeni nesil çamaşır makinelerinde kurutma sistemleri de mevcuttur fakat kurutma enerji maliyetini oldukça arttıracağından mümkünse geleneksel yöntemlerle kurutma tercih edilmelidir. Odalarda ve aydınlatmanın gerekli olduğu muhtelif mekanlarda açık tonda renk kullanımı enerji tasarrufu sağlayacaktır. Televizyonların boyutlar büyüdükçe enerji tüketimi artacaktır. Saç kurutma makinelerinde saçımızın nemi ve suyu bir havlu yardımıyla iyice alındıktan sonra saç kurutma işlemine geçilmelidir. Bu şekilde saçımız daha kısa sürede kurutulabilecek ve enerji sarfiyatı en aza inmiş olacaktır.

Enerji genel olarak çok geniş bir tanımlama yelpazesine sahip olmakla birlikte, Fizik’ te iş yapabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır. Enerjinin birimi Joule (J) ile verilir ve skaler bir büyüklüktür. Dolayısıyla doğru cevap C'dir.

Enerjinin dışında tanımlanması gereken bir diğer kavram ise güçtür. Genel olarak birim zamanda harcanan enerji miktarına güç denmektedir. Birimi Watt (W) ile ve dolayısıyla Joule/saniye ile temsil edilir. Tüketilen enerji ve güç arasındaki ilişki;

Harcanan Enerji = güç x zaman ile verilir. 

Bir haftada ampulün açık kalma süresi 24 saat x 7= 168 saat

168 saatlik zaman zarfında ampul tarafından harcanan enerji;

Harcanan enerji=100 x 168= 16800 Wh= 16,8 kWh

1kWh’ lik tüketim 75 kuruş olduğuna göre 16,8 kWh’ lik tüketim;

Tüketim bedeli= 16,8 x 75= 1260 kuruş= 12 tl 60 kr 

Doğru cevap C'dir.

Enerjinin etkin kullanımı yaşam kalitesinin düşürülmesi, ortam şartlarının ve ürün standartlarının kötüleştirilmesi anlamını taşımaz. Örneğin, enerji tüketimi çok oluyor diye bir yemeği az pişirmek, çok elektrik sarfiyatı oluyor diye karanlıkta veya çok az ışık altında yürümek, yaşam standartlarını, insan ruh ve beden sağlığını olumsuz yönde etkileyeceğinden enerji yönetiminde kabul gören davranışlar arasında değildir. Bununla birlikte istenen sonuca giden yolda ihtiyaçtan fazlasının tüketilmemesi anlamını taşımaktadır. Bu bağlamda yaşam alanımız olan ve gelişen teknolojik unsurlar göz önüne alındığında aynı zamanda bir kültürel faaliyet alanı özelliği kazanan evlerimizde bilinçli bir yaklaşımla enerjinin kontrollü tüketimi mümkündür. Doğru cevap B'dir.

Genellikle bu tür cihazlar enerji tüketim durumlarına bağlı olarak A, B, C, D, E, F ve G harflerle temsil edilecek şekilde sınıflandırılmıştır. Bunlardan A harfi ile temsil dilen grup en düşük enerji tüketimini ifade eder. Enerji verimi yüksek A sınıfında yer alan beyaz eşyalar tercih edilmelidir. Doğru cevap A'dır.

Su buharı (H2O), karbondioksit (CO2), diazot monoksit (N2O), metan (CH4), ozon (O3) başlıca sera gazlarındandır. Bu tür gazların atmosferde aşırı miktarda birikmesi yeryüzünün ortalama sıcaklığını arttırıcı etki yapacağından istenmeyen bir durumdur. Doğru cevap E'dir.

Bir takım basit önlemlerle ocaklarda enerji tasarrufunu arttırmak mümkündür. Örneğin tüketilecek miktardan fazla yiyecek ve içecek ocaklarda ısıtılmamalıdır. Ayrıca pişirme veya ısıtma esnasında yemek kaplarının kapağı kapalı tutulmalıdır. Çamaşır ve bulaşık makinaları evlerdeki elektrik tüketiminde %7’ lik dilimlere sahiptirler. Her iki alet için de enerji verimliliği yüksek olanlar tercih edilmelidir. Bu aletler tam doldurulmadan kullanılmamalıdırlar. Dolayısıyla enerji verimliliği yüksek bir fırın için yıllık tasarruf edilen enerji miktarı oldukça yüksek olacaktır. Elektrikli fırınlarda pişirme esnasında ısı kaybına neden olacağı için fırının kapağı gerekmedikçe açılmamalıdır. Enerji verimliliği yüksek olan ütü ve ısıtıcılar tercih edilmelidir. Ütülerde yüksek buhar kapasiteli, termostatlı ve kurulu gücü daha az olan aletleri tercih etmenin enerji tüketimine olumlu yansımaları olacaktır. Özellikle ütü yaparken giysiler önceden ütülemeye hazır halde bulundurulmalıdırlar. Doğru cevap D'dir.

Çamaşır makinelerinde elektrik enerjisinin yaklaşık olarak %90’ı suyu ısıtmak için harcanmaktadır. Bu bağlamda, örneğin tam dolu olmayan bir bulaşık veya çamaşır makinasının çalıştırılması temizlik işlemi esnasında makine tarafından gereğinden fazla suyun ısıtılması anlamına gelecek ve bu durum doğrudan su israfı ve dolaylı yoldan enerji israfına neden olacaktır. Odanın çok sıcak olduğunu düşünen bir kişi ısıtıcının veya ısı kaynağı olarak kullanılan cihazın bir kademe düşük konuma alınması yerine kapı ve pencereleri açıyorsa, bu onca birikim ve olanağın enerji bağlamında heba edilmesi anlamına gelecektir. Birçok evde buzdolapları adeta bir kiler gibi doldurulmakta gerekli gereksiz birçok ürün hatta araç gereç ve bazen de boş tencere, tava gibi ev gereçleri buzdolaplarında gereksiz yere tutulmaktadır. Bu durum dolaylı bir biçimde enerji giderlerine olumsuz yansıyacak unsurlar arasındadır. Her cihazın etkin olarak çalışma ve kullanım koşulları mevcuttur. Elektrikli ev aletlerini amacına yönelik kullanmak hem insan sağlığını tehdit eden unsurların önüne geçecek hem de kullanılan alet uzun ömürlü olacaktır. Doğru cevap D'dir.

Buzdolapları 7 gün 24 saat çalışması gereken elektrikli ev aletlerindendir. Dolayısıyla elektrik sarfiyatı diğer elektrikli ev aletlerine kıyasla daha fazladır. Elektrikli ev aletlerinin ev içi elektrik sarfiyatında en önde geleni Elektrik İşleri Etüt İdaresine göre %30’ luk bir payla buzdolaplarıdır. Dolayısıyla buzdolaplarında doğru tercih ve doğru kullanım oldukça önemlidir.

Su bir bakıma hayat kaynağımızdır. Doğrudan enerji kullanımını çağrıştırmasa da evimizde kullandığımız sudan yapacağımız tasarruf bir anlamda enerji tasarrufudur. Çamaşır makinelerinde elektrik enerjisinin yaklaşık olarak %90’ı suyu ısıtmak için harcanmaktadır. Bu bağlamda, örneğin tam dolu olmayan bir bulaşık veya çamaşır makinasının çalıştırılması temizlik işlemi esnasında makine tarafından gereğinden fazla suyun ısıtılması anlamına gelecek ve bu durum doğrudan su israfı ve dolaylı yoldan enerji israfına neden olacaktır. Evlerde musluklarda veya banyoda yaygın olarak kullanılan sıcak su şayet tesisatın muhtelif yerlerinde sızıntı varsa benzer şekilde enerji israfına neden olacaktır. suyun etkin tüketimini teşvik amacıyla sensör kontrollü elektrik kullanımı özellikle musluklarda doğrudan tüketim esnasında su tasarrufu sağlayacaktır. Doğru cevap E'dir.

Su bir bakıma hayat kaynağımızdır. Yeryüzündeki suların yaklaşık %3 tatlı sulardan oluşmakta olup, %97’ si ise okyanus ve deniz sularından ibarettir. Doğru cevap E'dir.

Enerji kaynakları genel olarak yenilenebilen ve yenilenemeyen enerji kaynakları olarak iki grupta toplanmıştır. Örneğin rüzgar enerjisi yenilenebilir bir kaynak iken, petrol ve doğal gaz yenilenemeyen enerji kaynakları arasında yer almaktadır. Doğru cevap B'dir.

Enerjinin etkin kullanımı yaşam kalitesinin düşürülmesi, ortam şartlarının ve ürün standartlarının kötüleştirilmesi anlamını taşımaz. Örneğin, enerji tüketimi çok oluyor diye bir yemeği az pişirmek, çok elektrik sarfiyatı oluyor diye karanlıkta veya çok az ışık altında yürümek, yaşam standartlarını, insan ruh ve beden sağlığını olumsuz yönde etkileyeceğinden enerji yönetiminde kabul gören davranışlar arasında değildir. Bununla birlikte istenen sonuca giden yolda ihtiyaçtan fazlasının tüketilmemesi anlamını taşımaktadır. Doğru cevap C'dir.