ENERJİ TASARRUFU

Ülkelerin enerji yoğunluğu da çevre açısından önemli bir faktör olarak ortaya çıkmaktadır. Enerji yoğunluğu küresel ısınmaya neden olan sera gazı açısından da çok önemlidir. Sera gazı, karbondioksit emisyonu ile enerji yoğunluğu arasında güçlü bir ilişki vardır. Ülkenin ekonomik büyümesi sağlanırken bunun karbon emisyonu üzerindeki etkisi de değerlendirilmelidir. Özellikle enerji yoğun sektörlerde yapılacak enerji tasarrufu çalışmaları, karbondioksit emisyonunu azaltacağından sonuçta enerji yoğunluğunu da düşürecektir.

Uzun yıllar boyunca karbon yoğun enerji kullanarak ve enerji tasarrufu olanakları değerlendirilmeyerek
küresel ısınma bugünkü noktaya kadar
gelmiştir. Bunun olumsuz etkileri giderek daha da artmaktadır. Atmosfere atılan sera gazındaki karbondioksitin bozunma süresi 150 yıla kadar çıkmaktadır. Bugünden önlemler alınsa dahi etkileri ancak yıllar sonra görülecektir. Ülkenin sanayisi bir anda kapatılamayacağına göre mevcut üretimi
aksatmadan yapılacak enerji tasarrufu çalışmaları karbon emisyonunu ciddi oranda azaltabilecektir.

Küresel ısınmanın olumsuz etkileri sel, kuraklık, sıcaklık, hava dalgası, fırtına gibi doğal afetlerle artık daha sık görülmektedir.

Ülkemizde sanayide kullanılan enerjinin yaklaşık olarak % 60’ı demir-çelik, çimento, cam, seramik sanayinde kullanılmaktadır. Kyoto Protokolü’nün de devreye girmesinden sonra sera gazı, karbondioksit azaltılmasıyla ilgili yapılması gereken çalışmalarda enerji yoğun sanayi sektörleri öncelikli olarak değerlendirmeye
alınmalıdır. Tüm sanayi sektörleri içerisinde en yüksek enerji yoğunluğuna sahip sanayi sektörü ise demir-çelik ve çimentodur.

Sanayi sektörü ülkemizde nihai enerji tüketimi içerisinde % 36’lık paya sahiptir. Toplam elektrik enerjisi tüketiminin de % 55’i sanayi tarafından tüketilmektedir. Sanayinin % 36 olan bu payının 2020’de % 56 olması beklenmektedir.

Enerji tasarrufuna yönelik olarak yapılabilecek ana çalışma başlıkları olarak şunlar belirtilebilir: • Elektrik enerjisi, • Isı enerjisi, • Mekanik enerji, • Proses enerjisi, • Madde geri kazanımı.

Elektrik motorlarının bakımlarının yapılması, elektrik motorlarının seçiminin optimum tasarım değerlerinde yapılması ve optimum şartlarda çalıştırılması gerekmektedir. Elektrik motorları düşük gerilimle çalıştırılırlarsa daha fazla akım geçirirler ve ısınırlar. Bu durum ömürlerinin kısalmasına, motor kayıplarının artmasına neden olur. Yüksek gerilimde çalışan motorların verimleri de düşer. Özellikle elektrik motorlarının yüksek kapasiteli seçilmesinden kaynaklanan fazla enerji tüketimi dikkate alınabilecek noktalardan birisidir. Sanayide kullanılan elektrik motorlarının emniyetli olmak adına yüksek kapasiteli seçilmesi elektrik motorlarının yıllar ve yıllar boyu düşük kapasiteli çalıştırılmaları anlamına gelmektedir. Bu tür durumda ya elektrik motoru daha düşük güçlü bir motorla değiştirilmeli ya da ünitenin kapasitesi artırılmalıdır. Farklı kapasitelerde çalışması gereken ünitelerin elektrik motorları ise frekans konvertörlü olarak seçilmelidir.

Bu düşme kömürün öğütülmesi ve sınıflandırılması, kendiliğinden sinterleşme olayının gerçekleşmesi, fuel-oil püskürtme, yüksek basınçta çalışma, yeni büyük yüksek fırınların yapımı, sıcak proses havası sıcaklığının 1200°C’ye yükseltilmesi ve bu havanın neminin düşürülmesi gibi teknolojik gelişmeler yardımıyla sağlanmıştır.

Cam sanayisinde enerji ekonomisi amacıyla başlıca şu yollar önerilmektedir: Cam sanayisinde enerji ekonomisi amacıyla başlıca şu yollar önerilmektedir: Fırın izolasyonu,Bacadan atılan atık sıcak gazdan yararlanma,Atık ısı kazanı kullanımı, Bina ısıtılması ve sıcak su elde edilmesi,Elektrik enerjisi üretilmesi,Yakma havasının ön ısıtılması,Oksijenle zenginleştirilmiş hava kullanımıdır.

Doğada genel olarak bilinen 5 doğal çevrim vardır. Bunlar; su, karbon, azot, kükürt ve oksijendir. Bunların içinde en önemlisi su çevrimidir.

Aşağıdaki grafikte görüldüğü üzere kişi başına enerji tüketiminin en fazla olduğu ülke ABD  dir

Enerji tasarrufuna yönelik olarak yapılabilecek ana çalışma başlıkları olarak şunlar belirtilebilir
• Elektrik enerjisi,
• Isı enerjisi,
• Mekanik enerji,
• Proses enerjisi,
• Madde geri kazanımı

Nükleer enerji bu başlıklar arasında yer almaz.

Sanayide mekanik enerji tasarrufunun yapılabileceği başlıca alanlar; pompalar, vantilatörler ve
basınçlı hava devreleridir. Doğru cevap "hepsi" dir.

I.    Enerji verimli elektrik motorları kullanmak

II.   Hava kompresöründen ısı geri kazanmak

III.  Tesis güç faktörünü optimize etmek

alanalrında yapılan çalışmalar ile enerjı verimliliği arttırılabilinir.

Proses enerjisinden tasarrufta, proses sonunda
atılan atık ısıdan yararlanma çalışmaları anlaşılmaktadır. Atık ısıdan yararlanma çalışmalarında şu
başlıklar ortaya çıkmaktadır:

 Isı boruları,
Sıvı akışkanlı indirekt ısı değiştiricileri,
Gaz kullanan ısı değiştiricileri,

 Döner tip rejeneratörler,
• Levha tip ısı değiştiricileri,
• Ekonomizörler,
• Atık ısı kazanları,
• Isı pompaları.

Doğada genel olarak bilinen 5 doğal çevrim vardır. Bunlar; su, karbon, azot, kükürt ve oksijendir.

Demir-çelik sanayinde yapılan bir çalışmada kupol fırınlarından çıkan gazdan yararlanılarak elektrik
üretimi ve şehir ısıtması gerçekleştirilmiştir.

Sanayiden kaynaklanan hava kirliliğinin önlenmesinde dikkate
Alınacak Bazı Noktalar

olarak sıranlandırılabilinir.