ENERJİ TASARRUFU

Enerji yoğunluğu dünya ortalaması 0,29 TEP/bin $, AB ülkelerinde 0,09~0,20 TEP/bin $ arasında iken ülkemizde bu değer 0,38 TEP/bin $ mertebelerindedir. Dünyadaki ülkeler arasında enerji yoğunluğu açısından en iyi durumdaki ülke Japonya’dır.

Soruda verilenlerin sektörel bazda ortalama enerji yoğunluğu değerleri aşağıdaki gibidir;
• Çimento: 3,09
• Demir-çelik: 2,54
• Gübre: 0,96
• Cam: 0,87
• Tekstil: 0,20

Uzun yıllar boyunca karbon yoğun enerji kullanarak ve enerji tasarrufu olanakları değerlendirilmeyerek küresel ısınma bugünkü noktaya kadar gelmiştir. Bunun olumsuz etkileri giderek daha da artmaktadır. Küresel ısınmanın olumsuz etkileri sel, kuraklık, sıcaklık, hava dalgası, fırtına gibi doğal afetlerle artık daha sık görülmektedir. Karbon emisyonu azaltılmadığı sürece doğal afetler daha sık periyotlarla yaşanmaya devam edilecektir.

Sanayi sektörünün hızla büyümesi ile sanayideki enerji tüketimi ciddi bir artış eğilimi göstermektedir. Enerji kullanımı sonuç olarak çevreye olan salınımların da gittikçe artmasını ortaya çıkarmaktadır. Tüm bunlar dünyamız üzerinde olumsuz bir etki bırakmaktadır.

Sanayide kullanılabilecek enerji verimliliğini iyileştirme olanaklarından ‘Proses aydınlatmasında floresan ve cıva buharlı lambaları, yüksek basınçlı sodyum lambalarla değişme’ açıklaması 'Enerji verimli ışık kaynakları kullanmak' önlemine aittir.

Sanayide, yakma havasını ön ısıtma önlemini kullanarak; reküperatörlerin kullanılmasıyla büyük miktarda enerji tasarrufu sağlanır.

Tesis güç faktörünü optimize ederek: İşletme tarife yapısına ve güç faktörüne göre güç faktörü iyileştirmesi ile tasarruflara ulaşılabilir.

Enerji tasarrufuna yönelik olarak yapılabilecek ana çalış­ma başlıkları olarak şunlar belirtilebilir:
• Elektrik enerjisi,
• Isı enerjisi,
• Mekanik enerji,
• Proses enerjisi,
• Madde geri kazanımı.

Cam endüstrisi gibi atık sıcak gazın çok yüksek ol­duğu sektörlerde dışarıya atılan enerji miktarı da sıcaklık ve debiyle orantılı olarak artmaktadır. Yan­ma olayında ayrıca tam yanmayı sağlamak üzere bir miktar da fazla hava verilmektedir. Buna da fazla hava denilmektedir. % 10 hava fazlalık katsayısı ile ve normal hava kullanıldığında bacadan atılan gazın enerjisinin yakıt eşdeğeri 2000 kg fuel-oil/ gün’dür. Yakıt eşdeğeri, atılan gazın enerjisinin geri kazanılması durumu için hesaplanan enerji değeri­ne karşılık gelecek yakıt miktarıdır.

Doğal çevrenin düzenlediği sistemde yaşamın işleyişi ile atmosfere, sulara ve toprağa; gaz, toz ve aerosol şeklinde emisyon salınımı gerçekleştirilir. Aerosol, bir katının veya bir sıvının gaz ortamı içerisinde dağılmasıdır.

Yer seçiminin uygunluğu, çevre açısından önemli noktalardan birisidir. Sanayi kuruluşlarının
yer seçiminde genellikle ekonomik kriterler göz önüne alınmaktadır. Sanayi kuruluşları yer seçimini yaparken çevreye uyum ve kirlilik kontrolü açısından değerlendirmelere gereken önemi vermeyebilmektedirler. Bu konudaki eksikliğin giderilmesi için uygulanmakta olan Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) çalışmalarının uygulanmasına etkin bir şekilde devam edilmesi yararlı olacaktır. ÇED, belirli bir proje veya gelişmenin, çevre üzerindeki önemli etkilerinin belirlendiği bir süreçtir. Bu süreç, kendi başına bir karar verme süreci değildir;
karar verme süreci ile birlikte gelişen ve onu destekleyen bir süreçtir. Yeni proje ve gelişmelerin çevreye olabilecek sürekli veya geçici potansiyel etkilerinin sosyal sonuçlarını ve alternatif çözümlerini de içine alacak şekilde analizi ve değerlendirilmesidir.

Enerji yoğunluğu, yıllık gayrisafi milli hasıla başına, yıllık olarak tüketilen birincil enerji miktarı olarak tanımlanmaktadır.

Kyoto Protokolü küresel ısınma ve iklim değişikliği konusunda mücadeleyi sağlamaya yönelik imzalanmış uluslararası anlaşmadır.

Sanayide enerji tüketiminde kullanılan karşılaştırma kriterlerinden birisi de ton üretim başına enerji tüketimi olarak tanımlanan özgül enerji tüketimidir.

Enerji tasarrufuna yönelik olarak yapılabilecek ana çalışma başlıkları olarak şunlar belirtilebilir:
• Elektrik enerjisi,
• Isı enerjisi,
• Mekanik enerji,
• Proses enerjisi,
• Madde geri kazanımı.

Madde geri kazanımı kavramı ile sanayi tesislerindeki çeşitli atık ve proses sularının fiziksel, kimyasal ve biyolojik arıtmadan sonra tekrar kullanılması anlaşılmaktadır.

Ön kalsilasyon uygulaması, çimentonun döner fırına pişirilmeye girmeden önce atık sıcak gaz ile ön pişirilmesi anlamına gelmekte olup fabrikaların birçoğunda kullanılmaktadır.

Cam sanayisinde enerji ekonomisi amacıyla başlıca şu yollar önerilmektedir:
• Fırın izolasyonu,
• Bacadan atılan atık sıcak gazdan yararlanma,
- Atık ısı kazanı kullanımı,
- Bina ısıtılması ve sıcak su elde edilmesi,
- Elektrik enerjisi üretilmesi,
• Yakma havasının ön ısıtılması,
• Oksijenle zenginleştirilmiş hava kullanımı,

Doğada genel olarak bilinen 5 doğal çevrim vardır. Bunlar; su, karbon, azot, kükürt ve oksijendir.

Dünyada demir ve çelik üretimi sırasında kömür, doğalgaz, elektrik ve petrol kullanımı ile doğrudan enerji tüketimi yapıldığından, demir-çelik sanayi en fazla enerji tüketen sektörlerin başında gelmektedir.