ENERJİ TASARRUFU

Küresel ısınma atmosfere salınan gazların neden olduğu sera etkisinin sonucunda, ortalama sıcaklıklarda görülen artıştır. Küresel ısınmanın doğal ve yapay nedenleri vardır. Doğal nedenler güneş etkisi (gelen zararlı ışınlar nedeniyle ozon tabakasında görülen değişiklikler), dünyanın presizyon hareketi ve El Nino (güney salınımı) hareketidir. Yapay nedenler ise kömür, petrol ve doğal gaz gibi fosil yakıtlar ve sera etkisidir.

İklim değişikliği belirli bölgedeki mevsimsel sıcaklık, yağış ve nemdeki değişimlerdir.

Enerji verimi bir sistemden alınan ya da elde edilen enerjinin, sisteme verilen ya da tatbik edilen enerjiye oranı olarak ifade edilir:

Kömür en eski enerji kaynağıdır. Milyonlarca yıl önce yaşamış canlıların oluşturduğu fosil yakıtlardır. Bataklıklarda uygun nem ve sıcaklığın oluşması, ortamın asit miktarının artması, ortamda bulunan gerekli organik maddelerin çürüyen bitkiler ile su altına inmesi ve bataklığın zamanla üstünün kapanması gibi olaylar sonucunda oluşur.

Doğal gaz yer kabuğunun içindeki fosil kaynaklı bir çeşit yanıcı gaz karışımıdır. Büyük bir bölümü metan molekülünden oluşur.

Yenilenebilir enerji kaynakları dünyanın doğal döngüsü içinde kendileri tükenmeden diğer enerji kaynaklarının üretilmesi için kullanılan kaynaklardır. Yenilenebilir enerjiler güneş, rüzgâr, biyokütle, jeotermal, su enerjisi gibi doğada kendiliğinden var olan kaynaklardan elde edilmektedir.

Rüzgar enerjisi, hava akımının enerjiye çevrilmesi ile elde edilen enerjidir. Güneş enerjisinin bir şekli olan rüzgâr enerjisi coğrafi açıdan rüzgâr alan uygun yerlere kurulan, havanın kinetik enerjisini elektrik enerjisine çeviren türbinler ile elde edilmektedir.

Günümüzde artık ‘‘bütünleşik bina tasarımı’’ ele alınmaktadır. Bütünleşik tasarımda yapıya ilişkin enerji ihtiyaçları, çevresel etkiler, malzeme ve doğal kaynak kullanımları, atık yönetimi ve kullanıcı ilişkileri bir bütün olarak ele alınır.

Akıllı binalar teknolojik yenilikleri kullanarak yaşayanların konforunu ve güvenliğini artıran, binanın enerji harcamalarını otomatik olarak binanın kendi elemanlarıyla ve ek donatılarla kontrol ederek en alt düzeye indiren binalar olarak tanımlanmaktadır. Akıllı binalar mekanik, elektrik ve elektronik sistemlerin kesintisiz bir şekilde verilerinin ölçülmesini, kaydedilmesini, analizlerinin yapılmasını, otomatik olarak karar verilmesini ve uygulamaya geçilmesini amaçlar.

Pasif ev Almanca “Passivehausen” kelimesinden ismini almaktadır. Pasif evler çok iyi yalıtılmış ve yıllık ısıtma ihtiyacı çok düşük olacak şekilde planlanmış binalardır. Pasif evlerin standartları yüksek ısı yalıtımı uygulaması, hava sızdırmaz bina kabuğu, iklime göre üç veya iki camlı yüksek performanslı pencere seçimi, mekanik ve yüksek verimliliğe sahip
ısı geri kazanımlı havalandırma sistemi, bina içindeki elektronik aletler ve insan sayısına bağlı ısı kazançlarının kontrolü ve güney cephede gölgelendirme olarak sıralanabilir.

Çoğu zaman küresel ısınma ve iklim değişikliği kavramları birbiri ile karıştırılmaktadır. Bu iki kavram aynı değildir. Küresel ısınma atmosfere salınan gazların neden olduğu sera etkisinin sonucunda, ortalama sıcaklıklarda görülen artıştır.

‘‘Küresel ısınmaya neden olan sera etkisi nedir?’’ sorusu ile devam edelim. Güneşten gelen ışınların bir kısmı doğrudan atmosfer tarafından uzaya verilirken, bir kısmı yeryüzü tarafından emilir. Isınan yeryüzünden salınan uzun dalga boylu radyasyonun önemli bir bölümü tekrar atmosfer tarafından emilir. Atmosferdeki gazların kısa dalga boylu güneş ışınlarına karşı çok geçirgen, yeryüzünden verilen uzun dalga boylu radyasyona karşı ise biriken su buharı, metan ve karbondioksit gibi sera gazları nedeniyle daha az geçirgen olması sonucunda, yere
yakın kısımların beklenenden daha fazla ısınması olayına sera etkisi denir.

Herhangi bir hareketi yapan veya yapmaya hazır olan kabiliyete enerji denir. Kısaca, enerji iş yapabilme yeteneğidir.

Yenilenemez enerji kaynakları; kömür, petrol, doğal gaz ve nükleer enerji olarak çeşitlenir.

Yenilenebilir enerji kaynakları; güneş, rüzgar, hidroelektrik, Jeotermal enerji ve Biyokütle Enerjisi olarak çeşitlenir.

Binalarda enerji verimliliği yapılarda yaşam standardı ve hizmet kalitesinin düşüşüne neden olmadan enerji tüketiminin azaltılması olarak tanımlanır

Binalarda pasif sistemler herhangi bir mekanik ve elektrik sistem kullanılmadan yapı elemanlarıyla oluşturulan tasarımlardır 

Aktif sistemler ise enerji depolama ve dağıtım sistemlerinin kullanıldığı tasarımlardır.

Aktif sistemler ise enerji depolama ve dağıtım sistemlerinin kullanıldığı tasarımlardır. cam balkon kapamaları mekanik bir tesisat içermez ve enerji depolama sistemleri yoktur.

Simülasyon karmaşık sistemleri basitleştirerek bir model oluşturmak ve gerçek sistemin davranışını tahmin ve analiz etmek için bu modeli kullanmaktır. Bina enerji performans hesaplama programları kullanılarak binanın enerji performansı ve verimlilik seviyesi ile ilgili ön kontroller yapılabilir. Bina tasarımının başlangıcından itibaren simülasyon  rogramları kullanılabilir. Biçim, boyut, yön ve tüm bina sistemlerinin enerji tüketimini nasıl etkilediği bu programlar aracılığı ile analiz edilir. Elde edilen bilgiler enerji tüketimini etkileyen aydınlatma gibi bina sistemleri ile ilgili tasarımlara yön vermektedir.

Akıllı binalar teknolojik yenilikleri kullanarak yaşayanların konforunu ve güvenliğini artıran, binanın enerji harcamalarını otomatik olarak binanın kendi elemanlarıyla ve ek donatılarla kontrol ederek en alt düzeye indiren binalardır 

Doğayla uyumlu yapılar arazi seçiminden itibaren yaşam döngüsü içinde değerlendirilen, sosyal ve çevresel sorumluluklarla tasarlanan, iklime uygun, ihtiyacı kadar tüketen, yenilenebilir enerji kaynaklarını ön plana çıkarmış, doğal ve atık üretmeyen malzemelerin kullanıldığı ekosistemlere duyarlı binalardır

Pasif evler çok iyi yalıtılmış ve yıllık ısıtma ihtiyacı çok düşük olacak şekilde planlanmış binalardır

Akıllı binalar mekanik, elektrik ve elektronik sistemlerin kesintisiz bir şekilde verilerinin ölçülmesini, kaydedilmesini, analizlerinin yapılmasını, otomatik olarak karar verilmesini ve uygulamaya geçilmesini amaçlar.

Yapım aşamasındayken kullanılan malzemeler özenle seçilir. Yangın için alevlerin büyümesine
sebep olacak malzemelerden kaçınılır ve otomatik söndürme ve uyarı mekanizmalarının devreye
girmesi sağlanır. İnsanların binayı rahatça terk edebilmeleri için her katta kolayca çıkışa imkân
sağlayacak tasarımlar kullanılır. Bunlarla birlikte, gelişmiş makinalarla üst düzey güvenlik, kart kontrol sistemleri, parmak izi, ses veya iris tarama ile kişi tanıma sistemleri, duman algılama sistemleri, kartsız girişlerde alarm, asansör ve kapılarda tehlike anında devreye girecek sistemler, kesintisiz güç kaynakları, gerektiğinde kolayca ulaşılabilecek kurtarma ekipmanları, termal kameralar ile canlı kontrolü gibi güvenlik önlemleri de sağlanır. Akıllı binalardaki güvenliğin en büyük avantajı ise hırsızlık, yangın veya su baskını gibi olayların gerçekleşmeden önlenebilmesidir. Komşunuzdan çıkan bir yangın sensörler sayesinde size uyarı olarak iletilir. Evde yokken eve yaklaşan biri olduğunda sensörler yardımı ile ışıklar, müzik seti veya tv gibi cihazlar otomatik aktif hale gelerek, hırsızlık olayını önlemek amacı ile evin dolu olduğu izlenimini verebilir ve sizi sms veya telefon ile uyarabilir.

1990 yılında İngiltere’de oluşan BREEAM (Building Research Establishment Environmental
Assessment Method), 1998 yılında Amerika’da ortaya çıkan ve Amerika Birleşik Devletleri, Kanada LEED (Leadership in Energy and Environmental Design) ve gelişmiş ülkelerin bir araya gelmesiyle kurulan IISBE (International Initiative for Sustainable Built Environment), 2003 yılında Avustralya’da kurulan Green Star, 2004 yılında Japonya’da oluşturulan CASBEE (Comprehensive Assessment for Building Environmental Efficiency) ve 2009 yılında Almanya’da ortaya çıkan DGNB (Deutsche Gesellschaft fur Nachhaltiges Bauen) gibi bir çok yeşil bina sertifika sistemi mevcuttur.

BEPY (Binalarda enerji performansı yönetmeliği) ise sadece bir yönetmeliktir, sertifikalandırma sistemi değildir.