ENERJİ TASARRUFU

Atmosferdeki gazların kısa dalga boylu güneş ışınlarına karşı çok geçirgen, yeryüzünden verilen uzun dalga boylu radyasyona karşı ise biriken su buharı, metan ve karbondioksit gibi sera gazları nedeniyle daha az geçirgen olması sonucunda, yere yakın kısımların beklenenden daha fazla ısınması olayına sera etkisi denir. Doğru cevap C'dir.

Sistemin moleküler yapısı ve hareketliliği ile ilgili olan mikroskobik enerjilerinin tümünün toplamına sistemin iç enerjisi denir. İç enerji duyulur (moleküllerin kinetik enerjisiyle ilgili olan), gizli (sistemin fazıyla ilgili olan), kimyasal (moleküllerin atomları arasındaki kuvvetlerle ilgili olan) ve nükleer (atom çekirdeği içindeki parçacıklar arasında var olan bağlarla ilgili olan) enerji türlerini kapsar. Doğru cevap D'dir.

Kullandıkça rezervleri tükenen ve oluşumları uzun yıllar süren kaynaklara yenilenemez enerji kaynakları denir. Yenilenemez enerji kaynakları fosil yakıtlar ve nükleer enerji olarak iki grupta incelenebilir. Fosil yakıtlar milyonlarca yıl yerin derinliklerinde kalmış, oksijensiz, belirli bir ısı ve basınç altında fosilleşmiş bitki ve hayvanlardan oluşurlar. Böylece kömür, petrol ve doğal gaz gibi fosil tabanlı kaynaklar bu kategoriye dâhil olmaktadır. Bunlar dışında, fosil yakıt olmayan uranyum da yenilenemez enerji kaynakları arasındadır fakat hidroelektrik enerji yenilenebilir kaynaklar arasındadır. Doğru cevap E'dir.

Nükleer enerjinin hammaddesi uranyum-235 nükleer yakıt doğada bulunur. Ayrıca, uranyum-238 de reaktörlerde kontrollü bir şekilde nötron bombardımanı ile parçalanabilir. Sonuçta ısı enerjisi ortaya çıkar. Bu ısı ile önce buhar, daha sonra sırasıyla mekanik ve elektrik enerjisi üretilir. Nükleer santrallerde çok yüksek miktarda enerji elde edilir. Doğru cevap A'dır.

Güneş enerjisi dünyada var olan tek doğal enerji kaynağıdır. Dünyadaki madde ve enerji akışları güneş enerjisi sayesinde mümkün olabilmektedir. Hava ve su döngüleri güneş sayesinde oluşur. Rüzgâr, biyolojik (bitkiler) ve hidrolik enerji dediğimiz enerji türleri aslında güneş kaynaklı enerji türleridir. Doğru cevap B'dir.

Günümüzdeki yeni teknolojik gelişmeler ve yapılan araştırmalar neticesinde uzay bazlı güneş enerjisi, insan gücüne dayalı enerji (piezoelektrik), dalga enerjisi, gel – git enerjisi, hidrojen enerjisi, magma enerjisi, nükleer çöp enerjisi, alg enerjisi, gömülü güneş enerjisi, uçan rüzgâr türbinleri ve füzyon enerjisi geleceğin enerji kaynakları olarak görülmektedir. Doğru cevap D'dir.

Tasarımda alınan ilk kararlar mikroklima denetimi sonrasında arazi seçimi ve binanın arazide yerleşeceği konumun belirlenmesidir. Doğru cevap B'dir.

Binalarda pasif sistemler herhangi bir mekanik ve elektrik sistem kullanılmadan yapı elemanlarıyla oluşturulan tasarımlardır. Bu sistemler bina çevresi ile sürekli etkileşim halinde olup, kendisine ısıtma ve soğutma sağlayabilen ve böylece enerji tüketimini azaltan düzeneklerdir. Aktif sistemler ise enerji depolama ve dağıtım sistemlerinin kullanıldığı tasarımlardır ve güneş panelleri depolama ve dağıtım sistemlerini kullandığı için aktif sistemlere örnek olarak verilebilir. Doğru cevap E'dir.

Yapılarda kullanılmakta olan elektrikli sistemlerin otomatikleştirilmesi için yapılan yazılım ve donanım çalışmalarına bina otomasyonu adı verilir. Doğru cevap A'dır.

Pasif ev Almanca “Passivehausen” kelimesinden ismini almaktadır. Pasif evler çok iyi yalıtılmış ve yıllık ısıtma ihtiyacı çok düşük olacak şekilde planlanmış binalardır.Doğru cevap B'dir.

Küresel ısınmanın doğal ve yapay nedenleri vardır. Doğal nedenler güneş etkisi (gelen zararlı ışınlar nedeniyle ozon tabakasında görülen değişiklikler), dünyanın
presizyon hareketi ve El Nino (güney salınımı) hareketidir. Yapay nedenler ise kömür, petrol ve doğal gaz gibi fosil yakıtlar ve sera etkisidir

Dünyadaki binalar su kullanımının yaklaşık %15’i, atıkların %65’i ve elektrik tüketiminin de %70’inden sorumludurlar.

İç enerji duyulur (moleküllerin kinetik enerjisiyle ilgili olan), gizli (sistemin
fazıyla ilgili olan), kimyasal (moleküllerin atomları arasındaki kuvvetlerle ilgili olan) ve nükleer (atom çekirdeği içindeki parçacıklar arasında var olan bağlarla ilgili olan) enerji türlerini kapsar.

Enerji verimi bir sistemden alınan ya da elde edilen enerjinin, sisteme verilen ya da tatbik edilen enerjiye oranı olarak ifade edilir:
Verim(η)= Alınan(Hedeflenen)enerji
                Giren(Harcanan)enerji

Yenilenebilir enerji kaynakları dünyanın doğal döngüsü içinde kendileri tükenmeden diğer enerji kaynaklarının üretilmesi için kullanılan kaynaklardır. Yenilenebilir enerjiler güneş, rüzgâr, biyokütle, jeotermal, su enerjisi gibi doğada kendiliğinden var olan kaynaklardan elde edilmektedir.

Atom bombası fisyona bir örnektir. Hidrojen bombası veya güneşte meydana gelen patlamalar ise füzyona örnektir.

Rapora göre hem üretimin (%81,1) hem tüketimin (%66,4) çok büyük kısmını yenilenemez enerji kaynaklarından fosil yakıtlar oluşturmaktadır.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (ETKB)’nın 2015 verilerine göre Türkiye’nin birincil enerji talebinde ilk sırada %31 ile doğalgaz gelmektedir.

Oluşan bu enerji talebinin sektöre göre dağılımı incelendiğinde ise tüketimin %24,6’sı çevrim sektöründe (elektrik üretiminde), %24,8’i konut ve hizmet sektöründe, %25’i sanayide ve %19,4’ü ulaştırma ve %6,2’si diğer sektörlerde kullanılmaktadır

Isıtma ve soğutmayı hemen hemen hiç enerji kullanmadan gerçekleştiren pasif
evler, normal yapılara göre %90 oranında enerji tasarrufu sağlarlar