ENERJİ TASARRUFU - Deneme Sınavı - 24

Yer seçiminin uygunluğu, çevre açısından önemli noktalardan birisidir. Sanayi kuruluşlarının
yer seçiminde genellikle ekonomik kriterler göz önüne alınmaktadır. Sanayi kuruluşları yer seçimini yaparken çevreye uyum ve kirlilik kontrolü açısından değerlendirmelere gereken önemi vermeyebilmektedirler. Bu konudaki eksikliğin giderilmesi için uygulanmakta olan Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) çalışmalarının uygulanmasına etkin bir şekilde devam edilmesi yararlı olacaktır. ÇED, belirli bir proje veya gelişmenin, çevre üzerindeki önemli etkilerinin belirlendiği bir süreçtir. Bu süreç, kendi başına bir karar verme süreci değildir;
karar verme süreci ile birlikte gelişen ve onu destekleyen bir süreçtir. Yeni proje ve gelişmelerin çevreye olabilecek sürekli veya geçici potansiyel etkilerinin sosyal sonuçlarını ve alternatif çözümlerini de içine alacak şekilde analizi ve değerlendirilmesidir.

Güç-Enerji-Enerji verimliliği-Elektrik akımı olarak sıralanan kavramlar aşağıdaki gibidir. 
Güç: Birim zamanda harcanan enerji miktarı
Fizik’te Enerji: İş yapabilme yeteneği
Enerji verimliliği kavramı: Yaşam ve hizmet kalitesini düşürmeden birim veya ürün başına enerji tüketiminin azaltılması
Elektrik akımı: Birim zamanda birim yüzeyden geçen hareketli yük miktarı

Elektrikli ev aletlerinin ev içi elektrik sarfiyatında en önde geleni Elektrik İşleri Etüt İdaresine göre %30’ luk bir payla buzdolaplarıdır. Dolayısıyla buzdolaplarında doğru tercih ve doğru kullanım oldukça önemlidir. Enerji verimi yüksek A sınıfında yer alan buzdolapları tercih edilmelidir.

İhtiyaca göre cihaz alımı uygun olacaktır. Örneğin 3 kişiden oluşan bir ailenin buzdolabı ihtiyacı ile 6 kişiden oluşan bir ailenin buzdolabı ihtiyacı kapasite anlamında aynı olmayacaktır. Yüksek hacimli buzdolaplarında enerji tüketimi daha geniş bir alanın belirli sıcaklık değerlerinde tutulması gerektiğinden daha fazla olacaktır. Satın alma aşamasından önce bir piyasa araştırması yapılmalı ve ihtiyaca uygun tercihlerde bulunulmalıdır. Alınacak alet, güvenli ve dayanıklı olmalı, garanti belgesi olmalı ve CE işareti taşımalıdır. CE işareti alınacak ürünün bu husustaki yönetmeliklerle ilgili gereksinimleri karşıladığı anlamını taşımaktadır. Ayrıca enerji tüketim durumları daha düşük olan A kategorisindeki cihazların tercihiyle hem tüketime hem de çevreye olumlu katkılar sağlanacaktır.

Doğru aydınlatma, evlerde, iç mekanlarda kullanılan odanın özelliklerine, yapılacak aktiviteye ya da salon, mutfak, yatak odası gibi kullanım amaçlarına bağlı olarak aydınlatma miktarı ve kaynağının ve mekanın renk seçiminin uygun şekilde yapılmasıyla mümkündür. İç mekanlarda renk seçimi psikolojik unsurlar da göz önüne alınarak yapılmalıdır.

Günümüzde birçok yeni fonksiyon ilave edilmesiyle birlikte televizyonlar farklı çeşitleriyle birlikte hemen hemen her evde yer almaktadırlar. Eski teknolojiye oranla tüplü olarak adlandırılan televizyonların yerini enerji tüketimi açısından daha uygun olan LED aydınlatmalı televizyonlar almıştır. Bu alanda gelişmeler çok hızlı olduğundan farklı özellikte çevre dostu, enerji tüketimi az olan teknolojilerin üretimi kuvvetle muhtemeldir. Televizyonlarda diğer tüm elektrikli ev aletlerinde olduğu gibi ihtiyaca uygun boyutlarda seçilmelidir. Boyutlar büyüdükçe enerji tüketimi artacaktır. Ayrıca yüksek ses düzeyinde kullanılan televizyonlarda da enerji tüketimini fazla olacaktır. Kullanılmadığı ya ada izlenilmediği zaman kapatılmalıdır.

Avrupa Birliği ev aletleriyle ilgili enerji verimliliğini arttırmak amacıyla 1994 yılında bir direktif yayımlamış olup, bu bağlamda bazı ev aletleriyle ilgili enerji endeksleri tanımlamıştır. Özellikle soğutucu türü aletlerde getirilen minimum standartlar enerji verimliliğinde olumlu sonuçlar doğurmuştur. Düşük enerji tüketimine sahip cihazların pazar payında artış gözlemlenmiştir.

Giysilerin ısı yalıtım katsayısı için “clo” birimi kullanılmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Bir takım basit önlemlerle ocaklarda enerji tasarrufunu arttırmak mümkündür. Örneğin tüketilecek miktardan fazla yiyecek ve içecek ocaklarda ısıtılmamalıdır. Ayrıca pişirme veya ısıtma esnasında yemek kaplarının kapağı kapalı tutulmalıdır. Dolayısıyla ısıtılacak malzeme bir oranda çevreden yalıtılmış olacak ve ısı kaybı aza indirilmiş olacaktır. Düdüklü tencereler pişirmede etkin izolasyon sağlayacağından enerji verimi yüksek mutfak gereçlerindendir.

Su buharı, karbondioksit, ozon, azotdioksit ve metan gibi bazı gazlar atmosferde sera etkisine neden olan gazlardır. Oksijen bu gazlardan değildir. Sera gazlarının atmosferde aşırı miktarda birikmesi yeryüzünün ortalama sıcaklığını arttırıcı bir etki yapmaktadır ki bu da arzu edilen bir durum değildir. Dolayısıyla enerjinin doğru bir biçimde tüketilmesi dünyamızı ve insanlığın geleceğini yakından ilgilendiren bir konudur.

Ulaştırma türlerinin birim yolcu başına enerji tüketimleri hem yolcu (722 kcal/kişi-km) hem de yük (921 kcal/ton-km) taşımacılığında en yüksek enerji tüketimi karayolu taşıtlarında görülmektedir. Karayolunu yolcu taşımacılığında 100 kcal/kişi-km ile havayolu takip ederken, yük taşımacılığında demiryolu takip etmektedir. Her iki ulaştırmada da birim yolcu/yük başına en düşük enerji tüketimi denizyolunda gerçekleşmektedir. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Tasarruf gereksiz yanan lambaları, gereksiz çalışan elektrikli ev aletlerini veya gereksiz akan muslukları kapatmak iken enerji de verim daha çok, tasarruflu, enerji tüketimi düşük alet ve cihazların kullanılması anlamını taşır.

Enerji tüketimi çok oluyor diye bir yemeği az pişirmek, çok elektrik sarfiyatı oluyor diye karanlıkta veya çok az ışık altında yürümek, yaşam standartlarını, insan ruh ve beden sağlığını olumsuz yönde etkileyeceğinden enerji yönetiminde kabul gören davranışlar arasında değildir.

Denizyolu ulaşımı, güvenilir, ucuz, yüksek taşıma kapasitesi ve kayıpların az olması ile yük taşımacılığında en çok tercih edilen metottur. Doğru cevap C seçeneğidir.

Demiryolu taşımalığında ilk etapta altyapının kurulması yüksek bir maliyet gerektirmektedir. Ancak bu taşımacılık türünde yolcu ya da yük başına harcanan enerji miktarı az olduğundan uzun vadede ekonomik bir taşımacılık türüdür. Bu sebeple doğru yanıt E seçeneğidir.

Ulaştırma Bakanlığı'nın verilerine göre yük taşımacılığında karayolları 88.83, denizyolu 5.8, demiryolu 5.3 orana sahipken bu oranlar yolcu taşımacılığında karayolu için 91.8, demiryolu için 5.4, havayolu için 2.2 ve denizyolu için 0.6 olmaktadır. Bu durumda doğru cevap D seçeneğidir.

Yük ve yolcu taşımacılığında çok büyük bir yüzdenin karayolu ile gerçekleşmesinin temel sonucu benzin, dizel ya da lpg olmak üzere petrol kökenli yakıtlara bağımlılığın yüksek olmasıdır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Ulaşımda enerji verimliliği denilince ilk olarak akla gelen tarif, yolcu ya da yükün nakli için harcanan enerjinin verimli şekilde kullanılabilmesidir. Teknik açıdan bakıldığında ise yapılabilecek bir diğer tanım, harcanan enerjinin elde edilen işe oranının en yüksek olduğu durum yani birim enerji ile elde edilebilecek en uzun seyahat mesafesidir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Araçların yüksek hızlarda kullanılması yakıt tüketimlerini arttırdığı için eko-sürüş tekniğinin bir unsurunu oluşturmaz. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yüksek devirde kullanılan klimalar yakıt tüketimini yaklaşık %10'a kadar arttırırken araçların periyodik bakımlarının gerçekleştirilmesi yakıt verimliliğini verimliliğini arttırır. Doğru cevap E seçeneğidir.