ENERJİ TASARRUFU - Deneme Sınavı - 18

Radyasyon:Işınım olarak da adlandırılan bu ısı geçişinde birbirini gören ve aralarında engel olmayan iki cisim arasındaki ışıma yoluyla gerçekleşen ısı geçişidir.

Konveksiyon: Birbirleri ile temas halinde olan bir akışkan ile bir katı cisim arasında gerçekleşen ısı geçişidir.

Ön kalsilasyon uygulaması, çimentonun döner fırına pişirilmeye girmeden önce atık sıcak gaz ile ön pişirilmesi anlamına gelmektedir.

Döner fırın, ön ısıtıcı ve soğutucu ünite çıkışından atılan gazın enerjisinden yararlanmak için başlıca şu yollar önerilmektedir:

I-Elektrik enerjisi üretiminde kullanma,
II-Ham madde ve kömür kurutmada kullanma,
III-Filtre keki ve fırın cürufu kurutmada kullanma,
IV-Petrol ya da suyun ön ısıtılmasında kullanma,
V-Bina ısıtmada, sıcak su ve buhar eldesindekullanma.

Cam sanayisinde enerji ekonomisi amacıyla başlıca şu yollar önerilmektedir:
• Fırın izolasyonu,
• Bacadan atılan atık sıcak gazdan yararlanma,
• Yakma havasının ön ısıtılması,
• Oksijenle zenginleştirilmiş hava kullanımı

Doğada genel olarak bilinen 5 doğal çevrim vardır.

Kükürtoksit emisyonlarını azaltacak başlıca önlemler olarak şunlardan söz edilebilir:
- Düşük kükürtlü yakıt kullanımı,
- Ağır fuel-oilin desülfürizasyonu,
- Baca gazı desülfürizasyonu.

AB mevzuatı ile atık yönetimine ilişkin 5 temel prensip ortaya konmuştur. Bunlar;
1. Atık yönetimi hiyerarşisi,
2. Topluluk ve üye ülke düzeyinde kendine
yeterlilik,
3. Askeri gidere sebep olan en uygun teknoloji,
4. Yakınlık ve
5. Üretim sorumluluğudur

Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (Organisation for Economic Co-operation and Development)’nün kısaltmasıdır. OECD, 14 Aralık 1960 tarihinde imzalanan Paris Sözleşmesi’ne dayanılarak kurulmuştur.

Enerji verimliliği yasası Türkiye’de 2020 yılına kadar enerji yoğunluğu değerini 0,38 TEP/bin $’dan 0,30 TEP/bin $’a düşürmeyi hedeflemektedir.

Ülkemizde sanayide kullanılan enerjinin yaklaşık olarak % 60’ı demir-çelik, çimento, cam, seramik sanayinde kullanılmaktadır.

Ülkemizde enerji kullanımı sanayi, bina (konut ve ticaret) ve ulaşım olarak üç ana grupta ele alınabilir.

Sanayi sektörü ülkemizde nihai enerji tüketimi içerisinde % 36’lık paya sahiptir.

Enerji tasarrufuna yönelik olarak yapılabilecek ana çalışma başlıkları olarak şunlar belirtilebilir:

Elektrik enerjisi,

Isı enerjisi,

Mekanik enerji,

Proses enerjisi,

Madde geri kazanımı.

Çimento endüstrisinde enerjiye ödenen bedel, toplam giderler içerisinde yaklaşık % 50’lik bir oranla en yüksek paya sahiptir.

Fırın Cürufu çelik üretiminden oluşan atık maddedir. Aslında pek atık madde olmamasının ana sebeplerinden biri zemin güçlendirici madde olarak kullanılmasıdır. Üretilen 1 ton çelikten 300 kg cüruf oluşmaktadır.

Doğada genel olarak bilinen 5 doğal çevrim vardır. Bunlar; su, karbon, azot, kükürt ve oksijendir. Bunların içinde en önemlisi su çevrimidir. Okyanus, ırmak ve göl suları güneşin etkisiyle buharlaşıp yağışlarla yeniden geriye dönerler. Yeryüzünde bulunan suyun bir kısmı yüzeyde akar diğer bir kısmı ise toprağın içine süzülür. Akarsular, ırmak ve gölleri oluşturur. Yüzeydeki suyun büyük bir kısmı yeniden okyanusa dönerken kalan kısmı buharlaşarak doğrudan atmosfere gider.

Tablo 5.7 Çeşitli Ülkelerde Endüstriyel Proseslerdeki Sera Gazı Emisyonları (Öztürk M., 2009)

ÜLKELER

1990

1995

2000

2005

1990 YILINA GÖRE % DEĞİŞİM

ABD

300078

314822

338671

333550

11,2

AB-25

374971

372937

331084

331868

-11,5

Rusya

232910

151053

167201

187228

-19,6

Fransa

57937

54998

42676

40353

-30,3

Japonya

132783

123986

95768

72283

-45,6

Kanada

53539

55748

50194

53323

-0,4

Almanya

119799

121381

101382

107258

-10,5

Ukrayna

125533

61958

81214

90435

-28,0

İngiltere

53593

46120

30935

27044

-49,5

Türkiye

13070

21644

22232

26448

102,4

Tabloda emisyon değerleri (CO2/yıl) olarak verilmiştir.

Tablo 5.7 incelendiğinde sanayileşme sürecini tamamlayan gelişmiş ülkelerde endüstriyel proses kaynaklı sera gazı emisyonlarından karbondioksitte % 50’ye varan azalmalar görülmektedir. Ülkemizde ise % 102’lik bir emisyon artışı ortaya çıkmıştır.

Son yıllarda artan enerji tüketimine bağlı olarak enerji verimliliği kavramı ön plana çıkan bir unsur olmuştur.

A.B.D. Enerji Bakanlığı tarafından yapılan tanımlamada üretim içindeki paya oranla enerji girdisinin azaltılması ve aynı üretim potansiyeli ve sonuçlarına daha az enerji kullanılarak ulaşılması şeklinde tanımlanmıştır. Benzer şekilde T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından yapılan tanımlamada, yaşam ve hizmet kalitesini düşürmeden birim veya ürün başına enerji tüketiminin azaltılması şeklinde ifade edilmiştir.