ENERJİ TASARRUFU VE ÇEVRE

Isıl konfor insanların içinde bulundukları ortamdan ısıl olarak hoşnut olma duygusudur.

Ortam sıcaklığı, ortam bağıl nemi, ortam hava hızı ve ortalama ışınım sıcaklığı çevresel parametreler olarak adlandırılırken, kişinin aktivite düzeyi ve giysi türü kişisel parametreleri oluşturmaktadır.

Işınım sıcaklığı: Çevrede makine veya güneş gibi ısı kaynağı mevcut mu?

PMV, bir ortamı paylaşan insanların ortamı ısıl olarak nasıl algıladıkları ile ilgili bir parametredir.

Özellikle de bu gibi durumlarda bireysel olarak aşağıda ifade edilen önlemleri yerine getirebilirsiniz: • Ortamın ne kadar sıcak ya da soğuk hissedildiğine göre giysi seçimi yapmak.

insanların bir ortamda hissettikleri sıcaklık kuru termometre ile ölçülen sıcaklık değil fizyolojik olarak hissettikleri sıcaklıktır. Bu sıcaklık ise ortamın kuru termometre ile ölçülen sıcaklığına, ortamdaki hava akım hızına ve havanın bağıl nemine bağlıdır. Bu üç faktörün etkisi ile duyulan sıcaklık ise etkin sıcaklık olarak adlandırılır.

Hava akımı çeşitli sebeplerle havanın atmosferde veya ortamda yer değiştirmesidir. Anemometre ile ölçülür.

Giysilerimizin esas amacı vücudumuzun ısı kaybını sınırlamak olduğundan deriden çevreye ısı transferinde giysinin ısı ve nem transferine karşı olan direnci önemlidir. Bu amaçla giysilerin ısı yalıtım katsayıları belirlenmiştir. Giysilerin ısı yalıtım katsayısı için “clo” birimi kullanılmaktadır.

Belirli eylem türlerine göre aktivite düzeylerinin aldığı değerler değişkenlik gösterir. Bu değişkenlik metabolik ısı katsayısı ile verilir ve uygulamada “met” olarak ifade edilir.

Ortam sıcaklığı, ortam bağıl nemi, ortam hava hızı ve ortalama ışınım sıcaklığı çevresel parametreler olarak adlandırılırken, kişinin aktivite düzeyi ve giysi türü kişisel parametreleri oluşturmaktadır.

Ortamın bağıl nemi ısıl konforu etkileyen diğer parametredir. Bağıl nem,
belli bir sıcaklık ve hacimdeki havada bulunan su buharı miktarının aynı sıcaklık ve hacimde doymuş havada bulunan su buharı miktarına oranıdır. Psikrometre ve higrometreler ile ölçülür.

Giysilerin ısı yalıtım katsayısı için “clo” birimi kullanılmaktadır. 

1 clo = 0,155 K.m2 / W

Analitik modeller insan vücudu ile çevresi arasındaki iletim, taşınım, ışınım ve buharlaşma gibi ısı transfer mekanizmaları yoluyla meydana gelen ısıl etkileşimleri dikkate alır.

Deneysel ısıl konfor modelleri ise ısıl konfor kriterlerinin belirlenmesi için insan grupları üzerinde yapılan deneysel sonuçlardan elde edilen istatistik bilgilerin değerlendirilmesi ile elde edilmiş, analitik modellere göre daha az sayıda parametre içeren basit denklemlerdir.

Parametre                                           Tanım                                     Evet
Hava sıcaklığı     Ortamdaki hava sıcak mı ılık mı hissediliyor?
       Çalışma ortamındaki hava sıcaklığı gün içerisinde değişkenlik gösteriyor mu?
      Çalışma ortamındaki sıcaklık mevsim geçişlerinde çok büyük değişim gösteriyor mu?
Işınım sıcaklığı         Çevrede makine veya güneş gibi ısı kaynağı mevcut mu?
Bağıl nem Buhar üreten herhangi bir teçhizat var mı?
Çalışma ortamı dış hava koşullarından etkileniyor mu?
Çalışanlar özel giysi giyiyor mu?
Çalışanların ortamdaki havanın kuru olmasına dair bir şikayetleri var mı?
Çalışanların ortamdaki havanın çok nemli olmasına dair şikayetleri var mı?
Hava hızı        Ortama doğrudan soğuk ya da ılık hava geçişi var mı?
Çalışanların ortamda cereyan olmasına dair bir şikayetleri var mı?
Aktivite düzeyi       Ortamdaki çalışma hızı ortam ısındıkça artıyor mu?
Çalışanlar serin veya soğuk ortamda hareketsiz mi?
Giysi türü           Kimyasallar, zehirli gazlar, aşırı ısıya karşı özel giysiler giyiliyor mu?
Çalışanlar ortamın ısıl konforuna göre giysi seçebilir mi?

Ortamın ne kadar sıcak ya da soğuk hissedildiğine göre giysi seçimi yapmak bireysel diğerleri ise işyeri sahinin alacağı önlemlerdir.

Işınım sıcaklığı:  Çevrede makine veya güneş gibi ısı kaynağı mevcut mu?

Gagge’nin iki bölmeli anlık enerji dengesi modeli insan vücudunu iç içe silindirlerden oluşan iki bölüme ayırır. İçteki silindiri iç organlar, iskelet ve kaslar oluştururken, dıştaki silindiri ise deri tabakası oluşturur. Deri ve kor bölmeleri için yazılan enerji denge denklemleri yardımıyla ısıl olarak verilen tepkiyi
hesaplar. Bu modelde aşağıda belirtilen kabuller yapılmaktadır;
1. Kor ve deri bölmelerinin sıcaklıkları sabittir.
2. Kor ve deri bölmeleri arasında taşınım (kan akışı ile) ve iletim ile ısı transferi meydana gelir.
3. İki bölme arasında soluma nedeniyle gizli ve duyulur ısı kaybı, yapılan aktiviteler ve titreme sırasında üretilen metabolik ısı, meydana gelen kütle değişimi ölçüsünde enerji transferi meydana gelir.
4 Deri ve dış ortam arasında taşınım, ışınım ve nem buharlaşması yoluyla ısı transferi meydana gelmektedir

İnsanların ortamdan ısıl olarak hoşnut olma duygusu ısıl konfor olarak belirtilir.

Isıl konfor insanların içinde bulundukları ortamdan ısıl olarak hoşnut olma duygusudur.

Deri yüzeyi ile çevre arasında ise kütle transferi (buharlaşma ve nem difüzyonu) yoluyla, iletim, taşınım ve ışınım mekanizmaları ile ısı transferi meydana gelir. Bu ısı transfer mekanizmaları Şekil 2.1’de gösterilmiştir.