ENERJİ TASARRUFU VE ÇEVRE

Avrupa Birliği yirmi sekiz bağımsız devletten oluşur. Bunlar üye devletler olarak bilinen Almanya, Avusturya, Birleşik Krallık, Belçika, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Kıbrıs, Hollanda, İrlanda, İspanya, İsveç, İtalya, Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Macaristan, Malta, Polonya, Portekiz, Romanya, Slovakya, Slovenya, Yunanistan ve Hırvatistan’dır.

Ürün temelinde belirlenen vergiler: Naylon poşet gibi çevreye bırakıldığında zarar veren ürünlerden alınan vergilerdir.

Fikri sorulma hakkı: Bu hak kapsamında, 1994 yılında 5. Çevre Eylem Programı içerisinde AB’nin çevre politikaları ve yasalarının halka yakınlaştırılması için çeşitli kesimleri temsilen 32 kişilik bir diyalog grubu oluşturulmuştur. Bu diyalog grubu işletmeleri, tüketicileri, sendikaları, meslek kuruluşlarını, çevre gruplarını, yerel ve bölgesel organları temsil eden kişilerden oluşmuştur.

Türkiye’de ilk kez çevre politikalarının oluşturulması amacıyla Başbakanlık’a bağlı bir Çevre Müsteşarlığı’nın kurulması 1978 yılında gerçekleştirilmiştir.

Orta vadedeki yükümlülükler: • Çevre korunmasının sağlanması için müktesebatın iç hukuka aktarılmasının tamamlanması, • Veri toplanması dahil olmak üzere kurumsal, idari ve izleme kapasitesinin güçlendirilmesi, • Sürdürülebilir kalkınma ilkelerinin diğer tüm sektörel politikalar ve bu politikaların uygulama yöntemleri ile bütünleştirilmesi.

Karbondioksit, metan, azotoksit, hidroflorokarbon, perflorokarbon, kükürthekzaflorit gazları sera etkisi yaratan gazlardır.

Fazla yakıt tüketen ve karbon üretenden daha fazla vergi alınacaktır.

Dünya ülkelerinin karbon emisyonları göz önüne alındığı takdirde, emisyon ticareti konusunda, en önde gelen alıcılar, Japonya ve ABD (Kyoto Protokolü’nü imzalarsa)’dir. Ve en önemli satıcılar ise Rusya, Ukrayna ve bazı Doğu Avrupa ülkeleridir.

Birlik, kömür kullanımını teşvik etmekte ve yurtiçi üretim kapasitesini daha rekabetçi hale getirmeyi hedeflemektedir.

Türkiye’nin AB enerji mevzuatına uyum konusundaki yükümlülükleri ile ilgili gelişmeler, Katılım Ortaklığı Belgesi (KOB) raporlarında yer almaktadır.

Kalite standartları, maliyetler, yaşam kalitesi, siyasal bakış ve çevre Avrupa Birliği’nde çevre politikası geliştirilmesinin gerekçeleridir. İnsan sağlığının korunması ve kent planlaması ise AB çevre politikalarının hedeflerindendir.

Çevre kirliliği, tüm dünyayı tehdit eden bir sorun olması nedeniyle AB çatısı dışında da Dünya için ortak politika arayışlar bulunmaktadır. Bu amaçla da Kyoto Protokolü ortaya konulmuştur. Kyoto Protokolü, küresel ısınma ve iklim değişikliği konusunda mücadeleyi sağlamaya yönelik 1997 yılında imzalanmış uluslararası anlaşmadır.

AB mevzuatı ile atık yönetimine ilişkin 5 temel prensip ortaya konmuştur. Bunlar;

Birlik üyesi ülkeler, çevrenin korunmasının ekonomik boyutunu karşılamak üzere, bazı ekonomik araçlar geliştirmişlerdir. Bunlardan birisi amacı, konulan vergi ve harçların ortaya çıkardığı mali baskı nedeniyle tüketim alışkanlıklarını kirliliğe yol açmayacak şekilde değiştirmek olan çevre vergileridir ve bu vergiler dörde ayrılmaktadır;

Türkiye’de ilk kez çevre politikalarının oluşturulması amacıyla Başbakanlık’a bağlı bir Çevre Müsteşarlığı’nın kurulması 1978 yılında gerçekleştirilmiştir. Çevre Bakanlığı’nın kurulması 1991 yılında gerçekleştirilmiştir. Çevre Bakanlığı kapsamında Yüksek Çevre Kurulu, Özel Çevre Koruma Kurumu, Çevre İl Müdürlüğü, Mahalli Çevre Kurulu gibi bakanlığa bağlı kuruluşlar tanımlanmıştır. 2003 yılında yapılan yeni bir düzenleme ile Çevre ve Orman Bakanlığı kurulmuştur.

Nisan 2003’te açıklanan gözden geçirilmiş Katılım Ortaklığı Belgesi'ne göre çevre alanında Türkiye’nin AB ortak çevre politikasına uyum konusundaki yükümlülükleri kısa ve orta vadede olmak üzere sıralanmıştır:

Kısa vadedeki yükümlülükler:

Orta vadedeki yükümlülükler:

1997 yılında imzalanan Kyoto Protokolü'nün temel hedefi, atmosferdeki sera gazı yoğunluğunun iklimi tehdit etmeyecek seviyelerde tutulmasını sağlamaktır. Kyoto Protokolü’nün devreye girmesiyle ortaya çıkabilecek değişiklikler ve taahhütler şu şekildedir:

Emisyon ticareti mekanizması ile emisyon hedefi belirlemiş ülkelerin taahhüt ettikleri indirimi tutturmak için, ilave olarak kendi aralarında emisyon ticareti yapabilmelerine olanak sunulmuştur. Buna göre, sera gazı emisyonunu beklenenden daha fazla düşüren bir ülke, yaptığı fazladan emisyon indirimini bir diğer ülkeye satabilmektedir. Japonya, Kanada, İtalya, Hollanda, Almanya ve daha birçok gelişmiş ülke emisyon ticareti için bütçeden pay ayırmışlardır. Dünya ülkelerinin karbon emisyonları göz önüne alındığı takdirde, emisyon ticareti konusunda, en önde gelen alıcılar, Japonya ve ABD (Kyoto Protokolü’nü imzalarsa)’dir. En önemli satıcılar ise Rusya, Ukrayna ve bazı Doğu Avrupa ülkeleridir.

Kömür sektörü birliğin ilk enerji iç pazarıdır. 1952 yılında kurulan ve 50 yıl boyunca uygulanan bu iç pazar anlaşması 23 Temmuz 2002’de sona ermiştir. Birliğin elektrik üretiminin % 30’a yakın bölümü katı yakıtla sağlanmaktadır. Katı yakıt arzının bol olması ve fiyatların rekabetçi olması bu yakıtın önemini devam ettirmektedir. Birlik, kömür kullanımını teşvik etmekte ve yurtiçi üretim kapasitesini daha rekabetçi hale getirmeyi hedeflemektedir.

Türkiye'de enerji verimliliğine yönelik olarak kanun ve yönetmelik düzeyindeki çalışmalar şu şekilde sıralanabilir: