ENERJİ TASARRUFU VE ÇEVRE

Avrupa Birliği’nin çevre politikası için aşağıdaki hedefler ortaya konulmuştur:

• Çevrenin korunması ve çevre kalitesinin yükseltilmesi,
• Doğanın ve doğal kaynakların, ekolojik dengeye zarar vermeyecek şekilde işletilmesi,
• İnsan sağlığının korunması,
• Kalkınmanın kalite kurallarıyla paralellik içinde özellikle de yaşam çevresinin ve çalışma şartlarının geliştirilmesine yön verilmesi,
• Kent planlaması ve toprak kullanımında çevresel etkilerin dikkate alınması.

Küresel ısınma ve ozon tabakasına zarar veren hidrokloroflorokarbon (HCFC) gazlarının emisyonlarına yönelik hedefler konulmuştur. Buna göre, bu gazların 2004 yılına kadar %35 oranında azaltılması hedeflenmiş, 2030 yılında ise tamamen yasaklanması öngörülmüştür. Motorlu araçlar ve diğer kirletici üretim noktalarından kaynaklanan kirliliğin kontrol edilmesi için de yönergeler hazırlanmıştır. Karbondioksit (CO₂), metan ve azotoksit (NO_x) emisyonlarında 2005 yılına kadar %7.5; 2010 yılına kadar da %10 azaltma yapılması öngörülmüştür.

Türkiye’de ilk kez çevre politikalarının oluşturulması amacıyla Başbakanlık’a bağlı bir Çevre Müsteşarlığı’nın kurulması 1978 yılında gerçekleştirilmiştir. Çevre Bakanlığı’nın kurulması 1991 yılında gerçekleştirilmiştir. Çevre Bakanlığı kapsamında Yüksek Çevre Kurulu, Özel Çevre Koruma Kurumu, Çevre İl Müdürlüğü, Mahalli Çevre Kurulu gibi bakanlığa bağlı kuruluşlar tanımlanmıştır. 2003 yılında yapılan yeni bir düzenleme ile Çevre ve Orman Bakanlığı kurulmuştur.

Türkiye’de çevre ile ilgili mevzuatın gelişmesi AB uyum sürecine paralel olarak devam etmiş ve son yıllarda uyum sürecini tamamlama gayretleriyle çeşitli düzenlemeler yapılmıştır. Türkiye’de çevre alanındaki mevzuat, AB’ye uyum sürecinde, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Tarım ve Orman Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü gibi farklı bakanlık ve genel müdürlükler tarafından yürütülmektedir.

Yaşam kalitesi: Avrupa Birliği üye ülkelerinde yaşam kalitesinin yükseltilebilmesi için
çevreye duyarlı doğal yaşam koşullarının sağlıklı bir biçimde oluşturulması ve sürdürülmesi gerekmektedir. Doğru cevap B'dir.

Kyoto Protokolü, Küresel ısınma ve iklim değişikliği konusunda mücadeleyi sağlamaya yönelik imzalanmış uluslararası anlaşmadır. Doğru cevap D'dir.

Avrupa Birliği’nin çevre politikası için aşağıdaki hedefler ortaya konulmuştur:
• Çevrenin korunması ve çevre kalitesinin yükseltilmesi,
• Doğanın ve doğal kaynakların, ekolojik dengeye zarar vermeyecek şekilde işletilmesi,
• İnsan sağlığının korunması,
• Kalkınmanın kalite kurallarıyla paralellik içinde özellikle de yaşam çevresinin ve çalışma şartlarının geliştirilmesine yön verilmesi,
• Kent planlaması ve toprak kullanımında çevresel etkilerin dikkate alınması.

Doğru cevap C'dir.

Önleyicilik ilkesi: Bu ilke, bir zarar tam olarak ortaya çıkmadan önce önlem alınması
temeline dayanmaktadır. Bu anlamda birliğin çevre politikaları da, zararı giderici değil; zarar ortaya çıkmadan önleyici olma politikasına dayanmalıdır. Bu amaçla birlik
tarafından kabul edilmiş önlemlerin üye ülkelerin iç hukukuna da yansıtılıp yansıtılmadığı denetlenmelidir. Doğru cevap E'dir.

Yaşamın korunması: Doğal yaşam, şehirleşme ve endüstriyel gelişme tarafından tehdit
edilmektedir. 1992 yılında oluşturulan biyoçeşitlilik hakkındaki sözleşme, AB’nin sınırları içerisindeki ve ötesindeki habitatların ve türlerin çerçevesini çizmektedir. Birliğin bu
konudaki stratejisi Avrupa habitat’larının korunması ve önemli habitatların çevresinde
sürdürülebilir toprak yönetim uygulamalarının teşvik edilip birleştirilmesidir. Doğru cevap A'dır.

AB mevzuatı ile atık yönetimine ilişkin 5 temel prensip ortaya konmuştur. Bunlar;
1. Atık yönetimi hiyerarşisi,
2. Topluluk ve üye ülke düzeyinde kendine yeterlilik,
3. Askeri gidere sebep olan en uygun teknoloji,
4. Yakınlık ve
5. Üretim sorumluluğudur

Doğru cevap D'dir.

Doğru cevap C'dir.

Konut kalite yönetimi 25 Temmuz 2003 tarihli resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Türkiye’nin AB müktesebatının üstlenilmesine ilişkin gözden geçirilmiş ulusal programının bundan sonra öncelik verileceklere ilişkin listesindeki maddelerden biri değildir. Doğru cevap A'dır.

Atmosfere atılan metan ve karbondioksit oranının düşürülmesi için alternatif enerji
kaynaklarına yönelinecektir. Doğru cevap E'dir.

Son yıllarda yürürlüğe giren yeni kanun ve yönetmelikler ülkemizdeki enerji politikalarının temelini oluşturmuştur. Özellikle enerji verimliliğine yönelik olarak kanun ve yönetmelik düzeyindeki çalışmalar dikkati çekmiştir. Bu çalışmaları tarih
sırasına göre şöyle sıralayabiliriz:
• Enerji Verimliliği Kanunu (2 Mayıs 2007)
• Binalarda Isı Yalıtım Yönetmeliği (9 Ekim
2008)
• Enerji Kaynaklarının ve Enerjinin Kullanımında Verimliliğin Arttırılmasına Dair Yönetmelik (25 Ekim 2008)

• Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği (5 Aralık 2008)
• 5627 Sayılı Enerji Verimliliği Kanunu Kapsamında Yapılacak Yetkilendirmeler, Sertifikalar, Raporlamalar ve Projeler Konunda Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ (6 Şubat 2009)

Doğru cevap C'dir.

Birlik düzeyinde yasama ile ilgili kurumların yanında çevre yönetimi sürecinde aktif rol oynayan bazı kurumlar şunlardır:
• Çevre Genel Müdürlüğü (The Environment Directorate-General),
• Avrupa Çevre Ajansı (European Environment Agency),
• Avrupa Yatırım Bankası (European Investment Bank),
• Avrupa Çevre İlkeleri (European Principles for the Environment -EPE).

Avrupa Birliği Adalet Divanı: Avrupa Birliği’ndeki en yüksek yargı makamıdır. Avrupa Birliği’ne üye ülkeler arasında, AB hukukunu ilgilendiren konularda son sözü söyleyen kurumdur.

Kısa vadedeki yükümlülükler:

Müktesebat aktarımı için bir program kabul edilmesi,
• Çevresel etki değerlendirme direktifinin yürürlüğe konulması ve uygulanması,
• Çerçeve mevzuatının aktarılması ve uygulamaya başlanması,
• Doğanın korunmasına ilişkin mevzuatın aktarılması ve uygulamaya başlanması,
• Su kalitesine ilişkin mevzuatın aktarılması ve uygulamaya başlanması.

Orta vadedeki yükümlülükler:

• Çevre korunmasının sağlanması için müktesebatın iç hukuka aktarılmasının tamamlanması,
• Veri toplanması dahil olmak üzere kurumsal, idari ve izleme kapasitesinin güçlendirilmesi,
• Sürdürülebilir kalkınma ilkelerinin diğer tüm sektörel politikalar ve bu politikaların uygulama yöntemleri ile bütünleştirilmesi.

Alternatif enerji kaynakları

Güneş enerjisi, rüzgar enerjisi, jeotermal enerji, hidroelektrik enerjisi, dalga enerjisi, hidrojen enerjisi, nükleer enerji gibi enerji kaynaklarıdır.

Avrupa Birliği’nin enerji politikası için aşağıdaki hedefler ortaya konulmuştur:

• Tüketicilere daha yüksek kalitede kesintisiz ve daha ucuz enerji sağlanması,
• Rekabet gücü, enerji arzının güvenliği ve çevrenin korunması arasında bir denge sağlamak,
• Toplam enerji tüketiminde kömürün payını korumak, doğalgazın payını arttırmak,
• Nükleer enerji santralleri için azami güvenlik şartları sağlamak,
• Yenilenebilir enerji kaynaklarının payını arttırmak.

ABD, yerkürede en çok karbon emisyonunun olduğu ülke olmasına karşın Kyoto Protokolü’nü hala imzalamamıştır. Bu nedenle emisyon ticareti mekanizmasında taraf olamaz.

Kyoto Protokolünün temel hedefi, atmosferdeki sera gazı yoğunluğunun iklimi tehdit etmeyecek seviyelerde tutulmasını sağlamaktır. Kyoto Protokolü’nün devreye girmesiyle ortaya çıkabilecek değişiklikler ve taahhütler aşağıda sıralanmıştır:
• Sanayileşmiş ülkeler, 1990’daki salınım oranlarını 2008-2012 yılları arasında %5 oranında azaltacaklarını taahhüt etmişlerdir.

Kyoto Protokolünü yürürlüğe girebilmesi için protokole imza atan ülkelerin 1990 yılında atmosfere vermiş oldukları karbon emisyonlarının tüm dünyadaki toplam karbon emisyonunun % 55’ine karşılık gelmesi gerekiyordu. BM verilerine göre, protokolü 2001 yılından itibaren 84 ülke imzaladı ve 34 ülke onayladı. Rusya’nın Kasım 2004’te katılmasıyla 90 gün sonra 16 Şubat 2005 tarihinde protokol yürürlüğe girdi. Türkiye’nin de 2009 yılı başında imzalaması ile Kyoto Protokolü 178 ülkeyi kapsamış olup, protokole dahil ülkelerin sera gazı salınımları da tüm dünyadaki salınımların % 55’inden fazlasına karşılık gelmiştir. ABD, yerkürede en çok karbon emisyonunun olduğu ülke olmasına karşın Kyoto Protokolü’nü hala imzalamamıştır.