Ekoloji ve Önemi

Ekoloji, canlı varlıkların birbirleriyle ve bulundukları ortamla ilişkilerini inceleyen bilimlerin tümünü kapsar.

Doğada bir arada yaşayan bitki ve hayvan topluluklarının ekolojik özelliklerinin araştırıldığı bilim dalına sinekoloji denir.

Oseonografi: Okyanus ve deniz ekosistemlerinin biyolojik ve fiziki koşullarını inceleyen disipline denir.

• Botanik • Zooloji • Morfoloji • Anatomi • Jeoloji • Morfoloji • Mineroloji • Fizik • Kimya • Klimatoloji

Limnoloji: Ekoloji’nin akarsu ve göllerdeki canlı ve cansız varlıkları inceleyen dalıdır.

• Yaban Hayatı • Yaban Hayatı • Ziraat • Ormancılık • Çevre Biyolojisi • Biyocoğrafya • Radyoekoloji • Paleokoloji
• Limnoloji • Oseonografi • Uzay Ekolojisi

Biyotik faktörler besin ve beslenme, tür içi ve türler arası ilişkileri kapsar. Abiyotik faktörler ise iklimsel abiyotik faktörler (sıcaklık, ışık, nem, radyasyon gibi) ve iklimsel olmayan abiyotik faktörlerden (hidrografik, edafik gibi) oluşur.

Canlı organizmalarla cansız çevre elementleri birbiriyle sıkı sıkıya bağlıdır. Karşılıklı olarak madde alışverişi yapacak biçimde birbirlerine etki yapan canlı organizmalarla, cansız maddelerin bulunduğu herhangi doğa parçası bir ekosistemdir.

Bir göl, pancar tarlası, ekosisteme birer örnektir. Kurumuş bir ağaç kütüğü gibi son derece belirgin ve dar sınırlı ögeler de birer ekosistem parçası sayılabilir. Ama kısıtlı ekosistemlerin genellikle zaman içinde sınırlı bir yaşamı vardır. Bu yüzden bunlar birer ekosistem parçası sayılır, sinüzi adıyla anılır.

Bir ekosistemin sınırları az çok belirgindir. Birbirine komşu ekosistemler arasında bir geçiş bölgesi (ekoton) vardır. Geçiş bölgesi, bir çölün kıyı çizgisi gibi veya ekvator ormanından savanalara geçişte olduğu gibi yaygın bir bölge olabilir. Geçiş bölgelerinin (ekoton) belirgin özelliği, kendine özgü iklimi ve daha zengin direyidir.

Ekosistemler ileri doğru ya da geriye doğru olmak üzere değişim gösterirler.
İleriye doğru değişim (progressif): Ekosistemlerin öncül durumdan zaman içinde süksesyon basamaklarını tamamlayarak olgun ekosistem (klimax) haline dönüşmesidir.

Kara ekosistemlerini çayırlar çöller, mağara, step, tundra, ova, dağ gibi daha küçük olan ekosistem parçaları oluşturur. Su ekosistemlerini de okyanus, deniz, göl, ırmak, havuz, bataklık gibi ekosistem parçaları oluşturur. Ekosistemlerin birleşmesiyle yeryüzünün doğal ortamı oluşmaktadır.

Maddelerin bir kısmı fiziksel değişim geçirerek litosfer, hidrosfer veya atmosfer arasında kapalı bir devre şeklinde dolaşım gösterir. Buna hidrolojik döngü denir.

Canlı varlıkların yaşamlarını sürdürebilmesi için uygun çevresel koşullara sahip coğrafik bölgeye biyotop denir.

Ayrı türe ait bireyler, belli bir bölgede birlikte yaşıyorlarsa buna kommünite denir.

Koaksiyon: Bir canlının diğer bir canlı üzerindeki etkisine Koaksiyon denir. Örneğin etobur bir hayvanın avı ile olan ilişkisi iyi bir örnektir.

Ekolojik sistemlerin bütünlük ve işlerliğinin tanımlanması için bazı önermelerden söz edilebilir.
Ayrımlayıcı Kırılganlık Önermesi: İnsan etkinlikleriyle şekillenen ekolojik sistemler, yaratıcı süreçlerinde insan etkenli bozulmaları absorbe ettikleri ve dengeledikleri yöne doğru değişirler.

Entropi: Fizikte Entropi, bir sistemin mekanik işe çevrilemeyecek termal enerjisini temsil eden termodinamik birim olarak bilinir. Çoğunlukla bir sistemdeki rastgelelik ve düzensizlik olarak tanımlanır ve istatistikten teolojiye birçok alanda yararlanılır. Eğer bir sistem tamamı ile düzenli ise entropisi sıfır olabilir.

Ergonomi: Günümüz endüstri çağında makine-insan arasındaki artan ilişkiler, insana uyumlu çevre, eşya, makine, ofis vs. gibi fiziksel çevre birimlerinin yaratılması çabalarını zorunlu kılıyor. Öyle ki artık sadece fiziksel çevrenin ergonomisinden değil, doğrudan insanın zihnine seslenen bilgisayar yazılımları, internet, web dizaynı vs. gibi ögelerin de insana uyumundan (Zihinsel algılama, kolay kontrol edebilme ve yönlendirebilme açısından) söz edebiliyoruz. Bu anlamda ergonomi, birçok bilimsel disiplinin ortak çalışma alanı olan (başta mühendislik, mimarlık, tıp, fizyoloji, anatomi, psikoloji, sosyoloji olmak üzere) bir yaklaşımlar bütünüdür.

Büyük ve küçük ekolojik çevrimler sırasında , herhangi bir madde kirliliği olursa, bu madde ekolojik çevrimler aracılığıyla taşınarak, denge tekrar kurulur. Buna dünyanın kendi kendini temizlemesi dünyanın otopürifikayonu denir.