ENERJİ TASARRUFU VE ÇEVRE - Deneme Sınavı - 7

Isıl konfor insanların içinde bulundukları ortamdan ısıl olarak hoşnut olma duygusudur.

Deri yüzeyi ile çevre arasında ise kütle transferi (buharlaşma ve nem difüzyonu) yoluyla, iletim, taşınım ve ışınım mekanizmaları ile ısı transferi meydana gelir. Bu ısı transfer mekanizmaları Şekil 2.1’de gösterilmiştir.

Ortalama ışınım sıcaklığı: Ortamda bulunan sıcak veya soğuk yüzey ve nesnelerden kaynaklanır ve glop termometre ile ölçülür

Kişisel Parametreler Giysi türü: Giysiler ısıl konforun iyileştirilmesini sağladığı kadar konforsuzluğun sebeplerinden biri de olabilir. Çok kalın giysiler ısı stresine sebep olabilmektedir. Ortam sıcak olmasa bile bu durum meydana gelebilir. Eğer giysilerimiz dış ortama karşı yeterince yalıtım sağlamıyorsa soğuğun yol açtığı soğuk ısırması ve hipotermia gibi hastalıklara maruz kalabiliriz.

Bazı giysi türleri için ısı yalıtım katsayıları Tablo 2.3’de verilmiştir. Tablo 2.3 Bazı giysi türleri için clo katsayıları. Palto 0,29 clo'dur.

Aktivite düzeyi insan vücudunun aldığı yiyecekleri yakarak birim zamanda ürettiği ve metabolizma düzeyi olarak adlandırılan enerji miktarını etkileyen bir niceliktir. Metabolizma düzeyi insanın yaptığı eylem türü ile doğrudan ilişkili olan enerji düzeyidir. Normalde tüm kas aktiviteleri vücutta ısıya dönüşür ancak fiziksel aktiviteler sırasında bu oran % 75’e düşer. Örneğin yüksek bir dağa tırmanırken kullanılan enerjinin bir kısmı vücutta potansiyel enerji olarak depolanır. Bu nedenle belirli eylem türlerine göre aktivite düzeylerinin aldığı değerler değişkenlik gösterir.

Işınım sıcaklığı: Çevrede makine veya güneş gibi ısı kaynağı mevcut mu?

Aktivite düzeyi:

Ortamdaki çalışma hızı ortam ısındıkça artıyor mu?

Çalışanlar serin veya soğuk ortamda hareketsiz mi?

Bu modelde aşağıda belirtilen kabuller yapılmaktadır; 1. Kor ve deri bölmelerinin sıcaklıkları sabittir. 2. Kor ve deri bölmeleri arasında taşınım (kan akışı ile) ve iletim ile ısı transferi meydana gelir. 3. İki bölme arasında soluma nedeniyle gizli ve duyulur ısı kaybı, yapılan aktiviteler ve titreme sırasında üretilen metabolik ısı, meydana gelen kütle değişimi ölçüsünde enerji transferi meydana gelir. 4 Deri ve dış ortam arasında taşınım, ışınım ve nem buharlaşması yoluyla ısı transferi meydana gelmektedir.

Soğuk havalarda ısıl konforun sağlanması için şunlar yapılmalıdır:

i. Taşınabilir ısıtıcılar ile ortamın ısınmasını sağlamak, ii. Soğuk alanları insanların bulunduğu alanlardan ayırmak, iii. Cereyanı azaltmak, iv. Çalışanların soğuk zeminde uzun süre ayakta kalması gereken durumlarda özel ayakkabılar sağlamak ve yalıtımlı zemin kaplaması yapmak, v. Uygun koruyucu giysiler temin etmek, vi. Soğuk havaya maruz kalmayacak şekilde çalışma saatlerini düzenlemek, vii. Çalışanların daha sıcak alanlarda ısınması için yeterli mola süresi vermek.

Küresel ısınmaya karşı alınacak önlemler arasında tasarruflu ampul kullanmak, daha az ışık, araba ve sıcak su kullanmak, otomobillerin yakıt filtrelerinin bakımını yaptırmak, çöplerin geri dönüşümünü sağlamak, ağaç dikmek, ormanları korumak gibi birçok önlem sayılabilir.

*fosil yakıtlar Yenilenemez enerji kaynaklarıdır. Küresel ısınma ve çevre için fosil yakıtlar mümkün olduğunca azaltılmalıdır.

Verim(yüzde)= Hedeflenen enerji = 4000 x 100 =%80

                         Harcanan enerji      5000

Nükleer enerjinin hammaddesi uranyum-235 nükleer yakıt doğada bulunur. Ayrıca, uranyum-238 de reaktörlerde kontrollü bir şekilde nötron bombardımanı ile parçalanabilir. Sonuçta ısı enerjisi ortaya çıkar. Bu ısı ile önce buhar, daha sonra sırasıyla mekanik ve elektrik enerjisi üretilir.

Sürekli bir füzyon reaktörü olan güneşin enerji kaynağı, hidrojenin helyuma
dönüşmesi ile ortaya çıkar.

Günümüzdeki yeni teknolojik gelişmeler ve yapılan araştırmalar neticesinde uzay bazlı güneş enerjisi, insan gücüne dayalı enerji (piezoelektrik), dalga enerjisi,
gel – git enerjisi, hidrojen enerjisi, magma enerjisi, nükleer çöp enerjisi, alg enerjisi, gömülü güneş enerjisi, uçan rüzgâr türbinleri ve füzyon enerjisi geleceğin enerji kaynakları olarak görülmektedir.

*fosil yakıt olmayan uranyum da  yenilenemez enerji kaynakları arasındadır.

Yerleşim ve mikroklima denetimini sağlayarak kullanılabilecek pasif tasarım dinamikleri doğal havalandırma ve aydınlatmadır.

Bina kabuğunun optik ve termofiziksel özellikleri kazanılan ve kaybedilen enerji miktarını belirler.

Optik özellikler;

*güneş ışığına karşı yutuculuk,

yansıtıcılık

ve geçirgenlik katsayıları,

termofiziksel özellikler ise;

ısı geçirme katsayısı,

saydamlık oranı,

zaman geciktirme

ve genlik küçültme faktörü şeklindedir.

Türkiye'de çevre dostu yeşil binalar derneği (ÇEDBİK), sertifika sisteminde yapılar bütünleşik yeşil proje yönetimi, arazi, su ve enerji kullanımı, sağlık ve konfor, malzeme ve kaynak kullanımı, konutta yaşam, işletme ve bakım, yenilikçilik kriterleri ile değerlendirilmektedir.

Pasif evlerin standartları yüksek ısı yalıtımı uygulaması, hava sızdırmaz bina kabuğu, iklime göre üç veya iki camlı yüksek performanslı pencere seçimi, mekanik ve yüksek verimliliğe sahip ısı geri kazanımlı havalandırma sistemi, bina içindeki elektronik aletler ve insan sayısına bağlı ısı kazançlarının kontrolü ve güney cephede gölgelendirme olarak sıralanabilir.

*Pasif evler güneye bakan camlar ve gölgelendirme elemanları gibi pasif tasarımın bazı özelliklerini içermektedir.

Isıtma ve soğutmayı hemen hemen hiç enerji kullanmadan gerçekleştiren pasif
evler, normal yapılara göre %90 oranında enerji tasarrufu sağlarlar.