Kazanlarda Enerji Ekonomisi ve Yakıt Enerji Hesapları

Yakma sistemlerinde katı yakıt olarak kömür, sıvı yakıt olarak motorin veya fuel-oil, gaz yakıt olarak doğal gaz veya LPG kullanılmaktadır.

Yaktığı yakıta göre kazan tipleri:

• Katı yakıtlı kazanlar

• Sıvı yakıtlı kazanlar

• Gaz yakıtlı kazanlar

• Çok yakıtlı kazanlar

• Atık ısı kazanları

• Atık ve çöp yakan kazanlar

• Elektrikle çalışan kazanlar

Yanma sonu gazların dolaşım durumuna göre ka- zan tipleri:

Alev borulu, duman borulu, alev-duman borulu kazanlar

• Tek geçişli kazanlar

• İki geçişli kazanlar

• Üç geçişli kazanlar

• Dört geçişli kazanlar

Kazan çıkış suyunun sıcaklığına göre kazanlar:

• Normal sıcak sulu kazanlar

• Düşük sıcaklık kazanları

Duman gazı; kazanda yakıtın yanması so- nucu oluşan gazlardır.

Kazanlarda enerji ekonomisini incelemeden önce, kazan tiplerini ve özelliklerini gözden geçir- mek yararlı olacaktır. Kazan; yüzeyinin bir tarafın- da akışkan (su, hava, yağ vb.), diğer tarafında yakı- tın yakılmasıyla oluşan alev ya da duman gazının olduğu kapalı bir kaptır. Duman gazının enerjisi, diğer tarafta bulunan akışkana iletilmekte, akışkan da ısıtma amacıyla kullanılmaktadır.

Yaktığı yakıta göre kazan tipleri: Katı, sıvı, gaz ve çok yakıtlı kazanlar olarak sınıflandırılmaktadır. Do- ğalgazın yaygınlaşmasıyla birlikte doğalgazlı kazan- ların kullanımında bir artış görülmektedir. Çok ya- kıtlı kazanlar, genellikle sanayide uygulanmaktadır.

Döküm ve çelik kazanların, verim ve yakıt tüketimi bakımından büyük farkları bulunmamaktadır. Döküm kazanlar, geç ısınıp, ısıyı bünyelerinde koruduklarından geç soğurlar. Çelik kazanlar ise çabuk ısınıp, çabuk soğurlar.

Bacalar kalorifer tesisatı projesinde belirtilen kesitlerde, içine dışarıdan hava almayacak şekilde içi ve dışı sıvalı olarak yapılmalıdır. Bacalar, komşu yüksek binanın, çekişi bozan etkisini azaltmak amacıyla mümkünse bu binalardan en az 6 m uzaklıkta bulunmalı ve ait olduğu bina mahyasının en az 80 cm üzerine kadar çıkarılmalıdır.

Kazan daireleri yanma için gerekli temiz havanın girebilmesi için zemin düzeyinde ve baca kesitinin en az %50’si kadar kesitte bir temiz hava girişiyle dış havaya bağlanmalıdır. Kazan dairelerinde toplanacak pis havanın uzaklaştırılması için baca kesitinin en az %20’si kadar kesitle, ağzı kazan dairesinin tavan dü- zeyinde bulunan pis hava bacası bulunmalıdır

Sıvı yakıt ve doğalgaz kazanlarında kazan kapa- sitesi; kazan yüzeyi (m2) olarak değil, ısıl kapasite olarak tanımlanmaktadır. Bu durumda kazan ka- pasitesi aşağıdaki gibi yazılabilir:

QK=Qh (1+ZR)

Kalorifer tesisatı proje hesapları farklı iklim bölgelerine göre belirlenmiş dış sıcaklıklar esas alınarak yapılır.

Kazanlarda enerji verimliliği incelenirken baca gazı analizlerinin incelenmesi ve değerlendirilmesi büyük bir önem arz etmektedir.

Baca gazı analizlerini şu parametreler etkilemektedir:

• Oksijen (O2)

• Karbondioksit

• Karbonmonoksit

• Kükürtdioksit

• Azotoksitler

• Baca gazı sıcaklığı (T)

• Yanma verimi

Baca gazı analizlerinde izin verilen karbonmonoksit oranı 100 ppm değerine kadardır.

Ppm; bir karışım içerisindeki toplam madde miktarının bir milyonda birlik kısmıdır. İngilizce “part per million” kelimesinin kısaltmasıdır.

Yanma verimi(η): Baca gazında ölçülen oksijen, karbondioksit, baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametreler değerlendirilerek, baca gazı analizörü yanma verimini otomatik olarak hesaplayabilmektedir.

DIN Standartları; Alman Standartlar Enstitüsü (Deutsches Institut für Normung)’nün kısaltmasıdır. Federal Almanya Cumhuriyeti’nin resmî standart enstitüsü olup merkezi başkent Berlin’dedir.

Refrakter Malzeme; ateşe dayanımı yüksek malzemelerdir.

Kazan verimini etkileyen başlıca faktörler aşağı- daki başlıklar altında incelenebilir:

• Eksik yanma

• Baca gazındaki su buharı nedeniyle olan ısı kaybı

• Kuru baca gazı nedeniyle olan ısı kaybı

• Fazla hava

• Baca gazı sıcaklığı

• Sürekli baca gazı analizi ve takibi

• Yakıt cinsi

• Brülörler

• Kazan yükü

• Kazan yüzeyinden olan ısı kayıpları

• Blöf nedeniyle olan ısı kayıpları ve konden- satın geri kazanımı

• Besi suyu sıcaklığı

• Yanma havası sıcaklığı

• Kazan ve tesisat bakımı