ENERJİ EKONOMİSİ - Deneme Sınavı - 6

Kompresörler, sıkıştırma işlemine göre santrifüj (merkezkaç etkisini kullanarak bir döner çark ile) sıkıştırma ve volumetrik (hacimsel) sıkıştırma olarak sınıflandırılır. En çok bilinen ve kullanılan kompresör tipleri aşağıda verilmiştir:
• Döner (rotary) kompresörler
• Vidalı kompresörler
• Pistonlu kompresörler
• Spiral (scroll) kompresörler
• Santrifüj kompresörler

İnverterli sistemlerde defrost süresi çok kısadır. Bundan dolayı defrost sırasında oda sıcaklığındaki düşüş çok küçüktür. Standart kompresörlü sistemlere göre, ayarlanan oda sıcaklığına ulaşma hızı çok daha yüksektir. Oda sıcaklığındaki düşüş çok küçük değerlerde olduğu için sıcaklık farkı oluşmaz.

Soğutulmuş su borularında da (aynen hava kanallarında olduğu gibi) boru çapı ne kadar büyük olursa
• Su akışına karşı olan direnç o kadar azalır.
• Pompalama enerjisi azalır.
• Pompa küçülür ve maliyet azalır.
Buna karşılık,
• Boru maliyeti artar.
• Vana, fitting ve artmatür maliyeti artar.
• Boru yalıtım maliyeti artar.
• Isı kazancı artar.

Mastik: Elastik yapısı dolayısıyla genleşme katsayısı farklı iki maddenin arasındaki boşlukları doldurmak için kullanıldığında çok başarılı sonuçlar veren yapı kimyasalıdır.

Üfleme havasının tavsiye edilen şekilde ortama
verilmesi ile;
• Taze hava veya karışım havası (iç ve dış hava karışımı) tavandan ve oda sıcaklığının altında üflendiği için, egzoz menfezine by-pass riski önlenmiş olur; taze hava, ortamdaki havaya çok iyi karışır ve sistem daha verimli kullanılmış olur.
• Isı geri kazanımı sağlanırken, ilave bir enerjiye ihtiyaç duyulmaz. Çok iyi bir ekonomizer sistemi gibi çalışır.
• Sistemde statik ısıtma varsa kışın da hava ortama, oda sıcaklığının bir miktar altındaki bir sıcaklıkta üflenmelidir. Böylece tavanda biriken (aydınlatmadan gelen, insanlardan yükselen) ısıdan yararlanılır ve enerji tasarrufu sağlanır.
• Hava ortama yaz-kış ortalama bir sıcaklıkta üflenir. Ses, gürültü ve insanların üzerinde hava akımı oluşmaz. Böylece konfor şartları sağlanmış olur.
• Özellikle değişken hava debili ve hava kanallı split klima sistemlerinde %10-20 oranında alınan taze hava, %80-90 oranındaki iç hava ile karıştırılarak üflendiği için, karışım havasının ısıtılmasına ihtiyaç kalmaz. (İstanbul, İzmir ve Ankara benzeri iklimlerde)

Değişken hava debili klima sistemleri: Tek bir dış üniteye (veya dış ünite grubuna) tek bir bakır boru hattı ile bağlanabilen çok sayıda iç ünite ile tüm bağımsız mekânlarda ısıtma ve/veya soğutma ve kısmi havalandırma yaparak istenilen iklim koşullarını sorunsuz sağlayan bir klima sistemidir.

Binalarda havalandırma, iklim ve mevsim şartlarında bağımsız olarak, yani ısıtma ve soğutma ihtiyaçlarından da önce gelen, 12 ay boyunca süren en birincil ihtiyaçtır. İşte kanal tipi cihazların en büyük avantajı bu özelliğe sahip olmalarıdır. Çünkü bu cihazlar dışarıdan aldıkları taze havayı filtre edip (tozdan arındırıp) kışın ısıtarak, yazın ise soğutarak en iyi konfor şartlarında ortama vermekte ve böylece soğutma için zaten kullanılan klima sistemi ile havalandırmayı da gerçekleştirmektedir. En iyi konfor, en ucuz maliyetle bu sayede sağlanabilmektedir. Öte yandan iç hacimlere beslenen taze hava nedeniyle bina içinde pozitif basınç oluşur. Yani iç basınç, dış basınçtan daha yüksek olur. Bu durumda enfiltrasyon önlenir. Yani kontrolsüz olarak binaya hava girişi olmaz. Bu sayede, hem binaya toz girişi önlenmiş olur, temizlik gereksinimi azalır, daha hijyenik bir ortam oluşur, hem de gereksiz yere kontrolsüz alınan havanın ısıtılması veya soğutulması için harcanacak enerjiden tasarruf edilmiş olunur. Tavan seviyesinden ortama verilen karışım havası (taze hava + iç hava karışımı) sıcaklığı (en soğuk havada bile) yaklaşık 17°C civarındadır.

Binanın dış yüzeyinin yalıtım malzemesi ile tamamen kaplanmasıdır.

HVAC
Tesisat dilinde ısıtma (heating), havalandırma (ventilating), iklimlendirme (air
conditioning) anlamına gelen ve sıkça
kullanılan bir kısaltmadır.

Enfiltrasyon
Binalarda kullanılan yapı elemanlarının
aralıklarından veya dışa açılan pencere ve
kapılardan giren havaya denir.

Optimizasyon
Bir problemde ya da uygulamada belirli
koşullar altında mümkün olan seçenekler
arasından en iyi olanı seçmektir.

En çok bilinen ve kullanılan
kompresör tipleri aşağıda verilmiştir:
• Döner (rotary) kompresörler
• Vidalı kompresörler
• Pistonlu kompresörler
• Spiral (scroll) kompresörler
• Santrifüj kompresörler
Kompresörler yapılarına göre üçe ayrılmaktadır:
• Hermetik tip kompresörler
• Yarı hermetik tip kompresörler
• Açık tip kompresörle

dış ortam, iç ortam ve ayar sıcaklığına bağlıdır. İnverter kompresörlerin avantajları aşağıda verilmiştir:
• Mekan kısa süre içerisinde istenilen sıcaklığa getirilebilir.
• İnverter kompresörlerde, kompresörde kullanılan motorun devri frekans kontrollü olduğu için, kompresörün devrini ayarlayabiliyor olmak kompresör kapasitesini kontrol
etmeye imkân sağlar.
• Soğutucu akışkan kontrollü ve yüksek verimli
çalışma, konfor ve enerji tasarrufu sağlar.
• Oda sıcaklığı belirli bir aralıkta sürekli sabit
kalır

Krangalez Binaların zemin altı katlarında doğal ışık ve havalandırma sağlamak amacıyla yapılan bölümlerdir.

Isıtıcı yüzeylerin konveksiyon ve radyasyon
yolu ile ısı yaydığı su devreli, doğal dolaşımlı
sistemlere statik ısıtma sistemleri denir. Radyatör yüzeylerinden veya yerden ısıtma gibi
ısıtma şekilleri bunlara örnektir.

Isı enerjisinin taşınmasında belirleyici olan diğer bir faktör ise enerjinin taşınması gereken mesafedir.
Sonuç olarak mekanik sistemlerin merkezî dağıtım avantajlarına karşın
• Enerjiyi uzak noktalara taşıma
• Taşırken meydana gelen ısı kayıp ve kazançları
• Pik yük dışındaki düşük kapasite ihtiyaçlarındaki verim düşümü
• Farklı çalışma saatlerine uyum sağlama zorlukları gibi dezavantajları da bulunmaktadır

Havalandırmadan Olan Isıl Kazançları Azaltma Önlemleri
Havalandırmadan olan ısıl kazançları önlemek amacıyla bazı yöntemler kullanılabilir. Bu yöntemler aşağıda verilmiştir;
• İç ortamdaki enerji tüketen cihazlardan kaynaklanan ısıl kazançları azaltmak,
• Havalandırma sistemi ile ilişkili olan ısıl kazançları azaltmak,
• İç ortama bağlı olan ısıl kazançları azaltmaktır.